سندرم آسپرگر اصطلاحی است که برای توصیف یک اختلال رشدی که درواقع بخشی از اختلال طیف اوتیسم (ASD) است، استفاده میشود. افرادی که دارای این نوع ASD هستند، معمولاً از نظر اجتماعی مشکل دارند. آنها معمولاً به یک روال بسیار خاص پایبند هستند، مجموعه ای محدود از علایق دارند و به روش های تکراری مانند تکان دادن دستان خود عمل می کنند. در ادامه درباره سندرم آسپرگر بیشتر صحبت کرده و راه های تشخیص و درمان آن را بررسی خواهیم کرد.
سندرم آسپرگر چیست؟
سندرم آسپرگر نام قبلی یک ناتوانی رشدی است که بر نحوه رفتار افراد، دیدن و درک جهان و تعامل با دیگران تأثیر می‌گذارد. افراد مبتلا به این ناتوانی رشدی ممکن است علائق خاص و رفتارهای تکراری داشته باشند. البته پزشکان گاهی آسپرگر را یک نوع ASD با عملکردی متفاوت می‌دانند. به این معنی که علائم آن به شدت سایر انواع اختلال طیف اوتیسم نیست. درواقع افرادی که قبلاً مبتلا به سندرم آسپرگر تشخیص داده شده بودند، از سال 2013 به عنوان یک نوع اختلال طیف اوتیسم شناسایی شدند.
افراد مبتلا به سندرم آسپرگر از مهارت های شناختی و زبانی خوبی برخوردار هستند اما هنوز در ارتباط و تعامل اجتماعی با مشکلاتی روبرو هستند و رفتارهای تکراری نشان می‌دهند. البته این نکته را نیز نباید فراموش کنید که هر فرد مبتلا به سندرم آسپرگر رفتار خاص خود را دارد و می‌توان گفت باهم متفاوت هستند.
تاریخچه سندرم آسپرگر
سندرم آسپرگر به نام هانس آسپرگر، یک پزشک در وین و در زمان حکومت حزب نازی نامگذاری شد. در دهه 1940، آسپرگر، اولین کسی بود که به الگوی مسائل اجتماعی در برخی از کودکان تحت مراقبت خود توجه کرد و بسیاری از اطلاعاتی که امروز کارشناسان در مورد آسپرگر دارند، از نتایج کارهای هانس آسپرگر است.
علائم سندرم آسپرگر
علائم آسپرگر در اوایل زندگی شروع میشود. بیشتر تشخیص ها بین سنین 5 تا 9 سالگی اتفاق می‌افتد و این افراد علائمزی را از خود بروز می‌دهند.
- در برقراری تماس چشمی مشکل دارند
- در محیط های اجتماعی احساس ناخوشایندی دارند
- در پاسخگویی به افراد هنگام مکالمه مشکل دارید
- معنی حالات چهره را نمی فهمد
- احساسات کمی نشان می‌دهند
- با لحن صاف و روباتیک صحبت می‌کنند
- درباره یک موضوع، زیاد صحبت می‌کنند
- کلمات، عبارات یا حرکات را تکرار می‌کنند
- تغییر را دوست ندارند
- برنامه و عادات یکسانی مانند خوردن وعده های غذایی مشابه را دارند
علائم آسپرگر بزرگسالان نیز مختض آنها نیست اما برخی از آنها شایع تر هستند، از جمله:
- مهارت های کلامی قوی نداشتن
- وسواس نسبت به یک موضوع
- مشکلات اجتماعی
- حساسیت مفرط
علل بروز بیماری آسپرگر چیست؟
تغییرات در مغز، مسئول همه تشخیص‌های طیف اوتیسم است، اما پزشکان هنوز دقیقاً علت این تغییرات را تعیین نکرده‌اند.
کارشناسان چند عامل را شناسایی کرده اند که ممکن است در ایجاد اوتیسم نقش داشته باشد، از جمله ژنتیک و قرار گرفتن در معرض سموم محیطی، مانند مواد شیمیایی یا ویروس ها.
تحقیقات، نابرابری‌های ساختاری و عملکردی را بین مغز کودکان در حال رشد و کسانی که مبتلا به سندرم آسپرگر تشخیص داده‌اند، کشف کرده است. به نظر می رسد که چنین تغییراتی ناشی از حرکات عجیب سلول‌های جنینی در طول رشد اسپرم باشد که بر معماری مغز تأثیر می‌گذارد و مدارهای عصبی مسئول الگوهای فکری و رفتارها را تغییر می دهد.
احتمال ابتلای پسران بیشتر از دختران است اما با این حال، تحقیقات سال 2017 نشان می دهد که بسیاری از دختران اوتیسمی نیز به درستی تشخیص داده نشده بودند.
عوامل ژنتیکی نیز به طور قابل توجهی در بروز هر دو حالت نقش دارند. دوقلوهای همسان در مقایسه با دوقلوهای برادر یا سایر خواهر و برادرها، احتمال بیشتری برای ابتلا به اختلالات طیف اوتیسم (ASD) دارند. این استعداد ژنتیکی نشان می دهد که ASD می تواند از طریق خانواده‌ها منتقل شود.
راه های تشخیص بیماری سندرم آسپرگر
اگر علائم سندرم آسپرگر را در کودک خود مشاهده کردید، به پزشک متخصص مغز و اعصاب مراجعه کنید.
پزشک احتمالاً سؤالاتی در مورد رفتار کودک شما خواهد پرسید، از جمله:
- چه علائمی دارد و چه زمانی اولین بار متوجه آن شدید؟
- فرزند شما اولین بار کی صحبت کردن را یاد گرفت و چگونه ارتباط برقرار می‌کند؟
- آیا او بر روی هر موضوع یا فعالیتی متمرکز است؟
- آیا او دوستی دارد و چگونه با دیگران ارتباط برقرار می‌کند؟
سپس پزشک فرزند شما را در موقعیت‌های مختلف مشاهده می‌کند تا ببیند چگونه ارتباط برقرار کرده و رفتار می‌کند.
هیچ آزمایشی برای تشخیص این بیماری در بزرگسالان یا حتی معیارهای تشخیصی برای سندرم آسپرگر در بزرگسالان وجود ندارد. زیرا معمولاً در سنین پایین شروع میشود. اما اگر علائم آن را دارید حتما با پزشک مشورت کنید.
پزشکانی که آسپرگر را تشخیص می دهند عبارتند از:
روانشناسان: آنها مشکلات را با احساسات و رفتار تشخیص داده و درمان می‌کنند.
متخصصین مغز و اعصاب: آنها مشکلان مغزی را شناسایی و درمان می‌کنند.
متخصصان اطفال: آنها در مسائل گفتار و زبان و سایر مشکلات رشدی در کودکان تخصص دارند.
روانپزشکان: آنها در زمینه بیماری های روانی تخصص دارند و می توانند برای درمان، دارو تجویز کنند.
این بیماری اغلب با یک رویکرد تیمی درمان میشود. یعنی شما یا فرزندتان برای درمان به بیش از یک پزشک نیاز خواهید داشت.
کودکان مبتلا به سندرم آسپرگر چگونه می توانند در مدرسه راحت تر باشند؟
کودکان و نوجوانان مبتلا به سندرم آسپرگر اغلب در مدرسه مشکل دارند. زیرا با داشتن مشکل در تمرکز یا حفظ آرامش، یادگیری نیز دشوار است. برای کمک به یادگیری آسان‌تر، برخی از کودکان مبتلا به این شرایط از آموزش‌های ویژه بهره می‌برند.
به عنوان مثال، والدین و معلمان می‌توانند برای ایجاد یک برنامه آموزشی فردی (IEP) با یکدیگر همکاری کنند. بر اساس علائم کودک شما، مدرسه آنها تصمیم می گیرد که آیا IEP نیاز است یا خیر. این برنامه شامل موارد زیر می‌ود.
- برنامه های روزانه منظم (برای کمک به دانش آموزان در تمرکز و حفظ آرامش).
- راهنماهای مطالعه یا طرح های درسی سفارشی شده (مثلاً درس های صوتی و گوش دادن با هدفون).
- مهارت‌های اجتماعی (پیوستن به گروه‌ها و عدم قطع صحبت دیگران).
- تکنیک های خودکنترلی (نداشتن عصبانیت یا ضربه زدن).
تست آسپرگر در بزرگسالان
برای تعیین اینکه آیا یک بزرگسالی به سندرم آسپرگر مبتلا شده یا نه، معمولاً یک سری ارزیابی‌ها انجام می شود. این ارزیابی‌ها توسط متخصصان آموزش دیده، مانند روانشناسان یا روانپزشکان که در تشخیص اختلالات طیف اوتیسم تخصص دارند، انجام میشود. استاندارد طلایی برای تشخیص اختلالات طیف اوتیسم در بزرگسالان همان ارزیابی بالینی جامعی است که توسط تیم‌های چند رشته ای متشکل از روانشناسان، روانپزشکان، عصب شناسان، آسیب شناسان گفتار، کاردرمانگران و سایر متخصصان انجام میشود. این متخصصان با ترکیبی از مصاحبه‌ها، روش‌های مشاهده‌ای و مقیاس‌های رتبه‌بندی اطلاعات مورد نظر را بدست می‌آورند.
فرآیند ارزیابی نیز شامل ترکیبی از مصاحبه، پرسشنامه و آزمون‌های استاندارد است. در طول مصاحبه‌ها، متخصص در مورد تاریخچه رشد، تعاملات اجتماعی، مهارت‌های ارتباطی و الگوهای رفتاری فرد سوالاتی می‌پرسد و یا پرسشنامه‌هایی برای فرد و همچنین اعضای خانواده یا دوستان نزدیک او ارائه میشود تا دیدگاه های متنوع و دقیقی در مورد رفتار و تعاملات اجتماعی فرد به دست آید. تست‌های استاندارد، مانند ضریب طیف اوتیسم (AQ) یا مقیاس تشخیصی آسپرگر اوتیسم Ritvo (RAADS) نیز ممکن است برای ارزیابی بیشتر ویژگی‌ها و علائم فرد انجام شود.
راه های درمان سندرم آسپرگر
درمان آسپرگر برای هر فردی متفاوت است، بنابراین یک رویکرد مشخص برای همه افراد وجود ندارد.
اما به طور کلی درمان‌ها شامل موارد زیر می‌باشد:
آموزش مهارت های اجتماعی
در جلسات گروهی یا انفرادی، درمانگران به شما یا فرزندتان می‌آموزند که چگونه با دیگران تعامل داشته باشید و خود را به روش های مناسب تری ابراز کنید. مهارت‌های اجتماعی معمولا با مدل سازی رفتار معمولی، به بهترین شکل آموزش داده میشود.
گفتار درمانی
گفتار درمانی به بهبود مهارت های ارتباطی کمک بسیاری می‌کند. به عنوان مثال، شما یا فرزندتان یاد خواهید گرفت که چگونه هنگام صحبت کردن به جای یک لحن صاف، از یک الگوی معمولی بالا و پایین کردن صدا استفاده کنید. این درمان همچنین به شما کمک می‌کند تا مکالمه دو طرفه را حفظ کرده و نشانههای اجتماعی مانند حرکات دست و تماس چشمی را بهتر درک کنید.
درمان شناختی رفتاری (CBT)
CBT به تغییر الگوهای تفکر کمک می‌کند، بنابراین شما یا فرزندتان بهتر می‌توانید احساسات و رفتارهای تکراری را کنترل کنید. این روش به شما یا فرزندتان کمک می‌کند تا بر مسائلی مانند طغیان‌ها، فروپاشی‌ها و وسواس‌های فکری کنترل داشته باشید.
تحلیل رفتار کاربردی
این تکنیک مهارت‌های اجتماعی و ارتباطی مثبت را تقویت می‌کند و رفتاری را که موجب دلسردی مش‌شود از بین می‌برد.
دارو برای درمان آسپرگر
هیچ دارویی برای درمان آسپرگر یا اختلالات طیف اوتیسم تایید شده توسط FDA وجود ندارد. با این حال، برخی از داروها به علائم مرتبط مانند افسردگی و اختلال اضطراب کمک کنند.
داروهای ضد افسردگی
داروهای ضد افسردگی به کاهش علائم افسردگی کمک می‌کنند و در برخی موارد با تشخیص روانپزشک به بیمار تجویز میشود
داروهای ضد اضطراب
داروهای ضد اضطراب، از جمله SSRI ها و بنزودیازپین ها نیز علائم اضطراب اجتماعی و سایر اختلالات اضطرابی را کاهش می‌دهند که در برای برخی افراد با سندرم آسپرگر تجویز میشود.
داروهای ضد روان پریشی
برخی از پزشکان از داروهای ضد روان پریشی برای درمان تحریک پذیری و بی قراری استفاده می‌کنند. ریسپریدون و آریپیپرازول در حال حاضر تنها داروهای مورد تایید سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) برای این منظور هستند.
سایر استراتژی‌ها برای درمان سندرم آسپرگر
ملاتونین
اختلالات خواب، که در کودکان مبتلا به آسپرگر اصلا چیز عجیبی نیست، می‌تواند اضطراب، افسردگی و تحریک پذیری را بیشتر کند. برخی شواهد نشان داده که ملاتونین می‌تواند فوایدی برای این منظور داشته باشد، بنابراین ممکن است ارزش آن را داشته باشد که از پزشک خود در مورد آزمایش آن سوال کنید.
موسیقی و هنر درمانی
موسیقی درمانی (که درمان شفابخش صدا نیز نامیده می شود) در درمان چالش‌های ارتباطی، عاطفی و اجتماعی مرتبط با آسپرگر مفید است.
ماساژ درمانی
ماساژ درمانی نیز ممکن است باعث کاهش کوتاه مدت اضطراب یا علائم مربوط به سندروم آسپرگر شود .
طب سوزنی
یک بررسی در سال 2018 نشان داد که طب سوزنی می‌تواند به بهبود سازگاری اجتماعی و خواب، همراه با سایر علائم ASD کمک کند.
چگونه یک فرد مبتلا به سندرم آسپرگر می تواند بهترین زندگی ممکن را داشته باشد؟
بسیاری از افراد مبتلا به سندرم آسپرگر و شرایط مرتبط با آن در زندگی خود به موفقیت دست پیدا می‌کنند. اما برخی دیگر ممکن است برای یافتن یا حفظ کار خود و بهبود روابط اجتماعیشان به کمک نیاز داشته باشند. اگر سندرم آسپرگر دارید، ممکن است بهترین عملکرد را با محیط‌ها و روال‌های ساختاریافته و قابل پیش‌بینی داشته باشید.
بسیاری از کودکان، نوجوانان و بزرگسالان مبتلا به سندرم آسپرگر از گروه‌های مهارت‌های اجتماعی سود می‌برند. این شکل از رفتار درمانی به آموزش رفتارهای مثبت در زندگی روزمره آنها کمک می‌کند.
عوارض بیماری سندرم آسپرگر در کودکان و بزرگسالان
سندرم آسپرگر در حالی که به خودی خود عوارض جانبی ایجاد نمی کند، اما افراد مبتلا به آن معمولا با مشکلات خاصی در ارتباطات اجتماعی و تعامل مواجه میشوند که در صورت عدم توجه یا درک نادرست، منجر به مسائل و مشکلات مختلفی میشود.
یکی از عارضه‌های رایج از مشکلاتی است که برخی از افراد مبتلا به ASD در تفسیر نشانههای غیرکلامی مانند حالات چهره، لحن صدا و زبان بدن دارند. سوء تفاهم در این زمینه‌ها نیز منجر به تفسیر نادرست از احساسات دیگران میشود و در نتیجه منجر به انزوا خواهد شد.
چالش دیگر مربوط به مهارت های عملکرد اجرایی مانند برنامه ریزی و سازماندهی کارها و امور میشود. این کمبودها به صورت تکانشگری، مدیریت ضعیف زمان و مشکل در پایبندی به کارهای برنامه ریزی شده ظاهر میشود و بر عملکرد تحصیلی، فرصت های شغلی و کیفیت کلی زندگی تأثیر می‌گذارد.
افراد مبتلا به سندرم آسپرگر تفاوت‌های پردازش حسی را نیز تجربه می‌کنند، که آنها را نسبت به افراد معمولی نسبت به صداها، لمس، بوها، مزه‌ها و ورودی‌های بصری حساس‌تر می‌کند. به عنوان مثال، آنها با صداهای بلند و یا نورهای روشن به راحتی حواسشان پرت میشود. چنین حساسیت‌هایی باعث ناراحتی، اضطراب و حتی رفتارهای اجتنابی خواهد شد.
علاوه بر این، رفتارهای تکراری و علایق محدود که از ویژگی‌های مشخصه سندرم آسپرگر است، گاهی اوقات مانع از فعالیت‌های روزمره زندگی میشود و رشد شخصی را نیز محدود می‌کند.
در نهایت، افراد مبتلا به سندرم آسپرگر میزان بالاتری از اختلالات روانپزشکی همزیستی مانند افسردگی، اضطراب، اختلال وسواس فکری-اجباری و اختلال نقص توجه و بیش فعالی (ADHD) را نشان می‌دهند.
آیا سندرم آسپرگر با اوتیسم تفاوت دارد؟
پزشکان قبلاً آسپرگر و اوتیسم را به عنوان شرایطی جداگانه در نظر می‌گرفتند. اما نسخه 2013 راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی (کتاب استانداردی که کارشناسان بهداشت روان از آن استفاده می کنند) نحوه طبقه بندی این بیماری را تغییر داد.
امروزه، سندرم آسپرگر از نظر فنی دیگر به تنهایی یک تشخیص نیست. این بخشی از دسته وسیع‌تر اختلال طیف اوتیسم (ASD) است. این گروه از اختلالات مرتبط با برخی علائم مشترک هستند. با این حال، بسیاری از مردم هنوز از اصطلاح آسپرگر استفاده می کنند. افراد مبتلا به سندرم آسپرگر معمولاً در رشد زبان یا شناختی تأخیر ندارند، اما در تعامل اجتماعی و ارتباطات و همچنین رفتارهای تکراری یا علایق محدود دچار مشکل هستند.
بیشتر بدانید: علائم اوتیسم در کودکان
آسپرگر و ازدواج
با توجه به ماهیت تأثیرات این وضعیت بر ارتباطات و تعامل اجتماعی، پیمایش در روابط عاشقانه و ازدواج چالش‌های منحصر به فردی را برای افراد مبتلا به سندرم آسپرگر (اختلال طیف اوتیسم با عملکرد بالا) ایجاد می‌کند. درک رابطه بین سندرم آسپرگر و ازدواج نیاز به دیدگاهی متفاوت دارد، با در نظر گرفتن نقاط قوت و محدودیت هایی که زوج ها در این زمینه تجربه می کنند.
اولاً، مهم است که اذعان کنیم که افراد مبتلا به سندرم آسپرگر دارای ویژگی های متمایزی هستند و به طور مثبت به روابط آنها کمک می‌کند. حس قوی وفاداری، تعهد و فداکاری آنها به شرکایشان می‌تواند پایه های پایداری برای مشارکت‌های بلندمدت را ایجاد کند و اشتیاق آنها به موضوعات و علایق خاص می تواند گفتگوها و تجربیات پیوندی را غنی کند.
با این حال، همان ویژگی هایی که افراد مبتلا به سندرم آسپرگر را به شرکای ارزشمند تبدیل می کند، می تواند موانعی در پویایی زندگی زناشویی نیز بشود. مشکل در خواندن نشانه های غیرکلامی، مانند حالات چهره و زبان بدن، منجر به سوء تفاهم و درگیری میشود. علاوه بر این، انعطاف ناپذیری در تفکر و پایبندی به یک کار، بر فرآیندهای حل مسئله و تصمیم گیری در یک زوج تأثیر منفی می‌گذارد.
از جنبه مثبت، زوج هایی که با موفقیت، چالش‌های مربوط به سندرم آسپرگر را پشت سر می گذارند، می‌توانند پیوند قوی و عمیق‌تری بر اساس احترام متقابل، صراحت و صداقت ایجاد کنند. مشاوره قبل از ازدواج و ارتباط مداوم می‌تواند تعاملات سالم را تسهیل و باعث درک بیشتر بین شرکای زندگی شود.
در نهایت، رابطه بین سندرم آسپرگر و ازدواج تا حد زیادی به تمایل هر یک از طرفین برای یادگیری، رشد و سازگاری با یکدیگر بستگی دارد. با صبر، شفقت و ایجاد محیطی حمایتی، زوج ها می‌توانند بر موانع غلبه کرده و پیوند معناداری مبتنی بر پذیرش و عشق ایجاد کنند.
منابع:
