پروستات عضوی در سیستم تناسلی مردانه است که درست در زیر مثانه قرار گرفته و وظیفه آن، تولید و محافظت از اسپرم از طریق ترشح موادی برای تقویت آن است. برای آگاهی از نقش این عضو و کسب اطلاع از این که پروستات چیست باید بدانید که این عضو دارای عملکردهای مهم دیگری هم هست. از اصلیترینترین عملکردهای آن میتوان به ترشح بخش زیادی از مایع منی، تولید هورمون و تنظیم جریان ادرار اشاره کرد. مشکلات مربوط به این بخش از بدن به خصوص در مردان ن معمول است. شایعترین این مشکلات شامل التهاب پروستات، بزرگ شدن پروستات و سرطان آن است. علائم مشکلات آن اغلب به صورت مشکل در ادرار کردن شامل کنترل ضعیف مثانه یا ضعف در جریان ادرار است. برای دریافت راهنمایی تخصصی پزشکی در مورد پروستات میتوانید از خدمات دکتر اورولوژیست آنلاین سامانه حال مشاوره آنلاین بگیرید.
بیشتر بخوانید: تست کرونا در منزل
پروستات کجاست
پروستات اندامی کوچک و نرم به اندازه یک گردو یا یک توپ پینگ پنگ و وزنی کمتر از ۳۰ گرم است. این غده در اعماق لگن مردان و بین آلت تناسلی و مثانه قرار گرفته است. با قرار دادن انگشت در راست روده و فشار دادن آن به سمت جلوی بدن، میتوان غده پروستات را حس کرد. مجرای ادراری -لولهای که ادرار و منی را از بدن خارج میکند- از غده پروستات عبور میکند. از آنجا که پروستات دور این لوله را احاطه کرده، بنابراین مشکلات آن میتواند بر جریان ادرار اثر بگذارد.
شما میتوانید از بخش پزشک آنلاین سایت حال با پزشکان و مشاوران آنلاین در هر ساعت از شبانه روز ارتباط برقرار کنید.
دلیل مبتلا شدن به پروستات
پروستات یک بخش مهم از سیستم تناسلی مردانه به همراه آلت تناسلی و بیضههاست. همه مردان پروستات دارند، اما این غده مهم ممکن است در طول سالها، درگیر مشکلات متعددی شود. بزرگ شدن پروستات یکی از بیماریهای بسیار شایع در مردان میانسال است. این غده دارای بخشهای مختلفی است که هر بخش آن میتواند مشکلات متفاوتی از سایر بخشها داشته باشد. افزایش حجم مواد موجود در پروستات با افزایش سن باعث ایجاد تغییراتی در هورمونهای مردانه شده که این مسئله دلیل مبتلا شدن به پروستات به حساب میآید.
درباره قرص ترازوسین و درمان پروستات این مطلب را مطالعه کنید.
انواع مشکلات پروستات و دلایل ایجاد آن به صورت زیر طبقه بندی میشوند:
پروستاتیت
این عارضه که التهاب پروستات هم نامیده میشود، بعضا به دلیل عفونت ایجاد شده و به کمک آنتی بیوتیک درمان میشود.
بزرگی پروستات
هیپرتروفی یا بزرگ شدن خوش خیم پروستات در بیشتر مردان بالای ۵۰ ساله دیده میشود. از مهمترین علائم آن به میتوان به اختلال در ادرار کردن اشاره کرد که با افزایش سن بدتر میشود. این مشکل با دارو یا جراحی قابل درمان است.
سرطان پروستات
این شایعترین سرطان مردانه است و برای درمان آن از روشهایی مثل شیمی درمانی، پرتو درمانی، هورمون درمانی و جراحی استفاده میکنند.
بیشتر بخوانید: تشخیص سرطان سینه
علت بزرگ شدن پروستات چیست
به طور کلی پروستات به افزایش سن بزرگ میشود. گرچه بزرگ شدن آن به معنی بدخیمی نیست، اما میتواند منجر به بدخیمی و مشکلات ناشی از آن شود. رشد خوش خیم پروستات در سنین بالای ۴۰ سال بسیار شایع است و به آن در اصطلاح تخصصی، هیپرپلازی یا BPH گفته میشود. گرچه علت دقیق بزرگ شدن پروستات مشخص نیست، اما پزشکان عواملی مثل چاقی، دیابت، بی تحرکی و سابقه ژنتیکی را در ایجاد آن موثر میدانند. برای مطالعه بیشتر درباره بیماری دیابت میتوانید این مقاله را بخوانید.
یک پروستات عادی که در سنین زیر سی سالگی کمتر از ۳۰ گرم وزن داشت، ممکن است در سنین بالای ۶۰ سالگی به ۲۵۰ گرم و یا بیشتر افزایش پیدا کند. برای درمان این عارضه از داروهایی مثل آلفا بلاکرها و مهار کنندههای ۵-آلفا ردوکتاز استفاده میکنند. در صورتی که این داروها موثر نباشد، درمان به کمک جراحی انجام میشود.
بیشتر بخوانید: راه های انتقال ایدز
عفونت پروستات
عفونت یا التهاب پروستات که در اصطلاح تخصصی پروستاتیت نامیده میشود، وجود التهاب در بافت پروستات است. این عارضه میتواند علائم مختلفی داشته و مشکلات متعددی برای بیمار ایجاد کند. از شایعترین علائم آن میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- درد در نواحی تحتانی به ویژه کشاله ران، مقعد، لگن و گاهی کمر
- سوزش ادرار
- درد در هنگام انزال
- احساس درد و ناراحتی در آلت تناسلی
- تب و لرز
- ضعف جریان ادرار
- تکرر ادرار. برای مطالعه بیشتر درباره تکرر ادرار و درمان آن این مقاله را بخوانید.
این بیماری انواع مختلفی دارد و در صورت عدم درمان ممکن است عوارض جدی مثل اختلال در باروری، آبسه یا کیست پروستات و عفونت شدید و مرگبار ایجاد کند. عفونتهای جنسی و مقاربتی از مواردی هستند که میتوانند فرد را در معرض پروستاتیت قرار دهند. عفونتهای جنسی مثل کلامیدیا و سوزاک، بعضی از باکتریها مثل ای کلای با منشاء روده، تماس جنسی مقعدی، برگشت ادرار به داخل پروستات و عفونتهای ادراری درمان نشده از مهمترین دلایل ابتلای افراد به پروستاتیت یا عفونت پروستات هستند. نمونه برداری از بافت پروستات در افراد مشکوک به سرطان و سونداژ هم ممکن است در برخی باعث ایجاد عفونت شود.
علائم پروستات
انواع مشکلات پروستات معمولا باعث ایجاد مشکل در کنترل مثانه و روند ادرار کردن میشوند. این موارد عبارتند از:
- ضعف کنترل مثانه مثل تکرر ادرار
- نیاز به ادرار کردن فوری که گاهی فقط چند قطره است.
- مشکل در شروع جریان ادرار یا توقف موقت و شروع مجدد آن
- جریان ادرار ضعیف
- اختلال در عملکرد جنسی
- تکرر ادرار
بیشتر بخوانید: عرق سرد در خواب
مشکلات پروستات همچنین باعث بروز عفونتهای ادراری، ایجاد سنگ کلیه و در موارد شدید، نارسایی کلیه میشود. کسانی که به هیچ وجه نمیتوانند ادرار کنند باید هر چه سریعتر به پزشک مراجعه کرده و درمان مناسب را شروع کنند. در صورت مشاهده علائم زیر فورا با پزشک تماس بگیرید:
- درد در هنگام ادرار یا بعد از انزال
- درد در آلت تناسلی، کیسه بیضه یا ناحیه بین کیسه بیضه و مقعد
- وجود خون در ادرار
- احساس ناراحتی شدید در شکم
- جریان ادرار ضعیف
- تب، لرز و بدن درد
- بروز مشکل در کنترل مثانه مثل توقف یا تاخیر در ادرار کردن
- عدم توانایی در تخلیه کامل ادرار
- ادرار با بو یا رنگ غیر معمول
درمان پروستات
آزمایش پروستات بهترین راه برای تشخیص این بیماری است. بزرگ شدن پروستات یکی از شایعترین مشکلات این غده است که باعث مشکلات متعددی برای افراد میشود. ضعف جریان ادرار و خالی نشدن کامل مثانه، باعث میشود که این اندام حساس شده و فرد دائما برای دفع ادرار احساس نیاز کند. گاهی این مسئله به عفونت مثانه و مجاری ادراری هم منجر میشود. در مورد پروستات و درمان آن تحقیقات زیادی انجام شده و پزشکان معتقدند که بسته به نوع مشکل و وخامت آن میتوان با استفاده از روشهایی به درمان پروستات پرداخت. اگر میخواهید بدانید که مهمترین روشهای درمان پروستات چیست ادامه مقاله را بخوانید. این روشها عبارتند از:
درمان های دارویی
روند درمان مشکلات پروستات شامل انتخاب راههایی است که درد را کاهش داده و علائم را به حداقل میرساند. برای درمان مشکلات پروستات مثل عفونت یا التهاب آن از داروهای مختلف میتوان کمک گرفت که رایجترین آنها عبارتند از:
- داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی مثل ایبوپروفن برای کنترل درد
- آنتی بیوتیکها برای درمان عفونت و مشکلات ناشی از آن
- مسدود کنندههای آلفا برای کاهش مشکلات مجاری ادراری
- داروهای ضد التهاب طبیعی مثل کوئرستین
بیشتر بخوانید: ورزش برای آرتروز گردن
درمان های گیاهی
این روشها در واقع درمان کننده مشکلات پروستات نیستند، اما میتوانند در کنار روشهای تخصصی تجویز شده پزشک، به روند درمان کمک کنند. بنابراین پس از تشخیص مشکلات پروستات باید درمان مناسب را زیر نظر پزشک آغاز کنید و در مورد درمانهای خانگی موجود با او مشورت کنید. از مهمترین روشهای درمان گیاهی پروستات میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- دمنوش ریشه گزنه. به نظر میرسد این گیاه محرک ادرار میتواند باعث کاهش علائم بزرگ شدن پروستات شود.
- پودر گیاه دم اسب. این ماده به کاهش بزرگی پروستات در افرادی که دچار مشکلات مربوط به فشار خون بالا نیستد، کمک میکند.
- دمنوش تخم خربزه هم یکی از راههای درمان مشکلات پروستات است. راجع به انواع دمنوش های گیاهی بیشتر بخوانید.
ورزش درمانی
انجام ورزش منظم و داشتن فعالیت بدنی کافی از بهترین راهها برای درمان مشکلات پروستات است. انجام ورزشهای هوازی مثل پیاده روی یا یوگا تا حد زیادی به این بیماران کمک میکند. یکی از بهترین این تمرینات ورزشی، انجام حرکت کگل است که نقش مهمی در تقویت عضلات لگن دارد. برای شروع ورزش و تمرینات ورزشی مناسب برای درمان این بیماری حتما با پزشک خود مشورت کنید.
سوالات پزشکی خود را میتوانید از دکتر آنلاین رایگان حال بپرسید.
عمل جراحی
در صورتی که پزشک تشخیص دهد که وضعیت پروستات بیمار نیاز به عمل جراحی فوری دارد یا به هیچ یک از درمانهای دارویی یا روشهای دیگر جواب مناسب نمیدهد، این روش را انتخاب میکند. عمل جراحی درمان پروستات به شکلهای مختلفی قابل انجام است که بهترین روش برای هر فرد با نظر پزشک انتخاب میشود. در انتهای مقاله به معرفی انواع این روشها میپردازیم.
بیشتر بخوانید: درمان خانگی بوی بد دهان
سرطان پروستات
سرطان پروستات یکی از رایجترین انواع سرطان در بین مردان است. بسیاری از موارد آن به آرامی پیشرفت میکند و محدود به پروستات باقی میماند. در چنین شرایطی آسیب زیادی وارد نشده و به حداقل درمان ممکن نیاز است. اما آنها در برخی موارد، تهاجمی بوده و ممکن است که به سرعت گسترش پیدا کنند و نواحی بیرون از پروستات را هم درگیر کنند. تشخیص زودهنگام سرطان پروستات -به ویژه زمانی که هنوز محدود به خود غده است- بیشترین شانس درمان موفقیت آمیز را دارد.
علائم آن مشابه سایر مشکلات غده پروستات مثل اختلال در ادرار کردن، وجود خون در ادرار یا منی، اختلال در نعوظ، ضعف جریان ادرار یا بی اختیاری ادرار و کاهش وزن بدون دلیل است. پزشکان هنوز به دنبال علل اصلی ایجاد کننده این سرطان هستند. آنها به این نتیجه رسیدهاند که سرطان پروستات زمانی ایجاد میشود که در DNA سلولهای این غده، تغییراتی ایجاد شود. سلولهای تحت تاثیر این تغییرات، با سرعتی بیشتر از سلولهای عادی رشد و تقسیم میشوند و پس از مرگ سلولهای طبیعی به رشد خود ادامه میدهند. عوامل خطر ابتلا به سرطان پروستات عبارتند از:
سن بالای ۵۰ سال
بروز این بیماری در میان مردان با سن بالاتر از ۵۰ سال شایعتر است. همچنین احتمال ابتلا و تهاجمی شدن بیماری در میان مردان سیاهپوست بیش از سایر نژادهاست.
سابقه خانوادگی
اگر سابقه ابتلا به این سرطان یا سرطان پستان در میان اعضای نزدیک خانواده مثل پدر و مادر یا خواهر و برادر وجود داشته باشد، ریسک ابتلای فرد بالاتر خواهد بود.
اضافه وزن
به نظر میرسد افراد دارای اضافه وزن بیشتر از دیگران در معرض ابتلا به این نوع سرطان باشند. همچنین در این افراد، احتمال تهاجمی شدن سرطان و یا برگشت آن پس از درمان هم بیشتر است.
سرطان پروستات با درجه خطر پایین ممکن است نیاز به درمان فوری نداشته باشد، چون به کندی پیشرفت میکند. اما در صورتی که پزشک پس از بررسی نتایج آزمایش خون، معاینات مقعدی و بیوپسی، درمان فوری را لازم بداند، معمولا از یک یا چند مورد از روشهای زیر استفاده میکنند:
- عمل جراحی برای برداشتن پروستات
- پرتو درمانی
- فریز کردن یا گرم کردن بافت پروستات
- هورمون درمانی
- شیمی درمانی
- ایمونوتراپی
- درمان دارویی هدفمند
بیشتر بخوانید: بهترین روش کاهش وزن
داروی پروستات
در صورت مشاهده علائم اولیه مشکلات پروستات لازم است که حتما به پزشک مراجعه کنید. او پس از انجام معاینات اولیه و آزمایشهای لازم، نوع عارضه موجود در پروستات را تشخیص داده و درمان مناسب را انتخاب میکند. درمان دارویی هم یکی از انواع روشهایی است که در بیشتر موارد مثل بزرگ شدن پروستات مورد استفاده قرار میگیرد. از رایجترین داروهایی که در این زمینه تجویز میشود میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
مسدود کنندههای آلفا
این دارو در مردانی که پروستات آنها بزرگ شده است مورد استفاده قرار میگیرد. اثرگذاری این دارو باعث میشود که عضلات اطراف مجاری ادراری شل شده و جریان ادرار راحتتر و آزادتر انجام شود.
مهار کنندههای ۵-آلفا ردوکتاز
این داروها میتوانند سطح نوعی تستوسترون به نام DHT را کاهش دهند. وقتی DHT کمتری وجود داشته باشد، پروستات کوچکتر شده و جریان ادرار راحتتر خواهد بود.
برخی از مکملها مثل کوئرستین
فلاونوئید قدرتمندی به نام کوئرستین یکی از ترکیباتی است که برای درمان التهاب غده پروستات و عوارض ناشی از آن مورد استفاده قرار میگیرد.
بیشتر بخوانید: قرص ویتامین e برای چاقی صورت
عمل پروستات چیست
دارو درمانی معمولا میتواند تا حد قابل قبولی به کاهش علائم بزرگ شدن پروستات کمک کند. اما برخی از مردان برای بهبود علائم و جلوگیری از عوارض یا درمان مشکلات دیگر مربوط به پروستات مثل درمان سرطان، ممکن است که به عمل جراحی نیاز داشته باشند. این عمل جراحی به دو شکل باز و بسته قابل انجام است. عمل جراحی بسته معمولا برای پروستاتهایی با رشد کم انجام میشود. اما در صورتی که وزن غده به بیش از ۶۰ گرم رسیده باشد، از عمل جراحی باز استفاده میکنند. انواع روشهایی که برای جراحی غده پروستات رایج است عبارتند از:
جراحی به کمک لیزر
در این روش که بدون نیاز به برش انجام میشود، بافتهای مسدود کننده مجاری ادراری غده پروستات را به وسیله تابش لیزر حذف میکنند.
جراحی آندوسکوپی
در این روش غیر تهاجمی، هیچ برشی در بدن ایجاد نمیشود و حذف بافت مانند لیزر با استفاده از یک لوله انعطاف پذیر که از طریق سر آلت تناسلی وارد شده، انجام میشود.
TURP یا برش پروستات از راه مجرای ادراری
در این روش، بخشهایی از بافت پروستات به وسیله یک حلقه سیمی جدا میشود.
TUIP یا شکاف پروستات از طریق مجرای ادراری
در این روش برای کم کردن فشار وارده به مجاری ادراری، به جای حذف بافت پروستات، شکافها یا برشهای کوچکی روی آن ایجاد میکنند تا دفع ادرار راحتتر انجام شود.
پروستاتکتومی یا عمل جراحی باز پروستات
اگر انجام سایر روشها برای درمان بیمار امکانپذیر نباشد، از عمل جراحی باز استفاده میشود. در این روش به کمک شکاف کوچکی بر روی شکم، بافت پروستات مورد جراحی قرار گرفته و یا به طور کامل خارج میشود. روشهای جراحی پروستات مانند سایر اعمال جراحی ممکن است عوارض جانبی داشته باشند، از جمله بیهوشی، خونریزی، آسیب به بخشهای اطراف پروستات، عفونت و….
لازم است که افراد، پس از عمل جراحی نسبت به انجام مراقبتهای توصیه شده آگاه باشند و در صورت بروز هر مشکلی، بلافاصله با پزشک خود تماس گرفته و راهنماییهای لازم را دریافت کنند. بیماران ممکن است تا چند هفته یا چند ماه بعد از عمل با مشکلاتی مثل اختلال نعوظ، اختلال در ادرار، مشکلات جنسی یا فتق کشاله ران مواجه باشند. اگر بعد از مدت زمان مشخص این عوارض بهبود پیدا نکرد و یا کمتر نشد، حتما از پزشک خود مشاوره بگیرید.
سوالات پزشکی خود را میتوانید از دکتر آنلاین رایگان حال بپرسید.
حرف آخر
پروستات یک غده کوچک در زیر مثانه مردان است که وظیفه تولید منی را بر عهده دارد. این غده با افزایش سن بزرگتر میشود. اگر غده پروستات خیلی بزرگ شود، ممکن است برای سلامتی افراد مشکل ایجاد کند. احتمال سرطانی شدن این غده با افزایش سن بالاتر میرود و لازم است که مردان بالای ۵۰ سال برای پیگیری وضعیت آن توسط پزشک معاینه و آزمایشات دورهای را انجام دهند. اگر میخواهید بدانید که پروستات چیست و برای درمان مشکلات مربوط به آن چه باید کرد، میتوانید از پزشکان حال مشاوره بگیرید. شما در مورد مسائل مربوط به این غده چه میدانید؟
سوالات متداول
اولین علامت پروستات چیست؟
از اولین نشانههای هشدار دهنده در مورد مشکلات پروستات مثل سرطان میتوان به سوزش یا دفع دردناک ادرار، ضعف جریان ادرار، وجود خون در ادرار و تکرر آن و همچنین در برخی موارد به بیاختیاری ادرار اشاره کرد.
چه عواملی باعث بزرگ شدن پروستات میشود؟
علت قطعی بزرگ شدن پروستات ناشناخته است، اما به نظر میرسد با تغییرات هورمونی مرتبط باشد. تعادل هورمونهای بدن با افزایش سن تغییر میکند و این ممکن است باعث رشد غده پروستات شود.
برای پیشگیری از پروستات چه باید کرد؟
داشتن یک رژیم غذایی سرشار از میوه و سبزیجات تازه برای تامین ویتامینها و مواد معدنی مورد نیاز بدن، فعالیت بدنی کافی و ورزش منظم، حفظ وزن متناسب و مشاوره دورهای با پزشک از راههای جلوگیری آن است.
برای درمان پروستات به چه پزشکی مراجعه کنیم؟
برای انجام چکاپ منظم و دریافت مشاوره از پزشک در خصوص مشکلات مربوط به پروستات میتوانید از پزشکان متخصص اورولوژی حال به صورت ۲۴ ساعته و در تمام روزهای هفته مشاوره بگیرید.
منابع
محمد توکلی
11 ماه پیش
کارشناس حال
9 ماه پیش