آنفولانزای مرغی در انسان یا آنفولانزای پرندگان (Avian influenza) نوعی بیماری عفونی ویروسی است که از پرنده‌ای به پرنده دیگر منتقل می‌شود و ویروس این بیماری قابلیت سرایت به انسان را دارد، اما شیوع آن در میان انسان‌ها کم‌تر است. پرندگان مهاجر آبزی به ویژه اردک‌های وحشی، ناقل طبیعی ویروس این نوع آنفولانزا هستند. البته طیور اهلی، ساحلی و پرندگان شکاری که در طبیعت با این پرندگان مرده یا زنده در تماس باشند، دچار بیماری می‌شوند. واکسیناسیون پرندگان به ویژه در مراکز پرورش این حیوانات می‌تواند تا حد زیای از گسترش این بیماری جلوگیری کند.
بیماری آنفولانزای مرغی در انسان در اثر تماس مستقیم با پرنده ناقل زنده یا مرده و مدفوع آن یا کشتن و آماده‌سازی پرنده برای طبخ منتقل می‌شود و می‌تواند از خیلی خفیف تا کاملا جدی و کشنده باشد. به همین دلیل لازم است پس از مشاهده نخستین علائم اولیه، حتما با پزشک مشورت کنید. اگر می‌خواهید درباره این بیماری، نشانه‌ها و درمان آن بیشتر بدانید، این مقاله را تا انتها مطالعه کنید. ضمن اینکه بهتر است ابتدا تفاوت آنفولانزا و سرماخوردگی را بشناسید و سپس ادامه مقاله را بخوانید.
انواع آنفولانزای مرغی
چهار نوع ویروس آنفولانزا در جهان وجود دارد: A، B، C و D. پرندگان آبزی وحشی، ساحلی و اهلی میزبان نوع A این ویروس هستند که به آن، ویروس آنفولانزای مرغی یا پرندگان می‌گویند. این ویروس بر اساس پروتئین‌های روی سطح خود به چند دسته تقسیم می‌شود:
- هماگلوتینین (HA) که ۱۶ زیرگروه دارد (H1-H16)
- نورآمینیداز (NA) که ۹ زیرگروه دارد (N1-N9)
- ترکیبی از پروتئین‌های NA و HA شامل H5-N1، H5-N2، H7-N2، H7-N8 و…
ویروس آنفولانزای پرندگان بر اساس قدرت بیماری‌زایی در پرندگان به دو گروه عمده طبقه‌بندی می‌شود که هر دو نوع می‌تواند به سرعت در گله‌های پرندگان پخش شود:
آنفولانزای پرندگان بسیار بیماری‌زا (HPAI)
این ویروس‌ها باعث ابتلای زیاد و مرگ‌و‌میر بالا در گونه‌های خاصی از پرندگان می‌شوند.
آنفولانزای پرندگان با بیماری‌زایی کم (LPAI)
این ویروس‌ها قدرت بیماری‌زایی کم‌تر و احتمال مرگ پایین‌تری دارند. البته ویروس‌های H5 و H7 پتانسیل جهش یا تبدیل‌شدن به ویروس‌های بسیار بیماری‌زا را دارند و به شدت توسط سازمان‌های بهداشتی نظارت و کنترل می‌شوند.
انواع پرندگان وحشی و اهلی در معرض ابتلا به آنفولانزای پرندگان قرار دارند
نشانه های آنفولانزای مرغی در انسان
علائم و نشانه‌های آنفولانزای مرغی در انسان با توجه به شدت بیماری متفاوت است و سه تا پنج روز بعد از آلودگی به ویروس، ظاهر می‌شوند. این علائم در برخی از بیماران خفیف است و می‌تواند با علائم معمولی آنفولانزا همراه باشد. رایج‌ترین علائم آن عبارتند از:
- تب بالا یا تب و لرز
- دردهای عضلانی و بدن‌درد
- گلودرد
- گرفتگی یا آبریزش بینی
- سرفه
- درد قفسه سینه
- دل‌درد و اسهال
- حالت تهوع
برای راهنمایی درباره درمان آنفولانزا در کودکان این مطلب را بخوانید.
این بیماری می‌تواند پس از چند روز تشدید شود و بیمار را با عوارضی مثل ورم ملتحمه یا چشم صورتی، پنومونی، دیسترس حاد تنفسی و التهاب مغز و قلب مواجه کند. به همین دلیل تشخیص زودهنگام و اقدامات درمانی فوری به جلوگیری از تشدید بیماری و بالابردن شانس درمان کامل کمک می‌کند.
برای خرید واکسن آنفولانزا هلندی و فرانسوی و تفاوت آنها این مطلب را بخوانید
سرفه، گلودرد، آبریزش بینی و… از علائم شایع آنفولانزای مرغی در انسان هستند
راه های انتقال ویروس آنفولانزای مرغی در انسان
به طور کلی افراد به شکل‌های مختلف در معرض ویروس آنفولانزای مرغی قرار می‌گیرد:
- تنفس ویروس موجود در محیط اطراف
- لمس چشم، بینی یا دهان بعد از دست‌زدن به هر چیز آلوده به ویروس مثل لاشه پرنده، پر، مدفوع و…
- تماس فرد آلوده یا ناقل با افرادی که هیچ تماسی با پرندگان نداشته‌اند
اگرچه خوردن گوشت پخته‌شده یا محصولات فرآوری‌شده به طور معمول باعث انتقال بیماری نمی‌شود، اما لازم است به نحوه پخته‌شدن غذاها دقت کنید. مصرف هر غذای حاوی مرغ یا تخم مرغ نیم‌پز یا خام می‌تواند شما را در معرض آلودگی به ویروس قرار دهد.
درباره آنفولانزای معده و درمان آن بیشتر بدانید
راه های پیشگیری از آنفولانزا مرغی
لازم است به این نکته توجه کنید که واکسن آنفولانزا فصلی نمی‌تواند از انسان در برابر ابتلا به آنفولانزای پرندگان محافظت کند و واکسن تخصصی این بیماری هم به صورت تجاری وجود ندارد. به همین دلیل، بهترین راه برای جلوگیری از ابتلا به آن، رعایت اقدامات پیشگیرانه است. از مهم‌ترین راه‌های پیشگیری از آنفولانزای مرغی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- خودداری از تماس مستقیم با پرندگان زنده (عدم لمس پرندگان در طبیعت یا پوشیدن لباس‌های محافظ در مرغداری‌ها و…)
- خرید گوشت مرغ، اردک و سایر پرندگان از فروشگاه‌های معتبر و خودداری از خرید آنها به صورت زنده
- شست‌و‌شوی دست‌ها با آب گرم و صابون، بعد از لمس پرنده یا پاک‌کردن و بسته‌بندی گوشت پرندگان
- پختن کامل گوشت پرندگان و خودداری از مصرف گوشت یا تخم مرغ خام یا نیم‌پز
- نگه‌داری گوشت پرندگان خام و پخته در ظروف جداگانه
- دوری از لاشه پرندگان مرده و معدوم‌کردن آنها
خودداری از تماس مستقیم با پرندگان و پوشیدن لباس محافظ به ویژه در مرغداری‌ها در پیشگیری از آنفولانزای مرغی نقش دارد
روش های درمان آنفولانزای مرغی
برای درمان آنفولانزای مرغی پس از تشخیص این بیماری در افراد، لازم است که بیمار قرنطینه شود. اگر شدت علائم شدید باشد، بهتر است که فرد برای حداقل یک هفته در بیمارستان و تحت نظر پزشک قرار گیرد. تجویز داروهای ضدویروسی مثل زانامیویر، اوسلتامیویر (تامیفلو) و پرامیویر بسیار موثر است و می‌تواند در کاهش شدت بیماری، جلوگیری از عوارض و افزایش شانس زنده‌ماندن بیمار نقش داشته باشد. در واقع استفاده از این داروها تنها روش درمانی موثر برای مقابله با آنفولانزای مرغی است.
در این مدت لازم است همه افرادی که با این بیماران تماس نزدیک داشته‌اند هم برای چند روز قرنطینه شوند تا از شیوع بیشتر بیماری جلوگیری شود. توصیه می‌شود که بیمار در طول دوره درمان به خوبی استراحت کند و مایعات زیاد بنوشد. در پروسه آنفولانزای مرغی در انسان برای پایین‌آوردن تب می‌توان از داروهایی مثل استامینوفن استفاده کرد. مصرف مسکن‌هایی از جمله ایبوپروفن هم به کاهش بدن‌درد در بیماران کمک می‌کند. ضمن اینکه داروی اوسلتامیویر یا تامیفلو شناخته‌شده‌ترین داروی ضدویروس برای درمان آنفولانزای پرندگان است
کلام پایانی درباره آنفولانزای مرغی در انسان
آنفولانزای مرغی در انسان یا پرندگان یک بیماری ویروسی شایع در پرندگان است که اگرچه به راحتی بین انسان‌ها شیوع پیدا نمی‌کند، اما نیازمند توجه و مراقبت است. انسان‌های مبتلا ممکن است علائم خفیف تا خیلی شدید از بیماری را تجربه کنند. نوع H5N1 این ویروس که یک تهدید جدی برای پرندگان است، در سال ۲۰۱۴ شیوع گسترده‌ای در انسان‌ها داشت. به هر حال لازم است که در صورت تماس مستقیم با پرندگان یا افرادی که با پرنده سروکار دارند، آگاه باشید و با مشاهده نخستین علائم، اقدامات درمانی مناسب را انجام دهید. برای مشاوره و دریافت راهنمایی می‌توانید از خدمات مشاوره آنلاین با پزشک عمومی حال استفاده کنید.
سوالات متداول درباره آنفولانزای مرغی در انسان
[sc_fs_multi_faq headline-0=”h3″ question-0=”داروی آنفولانزای مرغی چیست؟” answer-0=”داروهای ضدویروس مثل پرامیویر، زانامیویر و اوسلتامیویر، داروهای تخصصی برای جلوگیری از تشدید بیماری و کاهش علائم آن در بیماران مبتلا به آنفولانزای مرغی هستند.” image-0=”” headline-1=”h3″ question-1=”چه کسانی برای آنفلوانزای مرغی باید واکسینه شوند؟” answer-1=”واکسن مخصوص آنفولانزای پرندگان فعلا به صورت تجاری در دسترس قرار نگرفته است. اما در صورت امکان، افراد دارای سیستم ایمنی ضعیف، کودکان، زنان باردار، کادر درمان و افرادی که در مرغداری‌ها کار می‌کنند، باید در مقابل آن واکسینه شوند.” image-1=”” headline-2=”h3″ question-2=”چه کسانی بیشتر در معرض آنفولانزای مرغی هستند؟” answer-2=”معمولا کسانی که تماس نزدیک با پرندگان دارند، بیش‌ترین مبتلایان به آنفولانزای مرغی را تشکیل می‌دهند. با احتمال کم، این افراد قادرند ویروس بیماری را به دیگران انتقال دهند. با این حال زنان باردار، افراد بالای ۶۵ سال و کسانی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند، بیش از دیگران در معرض ابتلا به آن هستند.” image-2=”” count=”3″ html=”true” css_class=””]
منابع
