سوند گذاری در منزل یک راهکار مناسب برای افرادی است که در حال حاضر امکان تخلیه ادرار را ندارند. سوند ادراری در اوایل دهه 1800 توسط دکتر بنجامین راش اختراع شد. سوند اصلی از سیم نقره ای ساخته شده بود و برای رفع انسداد مجرای ادرار در بیماران مذکری که از احتباس ادراری رنج می بردند طراحی شده بود. امروزه انواع مختلفی از سوندهای ادراری برای بیماران مرد و زن وجود دارد که از آن جمله می توان به سوندهای متناوب، فولی و خارجی اشاره کرد. این سوندهای ادراری همچنان ابزار مهمی در مدیریت مشکلات ادراری هستند.

سوند چیست و چه کاربردی دارد

سوند ادراری یک وسیله پزشکی است که برای تخلیه ادرار از طریق مجرای ادرار وارد مثانه می شود. این یک لوله کوچک و انعطاف پذیر ساخته شده از لاتکس، سیلیکون یا لاستیک است که به یک کیسه تخلیه برای جمع آوری ادرار مجهز شده است. استفاده از سوند ادراری معمولاً زمانی مورد نیاز است که فرد به دلیل شرایط پزشکی خاص مانند جراحی یا جراحت، قادر به ادرار کردن به تنهایی نباشد.

سوندها در محیط‌های مختلف پزشکی از جمله بیمارستان‌ها و خانه‌های سالمندان استفاده می‌شوند و نقش مهمی در کمک به بیمارانی که قادر به ادرار کردن نیستند می کنند. علاوه بر این، سوند ادراری برای اهداف تشخیصی، مانند اندازه گیری میزان ادرار در بیماران بدحال در شرایط خاص نیز استفاده می شود.

در حالی که سوند نقش اساسی در مراقبت از بیمار دارد، می توانند خطرات خاصی از جمله عفونت، ضربه به مجرای ادرار و اسپاسم مثانه را نیز به همراه داشته باشد. بنابراین، مراقبت و نگهداری مناسب از سوند و کیسه تخلیه آن ضروری است تا خطر عوارض به حداقل برسد.

بیشتر بدانید: آشنایی با انواع خدمات پرستاری و پزشکی در منزل در حال

انواع سوند ادراری

انواع مختلفی از سوندهای ادراری وجود دارد که هر کدام ویژگی ها و کاربردهای خاص خود را دارند. در اینجا توضیح مختصری در مورد هرکدام ذکر شده است:

سوند مستقیم

سوندهای یکبار مصرف با بدنه مستقیم و دهانه کوچک در نوک آن هستند. از آنها برای تخلیه ادرار از مثانه برای مدت کوتاهی مانند نمونه برداری یا رفع احتباس ادراری استفاده می شود.

سوند فولی

این سوندهای ساکن هستند که برای مدت طولانی تری در جای خود باقی می مانند. آنها از یک لوله قابل انعطاف تشکیل شده اند که از طریق مجرای ادرار به مثانه وارد می شود، با یک بالون در انتهای آن که یک بار در داخل مثانه باد می شود تا سوند در جای خود بماند. آنها معمولاً در بیمارانی که پس از انواع خاصی از جراحی یا بیماران بستری مبتلا به بی اختیاری ادرار مشکل ادرار دارند استفاده می شود.

سوند کود

این سوندها شبیه سوندهای مستقیم هستند، اما دارای نوک خمیده ای هستند که به آنها اجازه می دهد در اطراف پروستات مسدود شده یا بزرگ شده حرکت کنند. آنها اغلب در بیماران مرد مبتلا به مشکلات پروستات استفاده می شوند.

سوند سه طرفه

اینها نیز سوند ساکن هستند، اما دارای یک کانال یا لومن اضافی هستند که امکان تزریق دارو یا محلول آبیاری را مستقیماً به مثانه می دهد. آنها معمولاً پس از انواع خاصی از جراحی پروستات استفاده می شوند.

سوندهای سوپراپوبیک

سوندهایی هستند که از طریق یک برش کوچک در قسمت تحتانی شکم مستقیماً در مثانه قرار می گیرند. آنها در مواقعی استفاده می شوند که کاتتریزاسیون مجرای ادرار ممکن نباشد یا منع مصرف داشته باشد، مانند موارد ضربه به مجرای ادرار یا بزرگ شدن پروستات.

موارد استفاده از سوند گذاری در منزل

به گفته وب سایت www.nhs.uk سوند لوله ای منعطف و توخالی است که از طریق مجرای ادرار به مثانه وارد می شود تا ادرار را از بدن خارج کند. موارد استفاده از سوند گذاری در منزل شامل موارد زیر می‌شود:

1. برای رفع احتباس ادرار: زمانی که فرد به دلیل شرایط پزشکی مانند بزرگ شدن پروستات، انسداد مثانه یا آسیب عصبی قادر به ادرار کردن طبیعی نباشد، می توان از سوند برای تخلیه ادرار از مثانه استفاده کرد.

2. برای نظارت بر خروجی ادرار: در برخی شرایط پزشکی، اندازه گیری میزان ادرار تولید شده توسط بدن مهم است. می توان از سوند برای جمع آوری ادرار برای اهداف نظارت استفاده کرد.

3. برای کمک به بی اختیاری ادرار: اگر فردی نتواند مثانه خود را کنترل کند و نشت ادرار کنترل نشده را تجربه کند، می توان از سوند برای جمع آوری ادرار و جلوگیری از خیس شدن لباس یا ملافه استفاده کرد.

4. در طی اقدامات پزشکی: سوندها ممکن است در طول جراحی ها، روش های تشخیصی یا سایر مداخلات پزشکی که نیاز به تخلیه مثانه دارند استفاده شوند.

توجه به این نکته ضروری است که استفاده از سوندهای ادراری خطراتی از جمله احتمال عفونت را به همراه دارد. سوندها فقط باید زمانی استفاده شوند که از نظر پزشکی ضروری تشخیص داده شود و تحت راهنمایی یک متخصص مراقبت های بهداشتی باشد.

بهترین زمان تعویض سوند در منزل

به عنوان یک قاعده کلی، بهترین زمان برای تعویض سوند درواقع به نوع سوندی که استفاده می کنید و همچنین به توصیه پزشک بستگی دارد.

به طور کلی سوندها به صورت دوره ای تعویض می‌شوند تا از عوارضی مانند عفونت جلوگیری شود. پزشک یا پرستار دستورالعمل‌های خاصی را در مورد اینکه هر چند وقت یک‌بار باید سوند خود را بر اساس نیازهای فردی و سابقه پزشکی خود تغییر دهید، به شما ارائه می‌کنند. ضمن اینکه باید این نکته را نیز به خاطر داشته باشید که باید علائم ناراحتی، درد یا علائم ناخواسته مربوط به سونداژ در منزل را تحت نظر داشته باشید و برای جلوگیری از عوارض آن را به پزشک خود گزارش دهید.

نحوه سوند گذاری در منزل

سوند گذاری در منزل معمولاً شامل قرار دادن نوک سوند در نقطه مجاری ادرار، و محکم کردن آن با چسب یا گیره اتصال است. مراحل خاص برای اتصال سوند ممکن است بسته به نوع سوند مورد استفاده و نیازهای منحصر به فرد برای هر شخصی متفاوت باشد. پیروی از راهنمایی ها و دستورالعمل های ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی هنگام اتصال سوند برای اطمینان از قرارگیری صحیح آن و به حداقل رساندن خطر عفونت یا سایر عوارض بسیار مهم است. اتصال سوند به آموزش و تخصص پزشکی مناسب نیاز دارد و فقط باید توسط یک متخصص یا پرستار انجام شود. در صورت نیاز می‌توانید از بخش پرستاری در منزل این سرویس را دریافت کنید. در این صورت پرستار به منزل شما آمده و سونداژ در منزل را برای شما انجام خواهد داد.

آموزش سوند گذاری در منزل

سوند گذاری در منزل بسته به نوع سوند شما و نیازهای پزشکی خاص شما می تواند متفاوت باشد و یه همین جهت مهم است که ابتدا با پزشک یا پرستار خود برای دستورالعمل ها و راهنمایی های دقیق صحبت کنید. اما به هر صورت می‌توانید آموزش مراحل کار را در ادامه بخوانید.

1- دست های خود را کاملا با آب و صابون بشویید.

2- یک حوله تمیز یا پد جاذب را زیر باسن خود قرار دهید تا ادراری که ممکن است در طول فرآیند نشت کند را بگیرید.

3- اطراف محل قرار دادن سوند  را با آب و صابون یا محلول ضد عفونی کننده طبق توصیه پزشک خود تمیز کنید.

4- کیت کاتتریزاسیون استریل را باز کرده و لوازم را روی یک سطح تمیز قرار دهید.

5- انتهای سوند را با یک روان کننده محلول در آب روغن کاری کنید.

6- سوند را به آرامی وارد مجرای ادرار کنید تا زمانی که ادرار شروع به جریان کند. کاتتر را به آرامی به جلو ببرید و آن را مجبور نکنید.

7- هنگامی که سوند در جای خود قرار گرفت، آن را با استفاده از نوار یا بند کاتتر روی پای خود محکم کنید.

8- کیسه تخلیه را طبق دستورالعمل سازنده به سوند وصل کنید. اطمینان حاصل کنید که کیسه پایین تر از مثانه شما قرار گرفته است تا امکان تخلیه مناسب فراهم شود.

9- دوباره دست های خود را با آب و صابون بشویید.

درباره عفونت ادراری در کودکان بیشتر بدانید

مراقبت های بعد از نصب سونداژ مثانه

پس از نصب سونداژ مثانه، مراقبت و نگهداری مناسب برای اطمینان از راحتی و عدم عفونت مجاری ادراری بسیار مهم است. در ادامه چند دستورالعمل کلی به عنوان مراقبت های بعد از نصب سوند گذاری در منزل آورده شده است:

نظارت بر خروج ادرار

مقدار و رنگ ادرار باید به طور مرتب کنترل شود تا اطمینان حاصل شود که مثانه به درستی تخلیه می شود.

ناحیه را تمیز نگه دارید

ناحیه اطراف محل قرار دادن کاتتر باید تمیز و خشک نگه داشته شود. هر روز ناحیه مورد نظر را با آب و صابون تمیز کنید و به آرامی آن را خشک کنید.

کیسه را به طور منظم خالی کنید

کیسه زهکشی باید حداقل هر 8 ساعت یا زمانی که تقریباً نیمه پر است تخلیه شود. قبل و بعد از خالی کردن کیسه حتما دست های خود را بشویید.

کاتتر را محکم کنید

اطمینان حاصل کنید که کاتتر به طور محکم به پا یا شکم بیمار چسبانده شده است تا از جابجایی تصادفی آن جلوگیری شود.

مصرف مایعات را تشویق کنید

نوشیدن مقدار زیادی مایعات می تواند به تخلیه باکتری ها از مثانه و کاهش خطر عفونت کمک کند.

علائم عفونت در سوند گذاری در منزل

علائم عفونت دستگاه ادراری (UTI) شامل تب، لرز، ادرار بدبو، و درد یا ناراحتی در قسمت تحتانی شکم یا پشت است. در صورت بروز هر یک از این علائم، فوراً با یک ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی تماس بگیرید.

هزینه تعویض سوند در منزل

اگر بخواهید تعویض سوند در منزل را انجام دهید ابتدا باید بدانید که این کار نیاز به تخصص دارد و نمی‌توانید با مطالعه مطلب این کار را برای بیماران انجام دهید. به همین جهت بهترین راه استفاده از خدمات پزشکی در منزل مجموعه حال استفاده کنید تا این کار توسط پرستار متخصص در منزل شما انجام شود. هزیته تعویض سوند در منزل در حال حاضر 210 هزار تومان است که این مبلغ با توجه به تورم و افزایش قیمت ها ممکن است تغییر کند.