خواص آویشن را احتمالا خیلی از بدانیم. به همین دلیل هم این گیاه این‌قدر محبوب است. آویشن، با آن عطر منحصربه‌فردش احتمالا بارها دلتان را برده است؛ حتی اگر اهل استفاده از داروهای گیاهی و انواع دمنوش هم نباشید، کافی است کمی از پودر خشک شده این گیاه معطر روی پیتزایتان ریخته باشند تا برای همیشه عطرش در مشامتان باقی بماند؛ حتی خیلی‌ها دیگر پیتزای بدون آویشن برایشان معنی ندارد.

با این حـال خواص استفاده از این گیاه به معطرسازی غذاها، محدود نمی‌شود. آویشن بی‌نظیر با آن برگ‌های کوچک و فراوانش خواص بسیار زیادی دارد که شاید برخی از آن‌ها، حتی به گوشتان نخورده باشد. ‌در ادامه این مقاله همراه ما باشید تا بیشتر درباره خواص آویشن بخوانیم و بدانیم.

 

آویشن چیست؟

آویشن گیاهی مدیترانه‌ای است که مصارف غذایی، دارویی و زینتی دارد. گل، برگ و روغن آویشن برای درمان طیف وسیعی از علائم و اختلالات استفاده می‌شود. از جمله عوارضی که به کمک آویشن مورد درمان قرار می‌گیرد می‌توان به اسهال، معده درد، التهاب مفاصل و گلودرد اشاره کرد.

آویشن از خانواده نعنا به شمار می‌آید و رایج‌ترین گونه آن Thymus vulgaris است. تاریخچه استفاده از آویشن به مصر باستان می‌رسد؛ در آن دوران به غیر از خواص درمانی، از این گیاه برای خوشبو کردن دهان هم استفاده می‌شده است.

اگر علاقمند به طب سنتی باشید، احتمالا می‌دانید که طبع آویشن گرم است، از این رو مصرف آن در کنار خوراکی‌هایی با طبع سرد نظیر ماست، دوغ و پنیر توصیه می‌شود. انواع آویشن شامل گیاه تازه، خشک و اسانس آن می‌شود.

 

خواص آویشن چیست؟

خواص آویشن مربوط می‌شود به ویژگی ضدالتهابی و آنتی‌اکسیدانی آن.

می‌توانید درباره غذاهایی با آنتی اکسیدان بالا اینجا را بخوانید: معرفی غذاهای سالم سرشار از آنتی اکسیدان

از دیدگاه طب سنتی، آویشن طبعی گرم دارد. آویشن دارای خاصیت ضدباکتریایی، حشره‌کشی و احتمالا ضدقارچی است. مردم دوران باستان از اویشن برای مومیایی کردن اجساد استفاده می‌کردند.

اما این فقط بخشی از مزایای این گیاه است. خواص آویشن چیست که باعث شده تا این حد محبوب و مفید باشد؟ بخش عمده خاصیت آویشن مربوط به ویژگی ضدالتهابی و آنتی‌اکسیدانی آن است؛ به واسطه این دو ویژگی، آویشن برای رفع عفونت گلو مفید است. ضمن اینکه خلط‌آور هم هست و به همین دلیل، در مدتی کوتاه سرفه را نیز درمان می‌کند. از سوی دیگر بخور آویشن نیز تا حد زیادی به بهبود عملکرد دستگاه تنفسی خصوصا در زمانی که عفونت دارد، کمک می‌کند. بنابراین از خواص اویشن برای سرماخوردگی غافل نشوید.

یکی دیگر از خواص دمنوش آویشن یا چای آن، کمک به کنترل فشار خون است؛ این گیاه به واسطه وجود میزان قابل‌توجهی پتاسیم، در تنظیم فشار خون و ضربان قلب نقش دارد. بنابراین مصرف آویشن و فشار خون کنترل‌شده، با هم ارتباط مستقیم دارند.

و در نهایت می‌توان به خواص آویشن کوهی در تقویت سیستم ایمنی بدن اشاره کرد. از آنجایی که این گیاه دارای مواد معدنی مختلف و سرشار از ویتامین‌های آ و ث است، به بهبود شرایط سیستم ایمنی بدن کمک می‌کند.

 

نقش آویشن در درمان و یا بهبود علائم بیماری‌ها چقدر است؟

حالا ممکن است این پرسش پیش بیاید که خاصیت آویشن در پیشگیری از بیماری‌ها یا درمان آن‌ها تا چه حد است، در پاسخ ابتدا باید به نکته‌ای مهم توجه کنید و آن هم این است که گیاهان دارویی و حتی داروهای گیاهی به اندازه داروهای شیمیایی اثربخشی سریع ندارند. در واقع اصل مهم در بهره‌مندی از خواص گیاهان دارویی، استمرار در مصرف آن‌هاست.

در واقع اگر می‌خواهید از مزایا و فواید آن‌ها بهره‌مند شوید، نباید منتظر باشید که پس از یکی دو بار مصرف، تاثیر آن‌ها را ببینید.  بنابراین برای برخورداری از آثار مطلوب این گیاه، نوشیدن منظم عرق آویشن یا دمنوش آویشن را از یاد نبرید.

تفاوت دیگر داروهای گیاهی (و البته گیاهان دارویی) و داروهای شیمیایی در میزان مصرف است؛ شاید برای درمان با داروی شیمیایی، یک قرص کوچک کفایت کند اما درباره گیاهان دارویی نظیر گیاه آویشن، شرایط متفاوت است. گاهی اوقات باید حجم قابل‌توجهی از آن را مصرف کرد، تا نشانه‌های بهبود آشکار شود. البته میزان مصرف را بهتر است متخصص طب سنتی مشخص کند.

10  تاثیر شگفت‌انگیز آویشن در درمان بیماری‌ها کدام است؟

از فواید آویشن می‌توان به کنترل فشار خون، رشد مو و بهبود عملکرد دستگاه گوارش اشاره کرد. اما حالا که کمی با آویشن آشنا شدیم، خوب است درباره تاثیرگذاری‌های بیش‌تر آن بر بیماری‌ها و رفع مشکلات جسمی هم جستجویی بکنیم.

در ادامه از مهم‌ترین تاثیرات این گیاه دارویی بر سلامت جسمی سخن خواهیم گفت. فقط یک نکته را به خاطر داشته باشید که برای بهره بردن از آثار آویشن، رعایت تعادل و استفاده نکردن بیش از حد از آن، ضروری است.

 

درمان جوش با آویشن

اگر از درمان جوش‌، خصوصا در ناحیه صورت خسته شدید، ناامید نشوید؛ هنوز هم راه‌حل‌هایی وجود دارد. یکی از این راه‌حل‌ها استفاده از آویشن است. آویشن به دلیل خواص ضدباکتریایی خود شناخته شده است، بنابراین ممکن است در درمان جوش نیز کارساز باشد.

هنگامی که آویشن را برای روزها یا هفته ها در الکل غوطه ور کنید، به محلولی که به عنوان تنتور شناخته می شود، تبدیل خواهد شد. استفاده منظم از این ترکیب به مرور زمان باعث از میان رفتن جوش‌هایی خواهد شد که منشا باکتریایی دارند.

 

کنترل فشار خون با آویشن

یکی دیگر از آثار مثبتی که انتظار می‌رود، پس از مصرف آویشن مشاهده شود، تنظیم فشار خون است. بر اساس مطالعاتی که در این زمینه انجام شده، می‌توان به این اثرگذاری دلخوش بود. البته تحقیقات در این زمینه، تا به حـال بر روی موش‌ها انجام شده است. ولی نتیجه همین تحقیقات نشان می‌دهد که مصرف آویشن باعث تنظیم شدن ضربان قلب و در نتیجه فشار خون خواهد شد.

بدون تردید تاثیرگذاری آویشن بر فشار خون، در کنار رعایت رژیم غذایی و اصلاح سبک زندگی است که خود را نشان می‌دهد.

 

آویشن و تسکین سرفه

استفاده از آویشن در درمان سرفه نیز موثر است، البته این اثرگذاری نه تنها بر سرفه که در درمان مجموعه‌ای از بیماری‌های تنفسی مشاهده شده است. بنابراین در زمانی که سرفه‌های پی‌درپی آزارتان می‌دهد، به سراغ یک لیوان دمنوش گرم آویش بروید و با آرامش آن را بنوشید. علاوه بر این اگر حنجره‌تان هم دچار مشکل شده، می‌تواند از این مایع دمنوش برای غرغره کردن هم استفاده کنید.

برای غرغره کردن، می‌توانید دمنوش را کمی غلیظ‌تر و با استفاده از مقادیر بیشتری از آویشن تهیه کنید.

 

درمان عفونت باکتریایی با آویشن

عفونت‌های باکتریایی ممکن است همیشه سلامت شما و خانواده‌تان را تهدید کنند، از سوی دیگر استفاده مدام از داروها و محلول‌های شیمیایی ضدباکتری احتمالا چندان خوشایند نیست بنابراین باید به دنبال یک ترکیب سالم خانگی بود. پیشتر هم گفتیم که آویشن دارای خاصیت ضدباکتریایی است. بنابراین می‌توانید به‌راحتی از عصاره و اسانس آن برای از بین بردن آلودگی‌های باکتریایی استفاده کنید.

تحقیقاتی که در سال 2007 میلادی در این زمینه انجام شده، تاثیر مثبت آویشن بر از بین بردن عفونت‌های باکتریایی را اثبات می‌کند.

 

آویشن و کمک به بینایی

یکی دیگر از مزایایی که برای آویشن ذکر شده، بهبود بینایی است. از آنجایی که آویشن حاوی مقادیر قابل‌توجهی ویتامین A است، استفاده از آن به تقویت بینایی نیز کمک می‌کند. البته نباید انتظار داشته باشید که با مصرف آویشن، قوای بیناییتان چند برابر شود. در واقع مصرف این گیاه هم مانند نوشیدن آب هویج و خوردن غذاهایی مثل جگر، تنها به تقویت بینایی کمک می‌کند. استفاده از آویشن در تغذیه‌ای کامل و متعادل بهبود نسبی این حس آن هم در تمام طول عمر را با خود به همراه خواهد داشت نه فقط یک دوران کوتاه.

 

بهبود خلق و خو با آویشن

از اسانس آویشن برای بهبود خلق‌وخو نیز استفاده می‌شود. بر اساس مطالعاتی که توسط پژوهشگران انجام شده، نشان می‌دهد آویشن حاوی ماده کارواکرول است؛ این ماده روی نورون‌های عصبی که کارشان شادی‌بخشی است اثر می‌گذارد. بنابراین مصرف مداوم آویشن و همچنین استفاده از عصاره آن به عنوان یک ماده خوشبو، شادی و نشاط شما را با خود به دنبال خواهد داشت.

 

درمان قاعدگی نامنظم و آویشن

نامنظمی قاعدگی از آن معظلاتی است که احتمالا خیلی از خانوم‌ها با آن مواجه بوده‌اند؛ در این شرایط بسیاری از افراد به سراغ داروهای شیمیایی و غالبا هورمونی می‌روند. اما بهتر است قبل از این کار از آویشن هم استفاده کنید، شاید مشکل مهمی نباشد و مصرف یک گیاه به‌اصطلاح قاعده‌آور مشکل را حل کند. ضمن اینکه استفاده از آویشن در دوران قاعدگی، با کاهش اسپاسم‌ها، دردهای این دوران را تسکین می‌دهد.

بهبود مشکلات گوارشی با دمنوش آویشن

برخی از مشکلات گوارشی نیز با مصرف منظم آویشن بهبود خواهند یافت. آویشن علاوه بر اینکه هضم غذا را آسان می‌کند، کاهش گازهای معده و نفخ را نیز با خود به دنبال دارد. ضمنا عصاره آویشن حاوی روغن‌هایی است که به تسکین دردهای معده و زخم معده کمک می‌کنند.

دیگر عملکرد آویشن برقراری تعادل در گوارش است یعنی در صورت اسهال یا یبوست، می‌تواند هر یک از آن‌ها را برطرف کرده و شرایط را به وضعیت متعادل نزدیک کند.

 

آویشن و تاثیر آن در رشد مو

از دیگر مزایایی که برای مصرف آویشن بیان شده، می‌توان به بهبود رشد مو اشاره کرد. به این ترتیب که مواد معذی موجود در آویشن باعث تحریک فولیکول و رشد مو خواهد شد. ضمن اینکه مالیدن اسانس این گیاه به کف سر، باعث بهبود جریان خون خواهد شد.

علاوه بر این، زدن روغن آویشن به موها هم آن‌ها را ضخیم و براق می‌کند و هم تا حدی مانع از ریزششان می‌شود.

 

کمک به درمان بیماری‌های قلبی و عروقی

همان‌طور که اشاره شد مصرف آویشن، باعث تنظیم فشار خون و ضربان قلب می‌شود، همین ویژگی برای تضمین سلامت قلب کافی است. البته آویشن به دلیل برخورداری از آنتی‌اکسیدان مانع از التهاب مزمن قلب و بروز بیماری‌های قلبی و عروقی می‌شود. بنابراین اگر می‌خواهید به سلامت قلبتان کمک کنید، مصرف متعادل آویشن را در برنامه غذاییتان بگنجانید.

 

خواص آویشن در لاغری

آویشن به واسطه خواص و ویژگی‌های خاص خود، به کاهش وزن نیز کمک می‌کند. همان‌طور که اشاره شد، آویشن طبع گرمی دارد و به افزایش سوخت و ساز افرادی که طبع سرد دارند، کمک می‌کند. علاوه بر این با بهبود عملکرد دستگاه گوارش مانع از یبوست می‌شود.

ضمنا آویشن ادرارآور هم هست، در نتیجه مانع از جمع شدن سموم خواهد شد که به نوبه خود کاهش ورم و کم شدن وزن را به دنبال دارد. اما با این حـال نباید از آویشن انتظار معجزه داشته باشید؛ نوشیدن دمنوش آویشن در کنار اصلاح سبک زندگی که شامل رعایت اصول تغذیه‌ای و افزایش فعالیت جسمی است، می‌تواند موثر واقع شود. در غیر این صورت آویشن به تنهایی چاره‌ساز نیست.

 

طرز تهیه دمنوش آویشن

دمنوش آویشن، یکی از بهترین اَشکال مصرف این گیاه مفید است؛ ضمن خوش‌طعم و دلچسب نیز هست.

تهیه دمنوش آویشن کار سخت و پیچیده‌ای نیست، بعد از انجام چند مرحله ساده دمنوشی خوش عطر و مفید خواهید داشت. ابتدا کمی آب را جوش بیاورید، سپس در حدود 1 تا 4 گرم آویشن خشک را در یک لیوان آب جوش بریزید. روی لیوان یک درپوش بگذارید و تقریبا 20 دقیقه زمان بدهید تا آویشن دم بکشد.

پس از این مدت دمنوشتان آماده است، کافی است آن را از یک صافی بگذرانید و با شیرین‌کننده دلخواهتان، خوشمزه‌ترش کنید. البته این نوشیدنی بدون شیرین‌کننده هم طعم بد و آزاردهنده‌ای ندارد.

اگر دوست داشته باشید می‌توانید ترکیبات دیگری نیز به این دمنوش اضافه کنید که هم طعمی بهتر و هم تاثیرگذاری بیشتری داشته باشد. مثلا افزودن کمی زعفران، آن را شادی‌آور، تسکین‌دهنده درد و قاعده‌آور خواهد کرد.

یکی دیگر از موادی که می‌توان آن را به آویشن اضافه کرد، بابونه است. برای تهیه دمنوش بابونه و آویشن، کافی است به اندازه یک قاشق چای‌خوری بابونه هم در ابتدا داخل لیوانتان بریزید و آن‌ها را با هم دم کنید. بابونه خاصیت تقویت سیستم ایمنی آویشن را تشدید می‌کند.

عوارض آویشن و موارد احتیاط مصرف این گیاه دارویی چیست؟

همه حسنش گفتیم، عیبش هم بگوییم! تا به حـال هر چه گفتیم، از مزایا و فواید آویشن بود، اما طبیعی است که این گیاه هم عوارضی دارد  یا حداقل برای برخی از افراد مضر است. بنابراین بهتر است انواع آن نظیر پودر آویشن، عسل آویشن، دمنوش آن و… با احتیاط مصرف شود.

مصرف آویشن در صورت استفاده کوتاه مدت به عنوان دارو احتمالاً بی‌خطر است. اما ممکن است در برخی افراد واکنش‌های آلرژیک، سرگیجه و ناراحتی معده ایجاد کند. عوارض دمنوش آویشن نیز به همین ترتیب خواهد بود.

استفاده از روغن آویشن بر روی پوست، در صورت استفاده کوتاه مدت خطر چندانی ندارد ولی  برخی از افراد ممکن است دچار سوزش پوست شوند. بنابراین در صورتی که می‌خواهید روغن آویشن را روی پوستتان بمالید، ابتدا مقدار کمی از آن را روی بخشی از پوست دستتان امتحان کنید، اگر مشکلی پیش نیامد، برای سایر بخش‌ها هم استفاده کنید.

علاوه بر این، برخی از افراد بهتر است از این گیاه دارویی استفاده نکنند یا در صورت اصرار به مصرف، جوانب احتیاط را رعایت کنند. این افراد عبارتند از:

زنان باردار یا مادرانی که به نوزاد خود شیر می‌دهند: بهتر است زنان آویشن مصرف نکنند زیرا این گیاه باعث بروز قاعدگی می‌شود و در این صورت خطر سقط جنین را با خود به همراه دارد. زنانی که به نوزادان خود شیر می‌دهند نیز بهتر است از مصرف آویشن صرف‌نظر کنند زیرا ممکن است دچار عوارض ناخواسته آن شوند. البته آن میزان آویشن اندکی که روی غذاها ریخته می‌شود، مشکلی ایجاد نمی‌کند.

کودکان: اطلاعات دقیق و قابل اعتمادی از اینکه آویشن برای کودکان مضر نیست، وجود ندارد. بنابراین بهتر است مصرف آویشن کودکان هم به همان مقدار محدود در غذاها خلاصه شود.

افراد حساس به پونه کوهی و گیاهان مشابه: کسانی که به پونه کوهی و گیاهان مشابه آن حساسیت دارند، احتمالا در صورت مصرف آویشن نیز دچار واکنش‌های آلرژیک خواهند شد. (به دلیل شباهت خواص پونه و آویشن این اتفاق می‌افتد.)

افرادی که در شرایط حساس به هورمون قرار دارند مانند مبتلایان به سرطان سینه، سرطان رحم، سرطان تخمدان، اندومتریوز یا فیبروم رحم: آویشن ممکن است مانند استروژن در بدن عمل کند. اگر شرایطی دارید که ممکن است با قرار گرفتن در معرض استروژن بدتر شود، از آویشن استفاده نکنید.

کسانی که به تازگی عمل جراحی داشته‌اند: آویشن ممکن است لخته شدن خون را کُند کنَد. این اتفاق ممکن است خطر خونریزی را در طول و بعد از جراحی افزایش دهد. بنابراین حداقل 2 هفته قبل از جراحی برنامه‌ریزی‌شده استفاده از آویشن را متوقف کنید.

سخن پایانی

همان‌طور که مشاهده کردید، آویشن خواص درمانی فراوانی دارد که می‌تواند باعث پیشگیری از برخی مشکلات یا بهبود علائم بسیاری از بیماری‌ها شود. اما مصرف بیش از اندازه و افراطی آن هم به خودی خود باعث بروز برخی مشکلات خواهد شد.

از سوی دیگر، این نکته را هم ذکر کردیم که برای مشاهده تاثیر آویشن در پیشگیری یا درمان بیماری‌ها، استمرار و مصرف مقدار تعیین‌شده آن ضروری است. بنابراین اگر هم می‌خواهید از اثر آویشن بهره‌مند شوید و هم از عوارض احتمالی آن آسیب نبینید، پیش از مصرف بهتر است با پزشک متخصص گیاهان دارویی و طب سنتی مشورت کنید. و خبر خوش اینکه امکان مشاوره آنلاین با متخصصان طب سنتی در حال فراهم شده است. کافی است وارد اپلیکیشن یا سایت حال شوید و به سراغ متخصص مورد نظر خود بروید.

 

سئوالات متداول درباره گیاه آویشن

خواص آویشن کوهی چیست؟

آویشن کوهی همان آویشن مورد نظر ما در تمام طول متن است؛ در واقع آویشن گیاهی خودرو است که در کوه رشد می‌کند. بنابراین تمام آنچه در بالا گفته شد، ویژگی‌های آویشن کوهی است.

آویشن شیرازی چیست؟

آویشن شیرازی هم همان آویشن معمولی است، البته همان‌طور که از اسمش پیداست از کوه‌های اطراف شیراز چیده می‌شود.

برای طعم‌دار کردن دمنوش آویشن، از چه موادی می‌توان استفاده کرد؟ (استفاده از چه ترکیباتی مجاز است؟)

از بهترین طعم‌دهنده‌هایی که می‌توان به دمنوش آویش اضافه کرد و درباره اختلال اثرگذاری آن نگرانی نداشت، آبلیمو و عسل است. با خیال آسوده این دو را به دمنوشتان اضافه کنید. البته برای حفظ خواص عسل، بهتر است دمنوش ولرم باشد نه داغ!

آیا ارتباطی بین مصرف آویشن و پروستات وجود دارد؟

برخی از مطالعات علمی نشان می‌دهد که مصرف آویشن بر کاهش احتمال بروز سرطان پروستات تاثیر مثبت دارد. اگرچه هنوز هم این مورد جای بررسی و تحقیق بیشتر دارد، اما از آنجایی که مصرف به اندازه و به دور از افراط آویشن، مفید است، توصیه می‌شود مردان از انواع مختلف این گیاه برای پیشگیری از بروز پروستات استفاده کنند.

 

منابع:

https://www.healthline.com/health/health-benefits-of-thyme#pests

https://www.medicalnewstoday.com/articles/266016#_noHeaderPrefixedContent

گیاهان دارویی