وسواس چک کردن یکی از رایج ترین وسواس‌ها می‌باشد که افراد درگیر آن، دائماً چیزها را بررسی می‌کنند زیرا معتقدند مثلا موردی را فراموش کرده‌اند. این افراد اغلب ترسی درونی را همواره با خود دارند که به آنها می‌گوید ممکن است اتفاق بدی بیفتد و با وارسی کردن مداوم و تماس‌های پی در پی با کسی که نگران او هستند، با این ترس خود مقابله می‌کنند. در ادامه درباره این موضوع به طور گسترده‌تر صحبت خواهیم کرد.
اگر به دنیال راهکاری مناسب برای درمان وسواس چک کردن هستید، مشاوره آنلاین روانشناسی یکی از بهترین راه‌ها برای مقابله با این اختلال و دریافت بهترین راهکاری درمانی است.
وسواس چک کردن چیست؟
وسواس چک کردن درواقع رفتاری است که مستلزم تأیید یا بازبینی مداوم چیزی است. این رفتار اغلب با اختلال اضطراب و اختلال وسواس فکری عملی(OCD) همراه است. وقتی کسی در چک کردن وسواس دارد، ترس شدیدی دارد که اگر به چک کردن ادامه ندهد ممکن است اتفاق بدی بیفتد. عمل چک کردن باعث تسکین موقت این ترس می شود و چرخه‌ای را ایجاد می‌کند که بررسی بیشتر را به نکته‌ای مثبت تبدیل می‌کند.
چندین مطالعه علمی نشان داده که بررسی اجباری با فعالیت غیرطبیعی در نواحی خاصی از مغز، مانند قشر جلوی مغز، که مسئول قضاوت و تصمیم‌گیری است، و در شکل‌گیری عادت نقش دارند، مرتبط است. این فعالیت غیرعادی مغز به بررسی مجدد رفتارها کمک کند.
علت به وجود آمدن وسواس چک کردن
در ادامه برخی از عوامل احتمالی وجود دارد که در وسواس چک کردن نقش دارند:
- اضطراب و ترس: اختلال چک کردن ممکن است به خاطر اضطراب و ترس ایجاد شود. این افراد اغلب فکر می‌کنند اگر موردی را چک نکنند، اتفاق وحشتناکی رخ خواهد داد.
- شک و عدم اطمینان: افراد مبتلا به وسواس چک کردن حافظه یا ادراک خود را زیر سوال می‌برند و مدام برای اطمینان از یک چیزی، آن را بررسی می‌کنند.
- ناهنجاری های مغزی: مطالعات با استفاده از تکنیک های تصویربرداری مغز تفاوت هایی را در ساختار مغز و مدارهای عصبی در افراد مبتلا به وسواس چک کردن نشان داده است.
- عوامل ژنتیکی: محققان ژن های خاصی را شناسایی کرده اند که ممکن است در ایجاد وسواس چک کردن نقش دارند.
انواع وسواس چک کردن
انواع وسواس چک کردن شامل چک کردن قفل، اجاق گاز، کلید چراغ و شیر آب، درب ماشین و … می‌باشد. فرد مبتلا به وسواس چک کردن نیاز به بررسی مکرر این موارد را در خود احساس می کند، حتی اگر از قبل آگاه باشد که همه چیز خوب است.
آنها می ترسند که شخصی وارد خانه یا محیط کار آنها شود و به اموالشان آسیب برساند. این ترس‌ها ناشی از تجربیات آسیب‌زا مانند دزدی یا حمله باشد. افراد مبتلا به بررسی وسواسی ممکن است به اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) نیز مبتلا باشند.
برخی از نمونه‌های وسواس چک کردن شامل روشن و خاموش کردن مداوم کلیدها و اجاق گاز و بررسی وسواس‌آمیز برای هرگونه علائم بیماری است. این افراد از آسیب رساندن به خود یا دیگران می‌ترسند و مرتباً بررسی می‌کنند تا مطمئن شوند که هیچ چیز بدی رخ نداده باشد. آنها اغلب نگران تصادفات هستند و دائماً جاده را برای هرگونه خطر احتمالی بررسی کنند. آنها معمولا درگیر بررسی اخبار و اطلاعیه های مربوط به بلایا و بیماری‌ها هستند و این‌گونه خبرها را به شدت دنیال می‌کنند.
بیشتر بدانید: تمرین های رهایی از وسواس فکری
زندگی با افرادی که وسواس چک کردن دارند
زندگی با افرادی که وسواس چک کردن چیزها را دارند سخت است، اما با درک و صبر می‌توان محیطی امن و دوستانه ایجاد کرد.
در مرحله اول، باید برای مقابله با آن آموزش دید. هنگام زندگی با فردی که این مشکل را دارد، تشویق و حمایت از درمان او کاری بسیار مهم است. ایجاد محیطی آرام برای زندگی نیز برای افراد مبتلا به این اختلال ضروری است. یعنی ایجاد محیطی جهت به حداقل رساندن استرس. ارتباط باز و دوستانه برای زمانی که او نیاز به کمک و راهنمایی و حتی صحبت کردن دارد.
به یاد داشته باشید، افراد مبتلا به وسواس چک کردن برای غلبه بر مشکل خود نیاز به زمان دارند، بنابراین صبر و همدلی برای حفظ یک زندگی مشترک امری لازم و ضروری است.
با کمک مقیاس وسواس فکری عملی پیل براون شدت علائم وسواس فکری-عملی را در خود بسنجید.
تشخیص وسواس چک کردن
وقتی فردی وسواس زیادی برای بررسی چیزها دارد، به این معنی است که افکار متوالی داشته و مدام می‌ترسد که در صورت عدم بررسی مکرر اشیاء، اعمال یا موقعیت‌های خاص، اتفاق بدی رخ دهد.
از نظر علمی، نواحی مغز درگیر در اختلال وسواس چک کردن عبارتند از: قشر اوربیتوفرونتال، قشر سینگولیت قدامی و عقده های پایه. این مناطق در تنظیم واکنش های رفتاری و تصمیم گیری نقش دارند. علاوه بر این، شواهدی وجود دارد که نشان می دهد عدم تعادل در مواد شیمیایی مغز، مانند سروتونین نیز در ایجاد این اختلال نقش دارند.
به طور کلی آزمایش خاصی برای تشخیص اختلال وسواس چک کردن وجود ندارد و اگر شما یا شخصی که می شناسید علائمی شبیه به علائم این اختلال را دارید توصیه می شود با یک روانشناس مشورت کنید و بهترین راهکار و تمرین‌ها را از او دریافت نمایید.
بیشتر بدانید: وسواس شستشو را درمان کنید
راه های درمان وسواس چک کردن
برخی از روش های درمان وسواس چک کردن عبارتند از:
روان درمانی
درمان شناختی رفتاری (CBT) نوعی روان درمانی است که می تواند در درمان این اختلال موثر باشد. درمان پیشگیری از مواجهه و پاسخ (ERP)، به بیماران کمک می‌کند تا به تدریج خود را در معرض وسواس‌های خود قرار دهند و یاد بگیرند که در برابر میل به انجام آن، مقاومت کنند. این درمان نیاز به تلاش و تمرین زیادی دارد، اما می‌تواند کیفیت زندگی بیمار را تا حد زیادی بهبود بخشد.
دارو
برخی از داروهای روانپزشکی هستند که به کنترل وسواس چک کردن کمک می‌کنند. داروهای ضد افسردگی مانند کلومیپرامین، فلوکستین، فلووکسامین و پاروکستین توسط FDA برای درمان این اختلال تایید شده‌اند.
برنامه های درمانی فشرده
در موارد شدید که روان درمانی و دارو درمانی به اندازه کافی موثر نیستند، ممکن است برنامه های درمانی فشرده یا بستری شدن در بیمارستان توصیه شود. این برنامه ها درمان مستمر و شدیدتری را برای کمک به فرد برای کنترل وسواس‌های فرد ارائه می‌دهند.
تحریک عمیق مغز (DBS)
DBS یک درمان تایید شده توسط FDA برای OCD و بیماری‌های مربوط به وسواس در بزرگسالانی است که به درمان های سنتی پاسخ نمی‌دهند. این روش قرار دادن الکترودها در مناطق خاصی از مغز برای تنظیم تکانه های غیر طبیعی و کاهش علائم وسواس است.
تحریک مغناطیسی ترانس کرانیال (TMS)
TMS یک روش غیر تهاجمی است که از میدان های مغناطیسی برای تحریک سلول های عصبی در مغز و بهبود علائم وسواس استفاده می‌کند. این دارو توسط FDA برای اختلال وسواس مقاوم به درمان در بزرگسالان تایید شده است.
البته اثربخشی درمان می‌تواند از فردی به فرد دیگر متفاوت باشد اما شروع زودهنگام درمان باعث موفقیت بیشتر و دوره‌های درمان کوتاه‌تر دارد.
چه زمانی باید برای درمان وسواس وارسی کردن به دکتر مراجعه کنیم؟
همه افراد هر از گاهی نگرانی‌ها و رفتارهای تکراری را تجربه می کنند، اما زمانی که این افکار و اعمال بیش از حد، زمان بر و غیر قابل کنترل می شوند. موارد زیر برخی از موقعیت‌هایی است که در آنها نیاز به مشاوره آنلاین روانشناسی و یا مشاوره با روانپزشک آنلاین مورد نیاز است.
- اگر افکار وسواسی باعث ناراحتی و اضطراب قابل توجهی شود، فعالیت های روزانه را قطع می کند و روابط را تحت تأثیر قرار می دهد.
- تشریفات وقت گیر: صرف زمان قابل توجهی در هر روز برای درگیر شدن در مراسم تکراری یا بررسی رفتارها (مانند شستن بیش از حد دست ها، تأیید مکرر قفل ها) نشان دهنده نیاز به مداخله است.
- اگر علائم، در عملکرد روزانه، مانند کار، مدرسه، یا روابط شخصی اختلال ایجاد کند
- هنگامی که افکار وسواسی و رفتارهای اجباری مکرر، شدیدتر و کنترل آنها دشوار می شود، جستجوی کمک پزشکی ضروری است.
- اگر وسواس چک کردن باعث یا تشدید افسردگی، اضطراب یا سایر مسائل مربوط به سلامت روانی شود.
توصیه می شود با یک متخصص روانپزشک یا روانشناس مشورت کنید، زیرا آنها در تشخیص و درمان انواع وسواس تخصص دارند و می‌توانند بهترین راهکار را به شما پیشنهاد کنند.
