بیماری پانکراتیت زمانی اتفاق می‌افتد که لوزالمعده یا پانکراس تحریک و ملتهب شود. در این شرایط، لوزالمعده ورم می‌کند و باعث ایجاد مشکلاتی مثل استفراغ، درد شدید شکم، تب، تورم و حساسیت در بالای شکم، زردی پوست و… میشود. پانکراتیت میتواند حاد یا مزمن باشد که در هر صورت، نیاز به درمان فوری دارد؛ وگرنه باعث آسیب دائمی خواهد شد. در این مقاله به شما می‌گوییم که این بیماری به چه دلیل ایجاد میشود و چگونه می‌توان آن را درمان کرد.
درباره سندرم روده تحریک پذیر بیشتر بدانید
علت ایجاد بیماری پانکراتیت
التهاب لوزالمعده یا پانکراتیت به دلایل مختلفی ایجاد میشود. اصلی‌ترین علل ایجاد این بیماری، سوء مصرف الکل و سنگهای صفراوی هستند که مجرای پانکراس را مسدود می‌کنند. در این صورت آنزیم‌ها نمی‌توانند از آن خارج شوند. البته این‌ها تنها دلایل بروز بیماری پانکراتیت نیستند.
پزشکان می‌گویند عوامل زیر هم میتواند در بروز این بیماری نقش داشته باشد:
- سطح خیلی زیاد کلسیم در خون
- تری گلیسیرید بالا
- جراحی یا آسیب در ناحیه شکم
- عفونت‌هایی مثل هپاتیت، سالمونلا و…
- وجود تومور در پانکراس
- نقص‌های ژنتیکی خاص یا ناهنجاری‌های مادرزادی در پانکراس
- کشیدن سیگار
- مصرف بعضی از داروها مثل استروژن‌ها، استروئیدها و…
- فیبروز سیستیک
- ضربه به پانکراس
- بیماری‌های خودایمنی
سنگهای صفراوی یکی از اصلی‌ترین دلایل ایجاد بیماری پانکراتیت هستند
شناخت انواع پانکراتیت
بیماری پانکراتیت به دو شکل حاد و مزمن بروز می‌کند:
پانکراتیت حاد
این بیماری در اثر التهاب ناگهانی پانکراس ایجاد میشود که ممکن است از وضعیت خیلی خفیف تا یک بیماری شدید و تهدیدکننده زندگی متغیر باشد. بیشتر مبتلایان به آن بعد از درمان به طور کامل بهبود می‌یابند. البته موارد شدید آن میتواند باعث خونریزی، آسیب جدی به بافت پانکراس، عفونت و کیست شود. می‌توانی درباره خونریزی دستگاه گوارش و راه های درمان آن اطلاعات بیشتری بدست آورید
علاوه بر این، پانکراتیت حاد و شدید ممکن است باعث ایجاد آسیب در سایر اندام‌های حیاتی از جمله قلب، ریه و کلیه‌ها هم شود. علائم آن شامل تب، ضربان قلب بالا، تورم و حساسیت شکم، درد در قسمت بالای شکم و تهوع و استفراغ است.
شما میتوانید از بخش پزشک آنلاین سایت حال با پزشکان و مشاوران آنلاین در هر ساعت از شبانه روز ارتباط برقرار کنید.
درباره آزمایش آمیلاز برای تشخیص پانکرانیت این مطلب را بخوانید
پانکراتیت مزمن
پانکراتیت مزمن یک التهاب طولانی‌مدت پانکراس است که معمولا به دنبال یک دوره پانکراتیت حاد اتفاق می‌افتد. این بیماری اغلب به دلیل آسیب لوزالمعده در اثر مصرف مداوم الکل ایجاد میشود و ممکن است تا چند سال علائم جدی ایجاد نکند. البته برخی از این بیماران هم علائم پانکراتیت حاد را تجربه می‌کنند.
درباره آزمایش کلسیم و انجام آن در منزل این مطلب را بخوانید
علاوه بر این علائم، بعضی از بیماران مبتلا به پانکراتیت مزمن ممکن است دچار اسهال و کاهش وزن، ناراحتی معده و دردهای مداوم در بخش بالایی شکم خود باشند. کاهش وزن ناشی از پانکراتیت به این دلیل است که پانکراس بیمار آنزیم‌های کافی برای تجزیه غذا را آزاد نمی‌کند.
درد در قسمت بالایی شکم یکی از رایج‌ترین نشانه‌های پانکراتیت حاد و مزمن است
روش درمان پانکراتیت
پزشک با توجه به وضعیت بیمار میتواند به وسیله تجویز دارو، برنامه غذایی و مراقبتی یا بستری در بیمارستان و درمان‌های تکمیلی، به رفع مشکل بیمار کمک کند. در موارد حاد، معمولا بیمار را در بیمارستان بستری می‌کنند و روش درمانی با کمک تزریق مایعات داخل وریدی، داروهای ضددرد و آنتی بیوتیک انجام میشود. به طور کلی دو روش عمده درمان پانکراتیت عبارتند از:
درمان پانکراتیت با دارو
از آن‌جا که این بیماری در بسیاری از بیماران باعث درد میشود، تجویز داروهای مسکن یکی از مراحل درمانی آن است. دردهای شدید هم با گزینه‌هایی مثل سونوگرافی آندوسکوپی یا تزریق برای مسدودکردن اعصابی که سیگنال‌های درد را از پانکراس به مغز می‌فرستند، تسکین پیدا می‌کنند. در پانکراتیت حاد، به دلیل کاهش تولید آنزیم‌های پانکراس، بیماران دچار اسهال و کاهش وزن می‌شوند. در چنین شرایطی پزشک میتواند آنزیم‌هایی را برای بهبود گوارش و هضم غذا در آن‌ها تجویز کند که با هر وعده غذایی مصرف شوند.
برای آشنایی با قرص نکسیوم و خرید آن کلیک کنید
درمان پانکراتیت با جراحی
پزشکان از عمل جراحی برای رفع انسداد مجرای صفراوی بیماران مبتلا به پانکراتیت کمک می‌گیرند. جراحی زمانی انجام میشود که این بیماری به دلیل تنگی یا مسدودشدن مجرای صفراوی ایجاد شود. یک روش انجام آن، آندوسکوپی رتروگراد کلانژیوپانکراتوگرافی (ERCP) است و تحت بیهوشی انجام میشود. این روش علاوه بر تشخیص مشکلات مجرای صفراوی و پانکراس، میتواند انسداد‌ها را هم از طریق ابزارهای خاص خود از بین ببرد و باعث کاهش التهاب پانکراس شود.
در مواردی، عمل جراحی با هدف برداشتن بخش آسیب‌دیده پانکراس یا خارج‌کردن کیسه صفرا انجام میشود. برداشتن کیسه صفرا (کوله سیستکتومی) هم یک راه دیگر برای درمان بیماری پانکراتیت در بیمارانی است که سنگ کیسه صفرا باعث ایجاد آن شده است. گاهی پزشکان برای تخلیه مایع از لوزالمعده یا برداشتن بافت بیمار از اقدامات جراحی یا آندوسکوپی استفاده می‌کنند.
بعضی از بیماران مبتلا به پانکراتیت برای درمان نیاز به بستری‌شدن در بیمارستان و دریافت دارو به صورت تزریقی دارند
رژیم غذایی پانکراتیت
افراد مبتلا به پانکراتیت به ویژه نوع مزمن آن باید از رژیم غذایی خاصی پیروی کنند. این بیماران باید میزان مصرف چربی را در برنامه غذایی خود به حداقل برسانند. بهترین مواد غذایی برای آن‌ها، غذاهای حاوی پروتئین بالا و کم‌چرب است. پزشک ممکن است برای برخی از این افراد، مکمل‌های آنزیمی برای کمک به هضم غذا تجویز کند. علاوه بر این موارد، ترک سیگار و الکل هم نقش موثری در بهبود بیماری و کاهش علائم آن خواهد داشت.
کلام پایانی درباره پانکراتیت
پانکراتیت در اثر التهاب لوزالمعده یا پانکراس ایجاد میشود. این بیماری خیلی شایع نیست؛ اما نیاز به مداخله فوری پزشکی برای درمان دارد. برخی از بیماران یک‌باره با نشانه‌های آن مواجه می‌شوند. در حالی که این بیماری در بعضی دیگر یک مشکل بلندمدت است که میتواند باعث ایجاد آسیب‌های دائمی در بدن شود. چنان‌چه در مورد بیماری پانکراتیت به مشاوره پزشکی نیاز دارید، میتوانید همین حالا از خدمات بخش دکتر آنلاین گوارش سامانه حال کمک بگیرید.
منابع
