بیماری دیابت نوع ۲ یا دیابت شیرین معمولا به دلیل عدم تحرک کافی، رژیم غذایی نادرست، استرس زیاد، کمبود خواب، تجمع سموم و ژنتیک ایجاد می‌شود. این یک بیماری مزمن و پیچیده است و مدیریت آن به معنی استفاده از چندین استراتژی کاهش ریسک و در عین حال، دستیابی به هدف مورد نظر برای کنترل قند خون است. اما بهترین درمان برای دیابت نوع ۲ چیست؟
گزینه‌های درمان دیابت
گزینه‌های زیادی برای مدیریت بیماری دیابت وجود دارد. تغییر عادات غذایی، ورزش و مصرف دارو می‌توانند قند خون را کنترل کنند. پزشک به شما کمک می‌کند تا بدانید آیا به مصرف دارو نیاز دارید یا خیر؟ کدام دارو برای شما مناسب است؟ و هر چند وقت یک بار باید از دارو استفاده کنید؟ هر بیمار مبتلا به دیابت ممکن است در طول عمر خود از چند روش مختلف برای کنترل قند خون استفاده کند. اگر برای انتخاب بهترین روش درمان دیابت نوع ۲ به راهنمایی پزشک نیاز دارید، از مشاوره آنلاین پزشکی حال استفاده کنید.
در واقع هدف از درمان دیابت این است که سطح A1C فرد به میزان معینی کاهش یابد. دیابت نوع دو را با این آزمایش که به نام آزمایش هموگلوبین گلیکوزی شناخته می‌شود، تعیین می‌کنند. این آزمایش می‌تواند میزان متوسط قند خون فرد را در دو تا سه ماه گذشته نشان دهد.
چنانچه عدد حاصل از این آزمایش زیر ۷/۵ باشد، طبیعی است. اعداد بین ۷/۵ تا ۴/۶ هم پیش دیابت را نشان داده و اعداد بالای ۵/۶ برای تشخیص دیابت در دو آزمایش جداگانه بررسی می‌شوند. A1C میزان هموگلوبین موجود در خون است که گلوکز به آن اتصال دارد. بعضی از داروها از سایر آن‌ها موثرتر هستند و می‌توانند سطح A1C را تا یک و نیم درصد کاهش دهند. هدف از درمان، این است که میزان A1C خون به زیر هفت درصد برسد. همیشه تغییر سبک زندگی هم به عنوان بخش مهمی از برنامه مدیریت دیابت در نظر گرفته می‌شود.
گاهی اوقات بعضی از داروها اثر خود را از دست می‌دهند و لازم است که بیمار، داروی دیگری را جایگزین کند. نوع درمان باید با افزایش سن و تغییرات ناشی از آن هماهنگ باشد. برای تعیین این که کدام برنامه درمانی دارای بیشترین سود برای بیمار است، لازم است پزشک عوامل مختلفی را در نظر بگیرد:
- بررسی وجود بیماری قلبی که شامل سابقه حمله قلبی، سکته مغزی و یا نارسایی احتقانی قلب است
- بررسی وجود بیماری مزمن کلیه
- خطر کاهش قند خون
- وزن بدن
- عوارض جانبی بالقوه درمان و…
داروی جدید درمان قطعی دیابت را در مطلب مشخص شده بشناسید
انواع درمان دیابت نوع ۲
پزشکان برای مدیریت و درمان دیابت نوع ۲ روش‌های مختلفی را در نظر می‌گیرند. گاهی لازم است ترکیبی از روش‌ها برای کنترل شرایط بیمار مورد استفاده قرار گیرد. با این حال، انتخاب بهترین درمان دیابت به وضعیت بیمار، سن، شدت بیماری و… بستگی دارد. در ادامه به چند مورد از مهم‌ترین روش‌های درمان دیابت نوع ۲ اشاره می‌کنیم.
درمان دارویی دیابت نوع ۲
داروها معمولا اولین ترکیباتی هستند که افراد مبتلا به دیابت نوع ۲ در زمانی که رژیم غذایی برای دیابت و ورزش به تنهایی قادر به کنترل قند خون آن‌ها نیست، امتحان می‌کنند. داروهای مختلفی برای این منظور موجود است و هر یک از آن‌ها به روش‌های مختلفی کار می‌کنند.
بیگوانیدها
متفورمین یکی از رایج‌ترین داروهای این خانواده برای کنترل دیابت است. این دارو می‌تواند مقدار گلوکز تولید شده از کبد را ثابت نگه دارد.
متفورمین یکی از رایج‌ترین داروها برای کنترل دیابت نوع ۲ است
مگلیتینیدها و سولفونیل اوره
مصرف این داروها باعث می‌شود تا لوزالمعده انسولین بیشتری تولید کند و قند خون کاهش یابد.
مهارکننده‌های DPP-4
این داروها بدن را از تجزیه هورمون‌هایی که به لوزالمعده سیگنال انسولین می‌دهند، باز می‌دارد. در نتیجه این داروها می‌توانند میزان انسولین را افزایش و گلوکوگان را کاهش دهند و با تاخیر در تخلیه معده، احساس سیری بیشتری ایجاد کنند.
تیازولیدین‌دیون‌ها یا گلیتازون‌ها
این داروها به عملکرد بهتر انسولین در بدن کمک می‌کنند. آن‌ها مقاومت به انسولین را در سلول‌ها کاهش داده و باعث می‌شوند لوزالمعده مجبور به کار سخت نباشد.
مهارکننده‌های آلفاگلوکوزیداز
این داورها که به عنوان مسدودکننده‌های نشاسته هم شناخته می‌شوند، هضم غذای حاوی کربوهیدرات‌های پیچیده مثل نان، سیب زمینی، ماکارونی و برنج را کند کرده و باعث می‌شوند تا سطح قند خون بعد از غذا بالا نرود.
مهارکننده‌های SGLT2
این داروها به کلیه‌ها اجازه می‌دهند تا قند اضافی بدن را دفع کند. در نتیجه سطح گلوکز خون کاهش می‌یابد.
آنتاگونیست دوپامین
این دارو مستقیما بر مغز اثر می‌گذارد و به پردازش دوپامین کمک می‌کند. این دارو می‌تواند حساسیت به انسولین را افزایش دهد؛ به همین دلیل بدن به مقدار خیلی زیادی از آن نیاز ندارد. افراد مصرف‌کننده این دارو باید رژيم غذایی سالم و ورزش را هم در برنامه روزانه خود قرار دهند تا اثربخشی دارو بیشتر شود.
بیشتر بدانید: حذف قند از رژیم غذایی
داروهای تزریقی دیابت نوع ۲
این داروها سرعت خروج غذا از معده و هضم آن را کند می‌کنند و باعث می‌شوند فرد احساس سیری کند. ضمنا آن‌ها مانع تولید گلوکز از کبد در زمان مصرف غذا نیز می‌شوند. این داروها دو دسته هستند:
آگونیست‌های گیرنده GLP-1
این دارو به پانکراس در تولید انسولین کمک می‌کند. انواعی از این داروها می‌توانند به صورت روزانه یا هفتگی مورد استفاده قرار گیرند.
درباره بیماری پانکرانیت و درمان آن بیشتر بدانید
پراملینتاید (سیملین)
این دارو مانند هورمون آمیلین که توسط لوزالمعده به همراه انسولین تولید می‌شود، عمل می‌کند. تنها افرادی که انسولین دریافت می‌کنند نیاز به مصرف این دارو خواهند داشت.
انسولین درمانی
این روش می‌تواند یک راه‌حل کوتاه مدت برای یک وضعیت استرس‌زا باشد و یا در مواردی مورد استفاده قرار گیرد که سایر داروها برای کنترل قند خون کافی نیستند. انواع انسولین بر اساس سرعت اثرگذاری و مدت زمان تاثیر آن‌ها طبقه‌بندی می‌شوند. برخی افراد نیاز به استفاده بیش از یک نوع انسولین دارند. برخی از این داروها هم از قبل ترکیب شده و در اختیار بیمار قرار می‌گیرند. استفاده از انسولین به چندین روش امکان‌پذیر است:
تزریق با سوزن و سرنگ
در این روش فرد سرنگ‌ها را از یک بطری انسولین پر کرده و آن را به خود تزریق می‌کند. محل تزریق انسولین می‌تواند نقطه‌ای در شکم، ران، باسن و بالای بازو باشد.
استفاده از قلم انسولین یکی از آسان‌ترین روش‌ها برای تزریق انسولین به بدن است
پمپ انسولین
این وسیله به یک سوزن کوچک در زیر پوست متصل می‌شود تا جریان انسولین ثابت را در طول روز فراهم کند.
قلم انسولین
این وسیله شبیه به یک قلم است، اما در انتهای آن یک سوزن کوچک وجود دارد. برخی از این قلم‌ها از قبل با انسولین پر شده‌اند؛ اما برخی دیگر دارای محفظه‌ای هستند که لازم است توسط فرد و از ظرفی دیگر پر شود.
انسولین استنشاقی
انسولین را می‌توان به شکل پودر دریافت و آن را از طریق تنفس جذب کرد.
پورت تزریق انسولین
این وسیله شامل یک لوله است که به زیر پوست می‌رود و به فرد امکان می‌دهد که انسولین را از بدون نیاز به تزریق از طریق سوزن، قلم یا سرنگ دریافت کند. این وسیله یک هفته در محل خود باقی می‌ماند و سپس می‌توان آن را با یک پورت جدید در محل دیگری جایگزین کرد.
انژکتور جت
این وسیله شامل یک اسپری قوی انسولین است که می‌تواند این ماده را بدون نیاز به سوزن و از طریق فشار بالا به پوست وارد کند.
سوالات پزشکی خود را میتوانید از بخش دکتر آنلاین رایگان حال بپرسید.
جراحی های کاهش وزن
پزشکان در این روش با استفاده از عمل جراحی، مقداری از وزن اضافی فرد را کاهش می‌دهند. این کار به تنهایی می‌تواند قند خون و تولید انسولین را کنترل کند. با گذشت زمان، ممکن است فرد نیاز کمتری به مصرف داروها داشته باشد. البته این روش برای همه مناسب نیست و لازم است شرایط بیمار توسط پزشک بررسی شود. معمولا پزشکان جراحی کاهش وزن برای درمان دیابت را به مردانی با اضافه وزن حدود ۵۰ کیلو و زنانی با اضافه وزن ۴۰ کیلو پیشنهاد می‌کنند.
شما میتوانید از بخش پزشک آنلاین سایت حال با پزشکان و مشاوران آنلاین در هر ساعت از شبانه روز ارتباط برقرار کنید.
کاهش وزن بدن از طریق جراحی یکی از روش‌های پیشنهادی پزشکان برای درمان دیابت نوع ۲ است
مدیریت دیابت نوع ۲
برای این که این بیماری را بتوان به شکل موفقیت‌آمیزی کنترل کرد، لازم است بیمار شیوه زندگی خود را به بهترین شکل تغییر دهد. این تغییر سبک زندگی شامل موارد زیر است:
کاهش وزن
کم کردن ۵ تا ۱۰ درصد از وزن بدن می‌تواند سطح A1C و خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی عروقی را به طرز چشم‌گیری کاهش دهد. این کاهش وزن باعث می‌شود تا نیاز بیمار به مصرف بعضی از داروها که برای درمان دیابت، کنترل فشار خون و کلسترول مصرف می‌کند، کاهش یابد. همچنین کم کردن وزن به کاهش علائم افسردگی و آپنه خواب هم کمک می‌کند.
رژیم غذایی سالم
نمی‌توان ادعا کرد که نوعی رژیم غذایی خاص برای درمان دیابت نوع ۲ وجود دارد. اما می‌توان با رعایت چند نکته این بیماری را کنترل کرد. بیماران مبتلا به دیابت نوع ۲ باید برای کنترل قند خون و جلوگیری از عوارض این بیماری، به میزان کربوهیدرات، چربی، فیبر و نمک موجود در رژیم غذایی خود توجه کافی داشته باشند. مقدار غذایی که می‌خورید و زمان صرف غذا هم مهم است. برای برنامه‌ریزی وعده‌های غذایی و میان‌وعده‌های خود میتوانید مشاوره تغذیه حال کمک بگیرید.
فعالیت بدنی
انجام هر نوع فعالیت بدنی، از ورزش منظم گرفته تا رسیدگی به کارهای منزل می‌تواند به کاهش قند خون کمک کند. فعالیت و ورزش، به سلول‌های بدن اجازه می‌دهد تا از انسولین استفاده کنند. همچنین به عضلات در استفاده از گلوکز کمک می‌کند. برای این که اثربخشی فعالیت‌ها را بر قند خون بسنجید، حتما قبل و بعد از ورزش، میزان قند خون را بررسی کنید.
خواب خوب
نداشتن خواب کافی می‌تواند شانس ابتلا به دیابت نوع ۲ را تا حد زیادی افزایش دهد. مدت زمانی که فرد در خواب است و کیفیت خواب او می‌تواند بر سطح A1C تاثیر بگذارد. پس می‌توان ادعا کرد که بهبود کیفیت خواب می‌تواند منجر به کاهش سطح قند خون شود.
بیشتر بدانید: میوه های بدون قند برای افراد دیابتی
مراقبت‌های دیابتی
پزشکان به بیماران مبتلا به دیابت توصیه می‌کنند به شکل دائم تحت نظر پزشک باشند. لازم است این افراد به طور منظم و از طریق روش‌های مختلف، میزان قند خون خود را در دوره‌های روزانه، هفتگی یا ماهانه بررسی کنند. این روش‌ها شامل موارد زیر است:
بررسی قند خون: لازم است همه این بیماران با استفاده از ابزارهای در دسترس، میزان قند خون خود را چک کنند.
معاینات منظم: باید سطح A1C و کلسترول خون بیماران دیابتی مرتبا توسط پزشک بررسی و سلامت کبد، غده تیروئید و کلیه‌های آن‌ها از نظر عملکرد چک شود.
معاینات منظم چشم: بیماران باید در دوره‌های منظم از نظر علائم رتینوپاتی و آسیب عصبی چشم ناشی از دیابت بررسی شوند.
معاینات منظم پا: پزشک باید پاهای بیماران دیابتی و آسیب‌های عصبی آن‌ها را تحت نظر داشته باشد.
میزان گلوکز موجود در خون که از طریق آزمایش خون به دست می‌آید، نشان‌دهنده اثربخشی درمان و یا نیاز به ایجاد تغییرات در روند درمان است. انجام تست قند خون روزانه و تعداد دفعات لازم برای انجام آن توسط پزشک تعیین می‌شود. این روند به داروهای مصرفی و عوامل مشابه بستگی دارد.
خوردن غذاهای سالم یک روش مناسب برای کنترل قند خون در بیماران دیابتی است
درمان های گیاهی دیابت نوع ۲
بیماران مبتلا به دیابت نوع ۲ علاوه بر مصرف دارو و خود مراقبتی، به درمان‌های طبیعی و خانگی هم نیاز دارند. داروهای طبیعی و استفاده از غذا به عنوان یک روش کنترلی برای درمان دیابت، می‌تواند تاثیر شگفت‌انگیزی در روند درمان داشته باشد. با این حال، اگر استفاده از این روش‌ها بدون دانش صحیح و خارج از برنامه مقرر انجام شود، می‌تواند افت قند خون یا هیپوگلیسمی را ایجاد کند. به همین دلیل شما مجاز به مصرف خودسرانه هیچ داروی گیاهی و محصولات مشابه نیستید و توصیه می‌شود برای استفاده از ترکیبات طبیعی زیر از راهنمایی پزشک معالج خود استفاده کنید:
قرص سیتاگلیپتین برای درمان قند خون
سرکه سیب
ترکیب اولیه این محصول، اسید استیک است و محققان طب گیاهی معتقدند که این ماده می‌تواند اثربخشی زیادی در سلامتی افراد داشته باشد. به نظر می‌رسد مصرف دو قاشق غذاخوری سرکه سیب قبل از خواب، می‌تواند میزان قند ناشتای صبحگاهی بیمار را کاهش دهد. حتی مصرف یک تا دو قاشق غذاخوری از آن در هر وعده غذایی حاوی کربوهیدرات سطح قند خون را کاهش می‌دهد. بیماران می‌توانند از این سرکه به تنهایی و یا در ترکیب با غذا یا سس سالاد خود استفاده کنند.
فیبر و جو
خوردن فیبر باعث کاهش قند خون و غلظت انسولین می‌شود. مقدار فیبر توصیه شده برای هر فرد حدود ۳۰ گرم در روز است. اما بیشتر افراد در رژیم روزانه خود بین شش تا هشت گرم فیبر مصرف می‌کنند که کافی نیست. جو دانه‌ای غنی از فیبر و پروتئین است که اطلاعات کافی از آن برای اثرگذاری بر قند خون، انسولین، کلسترول و التهاب بدن وجود دارد. پرک جو همه جا در دسترس است. این ماده نیازی به خیساندن ندارد و شما میتوانید در مدت ۱۰ تا ۱۵ دقیقه آن را با مقداری شیر یا آب پخته و مصرف کنید.
کروم
به نظر می‌رسد کمبود کروم، متابولیسم گلوکز را مختل می‌کند. شواهدی وجود دارد که نشان می‌دهد این ماده می‌تواند به کاهش قند خون و سطح A1C کمک کند. مکمل‌های حاوی کروم از داروخانه‌ها قابل تهیه هستند. البته مصرف آن برای بیماران کلیوی مناسب نیست. در صورت تمایل به مصرف آن حتما باید با پزشک خود مشورت کنید.
روی
افراد مبتلا به دیابت معمولا کمبود روی دارند. مطالعات متعدد نشان داده که مصرف مکمل روی می‌تواند میزان قند خون و A1C را کاهش دهد. این ماده با اثر آنتی اکسیدانی خود، علاوه بر کاهش قند خون به درمان بعضی از عوارض دیابت هم کمک می‌کند. البته باید بدانید مصرف مقادیر بالای روی ممکن است باعث اختلال در جذب سایر مواد معدنی شده و جذب ترکیباتی مثل مس را مهار کند. پس برای تعیین دوز مناسب مصرف آن حتما از راهنمایی پزشک استفاده کنید.
بعضی از پزشکان معتقدند که ژل آلوئه ورا می‌تواند در درمان بیماران دیابتی موثر باشد
آلوئه ورا
احتمالا شیره آلوئه ورا را به دلیل خاصیت ملین آن می‌شناسید. استفاده از ژل این گیاه که دارای ماده موسیلاژ است، می‌تواند به بیماران مبتلا به دیابت کمک کند.
بربرین
بربرین ماده‌ای است که در گیاهانی مثل زرشک وجود دارد. شواهدی وجود دارد که نشان‌دهنده اثربخشی این ماده در کاهش قند خون و سطح A1C است. توجه داشته باشید این ماده می‌تواند متابولیسم داروهای سنتی را مختل کند و هرگز نباید در دوران بارداری مورد استفاده قرار گیرد.
دارچین
دارچین یک محصول گیاهی است که به کاهش سطح قند و کلسترول خون کمک می‌کند.
زغال اخته
قرن‌ها است که پزشکان از مزایای زغال اخته برای کاهش کلسترول و قند خون آگاهند و از آن برای درمان این بیماری استفاده می‌کنند. اما بهتر است در خوردن زغال اخته زیاده‌روی نکنید و به میزان مناسب و با توصیه پزشک آن را مصرف کنید.
گیاه گیمنما
این گیاه از قرن‌ها پیش در هند استفاده می‌شد و شواهد زیادی برای تاثیر آن بر متابولیسم گلوکز و سطح انسولین وجود دارد. باید توجه کنید که مصرف این گیاه می‌تواند با داروهای مصرفی برای درمان دیابت هم‌افزایی داشته و منجر به هیپوگلیسمی شود.
نوپال
این گیاه نوعی کاکتوس است که به کاهش قند خون کمک می‌کند. میوه نوپال که به کاکتوس گلابی هم مشهور است، در صورت پخت مناسب خیلی خوشمزه می‌شود و می‌تواند در حفظ سلامتی بیماران دیابتی موثر باشد.
باید توجه کنید که توصیه به مصرف این گیاهان یک تجویز پزشکی نیست. پس مصرف خودسرانه آن‌ها مجاز نبوده و لازم است در صورت تمایل به استفاده از آن‌ها، حتما با پزشک خود مشورت کنید. گاهی لازم است پزشک به همراه توصیه به مصرف این گیاهان دارویی، میزان داروهای شیمیایی را برای بیماران تغییر دهد.
حرف آخر
دیابت و پیش دیابت از مهم‌ترین مسائل بهداشتی نگران کننده در جوامع هستند. طبق برآورد انجمن دیابت آمریکا، سالانه یک و نیم میلیون آمریکایی مبتلا به دیابت شناسایی می‌شود. دیابت نوع ۲ از آن دست بیماری‌هایی است که به شدت به سبک زندگی افراد وابسته است. کاهش وزن و ورزش از جمله نکاتی هستند که به پیشگیری و درمان این عارضه کمک می‌کنند. اگر برای درمان دیابت نوع ۲ به راهنمایی پزشکی نیاز دارید، میتوانید از پزشکان حال کمک بگیرید.
سوالات متداول
آیا دیابت نوع ۲ قابل درمان است؟
هیچ درمان قطعی برای این بیماری وجود ندارد. کاهش وزن، تغذیه مناسب و ورزش می‌توانند به مدیریت این بیماری در مبتلایان کمک کنند. اگر این کارها برای کنترل قند خون کافی نباشند، استفاده از دارو یا انسولین توصیه می‌شود.
رایج‌ترین درمان دیابت نوع ۲ چیست؟
متفورمین دارویی است که سطح گلوکز خون را کاهش و واکنش بدن به انسولین را افزایش می‌دهد. این دارو یکی از رایج‌ترین روش‌های درمان دیابت نوع ۲ است. البته داروهای دیگری هم وجود دارد که به این کار کمک می‌کنند.
چه خوراکی‌هایی برای کاهش قند خون مفید هستند؟
برخی از مواد غذایی می‌توانند به تعادل سطح قند خون کمک کنند؛ از جمله نان گندم کامل، سیب زمینی شیرین، ماست، بلغور جو دو سر و سبوس جو، آجیل، حبوبات، سیر و ماهی‌های آب سرد.
برای درمان دیابت نوع ۲ از چه پزشکی کمک بگیریم؟
لازم است این بیماران به صورت منظم تحت نظر پزشک بوده و تغییرات قند خون خود را پیگیری کنند. برای درمان دیابت نوع ۲ میتوانید از کمک پزشکان متخصص و فوق تخصص غدد و متابولیسم کمک بگیرید.
منابع
