بیماری هپاتیت B درواقع یک عفونت جدی در کبد است؛ اگر این بیماری مزمن شود و برای درمان آن به موقع اقدام نشود، حتی میتواند باعث سرطان کبد یا سیروز کبدی شود. البته نگران نباشید؛ زیرا اولاً اکثر بزرگسالان مبتلا به هپاتیت B بهبود می‌یابند، دوم راههای پیشگیری از این بیماری شناخته شده است، و سوم این بیماری واکسن دارد و با تزریق آن می‌توانید در برابر هپاتیت ب ایمن شوید.
نهادهای بهداشتی بین‌المللی برای معرفی انواع هپاتیت، به ویژه هپاتیت ب، تلاش زیادی میکنند؛ زیرا با وجود آنکه هپاتیت ب خطرناک است، روش‌های پیشگیری از آن ساده است. بنابراین لازم است که دربارۀ آن به صورت گسترده‌ای آگاهی‌رسانی شود، تا هم افراد از ابتلای خودشان به آن جلوگیری کنند، هم در صورت ابتلا، مراقب باشند که این بیماری را به دیگران انتقال ندهند.
ما هم در «حال» تصمیم گرفتیم دربارۀ بیماری هپاتیت ب بنویسیم. قبلا دربارۀ انواع هپاتیت و راههای درمان آن مطلبی را منتشر کرده‌ایم. در این مطلب به صورت ویژه به علائم، راههای پیشگیری، راههای انتقال و درمان بیماری هپاتیت B می‌پردازیم. اگر پس از خواندن این مطلب، احساس کردید که نیاز به آگاهی بیشتری دربارۀ این بیماری دارید، می‌توانید با متخصصان گوارش و کبد در سامانۀ «حال» مشورت کنید.
بیماری هپاتیت B: آنچه باید بدانید
هپاتیت B یک ویروس جدی و بالقوه تهدید کننده زندگی است که بر کبد تأثیر می گذارد. این بیماری توسط ویروس هپاتیت B (HBV) ایجاد می شود و از طریق تماس با خون یا سایر مایعات بدن یک فرد آلوده منتقل می شود. در حالی که هیچ درمانی برای هپاتیت B وجود ندارد، می توان با واکسن از آن پیشگیری کرد و با داروها آن را مدیریت کرد. در این مقاله به چیستی هپاتیت B، نحوه انتشار، علائم، تشخیص، درمان، پیشگیری و مدیریت آن می پردازیم.
هپاتيت b چيست؟
هپاتیت B یک عفونت ویروسی است که توسط ویروس هپاتیت B (HBV) ایجاد می شود. این بر روی کبد تأثیر می گذارد و می تواند باعث مشکلات جدی سلامتی از جمله آسیب کبدی، سیروز و سرطان کبد شود. این یکی از شایع ترین اشکال هپاتیت ویروسی است و تخمین زده می شود که بیش از 250 میلیون نفر در سراسر جهان با هپاتیت B مزمن زندگی می کنند.
عامل بیماری هپاتیت B ویروس هپاتیت ب (HBV) است. هپاتیت ب دو نوع است: 1- نوع حاد که کمتر از 6 ماه طول می‌کشد؛ 2- نوع مزمن که بیش از 6 ماه طول می‌کشد. هپاتیت B مزمن ممکن است موجب سرطان کبد یا سیروز کبدی شود. سن بیمار در اینکه به هپاتیت ب حاد مبتلا شود یا هپاتیت ب مزمن، تأثیر زیادی دارد. حدود 90 درصد از نوزادانی که به هپاتیت ب مبتلا می‌شوند، بیماری‌شان مزمن است؛ اما تنها 2 تا 4 درصد از افراد بزرگسال به هپاتیت ب مزمن مبتلا می‌شوند.
علائم هپاتیت B بسته به اینکه بیماری خفیف باشد یا شدید، متفاوت است. این علائم یک تا چهار ماه پس از آلوده شدن به ویروس هپاتیت ب ظاهر می‌شوند. البته اگر کودکان خردسال به این بیماری مبتلا شوند، ممکن است علائمی نداشته باشند. مجموعاً نشانه‌های هپاتیت B عبارتند از: درد شکم، ادرار تیره، تب، درد مفاصل، از دست دادن اشتها، تهوع و استفراغ، ضعف و خستگی، زرد شدن پوست و سفیدی چشم.
دربارۀ نارسایی کبد بیشتر بخوانید.
علائم بیماری هپاتیت B چیست؟
علائم هپاتیت B از فردی به فرد دیگر متفاوت است. برخی از افراد ممکن است به هیچ وجه علائمی را تجربه نکنند، در حالی که برخی دیگر ممکن است علائمی شبیه آنفولانزا مانند تب، خستگی، از دست دادن اشتها، حالت تهوع، استفراغ، درد شکم و درد مفاصل را تجربه کنند. در موارد شدیدتر، زردی (زردی پوست و چشم)، ادرار تیره و مدفوع روشن ممکن است رخ دهد.
علت بیماری هپاتیت B
هپاتیت B از طریق تماس با خون یا سایر مایعات بدن فرد آلوده منتقل می شود. این می تواند از طریق تماس جنسی، سوزن مشترک یا قرار گرفتن در معرض خون یا مایعات بدن آلوده رخ دهد. همچنین می تواند از مادر آلوده به نوزادش در حین زایمان منتقل شود.
نحوه تسخیض بیماری هپاتیت B
هپاتیت B یک ویروس جدی و بالقوه تهدید کننده زندگی است که بر کبد تأثیر می گذارد. در حالی که هیچ درمانی برای هپاتیت B وجود ندارد، می توان با واکسن از آن پیشگیری کرد و با داروها آن را مدیریت کرد. مهم است که رابطه جنسی ایمن داشته باشید، از سوزن مشترک خودداری کنید و از تماس با خون یا مایعات بدن فرد آلوده خودداری کنید. اگر هپاتیت B برای شما تشخیص داده شده است، مراجعه به متخصصی که می تواند به شما در مدیریت بیماری کمک کند، مهم است.
اگر علائم هپاتیت B را دارید، ممکن است پزشک آزمایش هپاتیت را برای بررسی وجود ویروس تجویز کند. این آزمایش‌ها همچنین می‌توانند آنتی‌بادی‌های ویروس را شناسایی کنند، که میتواند به تشخیص اینکه آیا در گذشته آلوده شده‌اید یا خیر. این کار را می‌توانید از بخش آزمایش در منزل نیز انجام دهید و پاسخ را آنلاین دریافت کنید.
راه پیشگیری از بیماری هپاتیت B
بهترین راه برای پیشگیری از هپاتیت B تزریق واکسن است. واکسن هپاتیت B بی خطر و موثر است و برای همه کودکان و بزرگسالان توصیه می شود. همچنین مهم است که رابطه جنسی ایمن داشته باشید، از سوزن مشترک خودداری کنید و از تماس با خون یا مایعات بدن فرد آلوده خودداری کنید. اگر مادر نوزاد به هپاتیت ب مبتلا باشد، واکسن‌هایی اضافی در زمان تولد، 4 هفتگی و یک سالگی به او تزریق می‌شود.
دربارۀ واکسن های کودکان بیشتر بخوانید.
بزرگسالان تنها در صورتی واکسن دریافت میکنند که در شرایط خطر ابتلا به این بیماری باشند، برای مثال: کسانی که دچار بیماری کبدی و کلیوی هستند، دچار نقص سیستم ایمنی هستند، شرایط کار و زندگی‌شان آن‌ها را در معرض ویروس هپاتیت ب قرار میدهد، رفتارهای پرخطر در زمینۀ اعتیاد و روابط جنسی دارند. دربارۀ افرادی که بیش از دیگران در معرض ابتلا به این بیماری هستند، بیشتر خواهیم نوشت.
علاوه بر واکسن، روش‌های دیگری هم برای کاهش ریسک ابتلا به هپاتیت ب وجود دارد:
- استفاده از کاندوم در رابطۀ جنسی واژینال، مقعدی و دهانی
- عدم استفاده از تیغ، مسواک و سرنگ دیگران
درباره راههای درمان هپاتیت a بیشتر بدانید
راه های مدیریت بیماری هپاتیت B
اگر هپاتیت B در شما تشخیص داده شده است، چندین مرحله برای مدیریت بیماری وجود دارد. اینها شامل مصرف داروهای تجویز شده، معاینات منظم، خوردن یک رژیم غذایی سالم، اجتناب از الکل و مواد مخدر، ورزش منظم و استراحت کافی است. همچنین رعایت رابطه جنسی ایمن و پرهیز از تماس با خون یا مایعات بدن فرد آلوده بسیار مهم است.
راههای انتقال هپاتیت b
همان‌طور که گفتیم، عامل هپاتیت B ویروس HBV است. این ویروس از طریق بزاق، خون و مایع منی منتقل می‌شود. برای آشنایی با راههای سرایت هپاتیت ب به موارد زیر توجه کنید:
- داشتن رابطۀ جنسی محافظت‌نشده از هر نوعی (واژینال، مقعدی یا دهانی)
- تزریق مادۀ مخدر با سوزن مشترک
- زخمی شدن با سوزن آلوده به ویروس
- خالکوبی یا سوراخ کردن بدن با تجهیزات آلوده
- تزریق خون آلوده
- انتقال از مادر به نوزاد در دوران بارداری یا هنگام زایمان
توجه داشته باشید که ویروس هپاتیت B میتواند 7 روز در خارج از بدن زنده بماند. در این مدت اگر ویروس وارد بدن شخصی شود که واکسینه نیست، میتواند موجب بیماری او شود. دورۀ نهفتگی ویروس HBV بین 30 تا 180 روز است. وقتی ویروس وارد بدن فردی می‌شود، ظرف 30 تا 60 روز پس از ابتلای فرد، ویروس در بدن او قابل‌شناسایی است؛ اگر ویروس در بدن باقی بماند، به هپاتیت ب مزمن تبدیل می‌شود؛ به ویژه اگر فرد مبتلا نوزاد یا کودک باشد.
درباره هپاتیت c و درمان آن بیشتر بدانید
راه های درمان هپاتیت ب
هیچ درمانی برای هپاتیت B وجود ندارد، اما می توان آن را با داروها کنترل کرد. این داروها می توانند به کاهش میزان ویروس در بدن شما و کاهش سرعت پیشرفت بیماری کمک کنند. در برخی موارد، اگر بیماری آسیب جدی به کبد شما وارد کرده باشد، پزشک شما ممکن است پیوند کبد را توصیه کند. بیشتر بزرگسالانی که به هپاتیت ب حاد مبتلا شدهاند، خودبهخود بهبود پیدا میکنند. صرفاً لازم است که از فرد مبتلا به هپاتیت ب حاد مراقبت شود؛ اصول مراقبت از بیمار عبارتند از:
- تغذیۀ سالم و کافی
- جایگزین کردن مایعاتی که در اسهال و استفراغ از دست رفته است
- پرهیز از داروهای غیرضروری مثل استامینوفن و داروهای ضد تهوع
درمان افراد مبتلا به هپاتیت B حاد با استفاده از داروهای ضدویروسی، تنها در شرایطی لازم است که یا فرد دچار عفونت تهاجمی شده باشد یا اینکه سیستم ایمنی بدن او نقص داشته باشد.
اگر هپاتیت B از نوع مزمن باشد، درمان ضروری است تا بیمار دچار سیروز یا سرطان کبدی نشود. در این صورت، پزشک داروهای خوراکی ضدویروسی تجویز می‌کند؛ این داروها می‌توانند احتمال پیشرفت سیروز کبدی و ابتلا به سرطان کبد را کاهش دهند و طول عمر بیمار را زیاد کنند.
داروهای مناسب برای درمان بیماری هپاتیت B
رایج ترین داروهای مورد استفاده برای درمان هپاتیت B داروهای ضد ویروسی مانند لامیوودین، انتکاویر و تنوفوویر هستند. این داروها می توانند به کاهش میزان ویروس در بدن شما و کاهش سرعت پیشرفت بیماری کمک کنند. سازمان بهداشت جهانی نیز داروهای تنوفوویر یا انتکاویر را به عنوان بهترین و نیرومندترین داروها برای سرکوب ویروس هپاتیت B معرفی کرده است. البته این داروها نمی‌توانند عفونت را از بین ببرند، اما از تکثیر ویروس جلوگیری میکنند و موجب می‌شوند که کبد کمتر آسیب ببیند. اگر هپاتیت ب مزمن موجب ابتلای فرد به سیروز کبدی یا سرطان کبد شود، لازم است که فرد به موقع برای درمان اقدام کند و از روش‌های جراحی و شیمی‌درمانی کمک بگیرد. گاهی بیمار نیازمند پیوند کبد خواهد بود.
درمان خانگی برای بیماری هپاتیت B
چندین درمان خانگی برای بیماری هپاتیت B وجود دارد که ممکن است به کاهش علائم هپاتیت B کمک کند. این درمان‌ها عبارتند از نوشیدن مایعات زیاد، رژیم غذایی سالم، اجتناب از الکل و مواد مخدر، استراحت کافی و ورزش منظم. برخی افراد همچنین دریافتند که مصرف برخی مکمل‌ها، مانند خار مریم، میتواند به کاهش علائم هپاتیت B کمک کند.
افرادی که ریسک بالایی برای عفونت هپاتیت b دارند
خطر ابتلای افراد مختلف به هپاتیت B یکسان نیست. بعضی افراد بیشتر در معرض ابتلا به این بیماری هستند. از جمله:
- نوزادانی که از مادر مبتلا به هپاتیت ب متولد می‌شوند.
- کودکان و نوجوانانی که در برابر هپاتیت B واکسینه نشده‌اند.
- افرادی که به یک منطقۀ پرخطر سفر میکنند. یعنی در مقصد سفرشان ویروس HBV شیوع زیادی دارد و افراد زیادی به این بیماری دچارند.
- کسانی که بیماری کبدی یا کلیوی دارند.
- کسانی که آلوده به ویروس اچ آی وی هستند یا به بیماری ایدز دچارند.
- کسانی که دچار نقص سیستم ایمنی هستند.
- کسانی که به دلیل شرایط شغلی در معرض خطر ابتلا به هپاتیت B قرار دارند؛ برای مثال از کارکنان بهداشت هستند یا در زندان کار میکنند.
- کسانی که با فردی زندگی میکنند که به هپاتیت ب مبتلاست.
- کسانی که رفتارهای پرخطر جنسی دارند؛ مثلا چندین شریک جنسی یا روابط جنسی محافظت‌نشده دارند.
- کسانی که اعتیاد دارند و از سرنگ مشترک استفاده میکنند.
برای درمان هپاتیت B باید با چه متخصصی مشورت کرد
پیشگیری بهتر از درمان است؛ به ویژه دربارۀ بیماری هپاتیت B که ابتلا به آن خطرناک است، اما در عین حال با رعایت نکاتی ساده قابل پیشگیری است. اگر از افرادی هستید که احتمال ابتلای شما به این بیماری بالاتر از حد معمول است، حتما واکسن هپاتیت ب را تزریق کنید. درباره واکسن هپاتیت و انواع آن می‌توانید این مطلب را بخوانید.
اگر هپاتیت B برای شما تشخیص داده شده است، مراجعه به متخصصی که می تواند به شما در مدیریت بیماری کمک کند، مهم است. این ممکن است شامل یک دکتر گوارش آنلاین یک متخصص عفونی آنلاین باشد. پزشک می تواند به شما کمک کند تا بهترین برنامه درمانی را برای خود پیدا کنید و به شما در مدیریت بیماری کمک کند. درواقع اگر به این بیماری دچار شدید، هراسان نشوید؛ بزرگسالان معمولا به هپاتیت ب حاد دچار می‌شوند که به خودی‌خود بهبود مییابد؛ اگر هم هپاتیت ب از نوع مزمن باشد، با یک برنامۀ درمانی صحیح زیر نظر یک متخصص گوارش و کبد می‌توانید این بیماری را کنترل کنید و طول عمر خود را تضمین نمایید. پیشنهاد می‌کنیم که از بخش مشاوره آنلاین پزشکی در «حال» با پزشک مورد نظرتان مشورت کنید.
“مراقبت از سلامت فردی یک امر مهم انسانیست، زیرا بر فرصت‌های ما برای پیگیری اهداف زندگی تأثیر مستقیم دارد؛ درد و رنج را کاهش داده و شرایط مورد نیاز برای برنامه ریزی درباره آینده را فراهم می‌کند. «حال» با شعار حال خوب برای همه شکل گرفت تا خدمات پزشکی به شکلی کامل و جامع در اختیار همه افراد قرار بگیرد”
منابع
