در گذشته، سیاه سرفه به عنوان یک بیماری دوران کودکی شناخته میشد، اما با تولید واکسن، شیوع آن به میزان قابل توجهی کاهش یافت. با این وجود، این بیماری همچنان تهدیدی برای کودکانی است که برای دریافت کامل واکسیناسیون بسیار کوچک هستند یا برای نوجوانان و بزرگسالانی که ایمنی آنها به مرور زمان کاهش یافته است. در ادامه درباره اینکه سیاه سرفه چیست و اینکه درمان خانگی سیاه سرفه چیست توضیح خواهیم داد.
سیاه سرفه چیست؟
سیاه سرفه یک بیماری تنفسی بسیار مسری است که توسط باکتری Bordetella pertussis ایجاد میشود. این بیماری با سرفه های شدید همراه با صدای متمایزی در “صدا” مشخص میشود. حملات سرفه می تواند به حدی شدید باشد که منجر به استفراغ، خستگی و در برخی موارد شکستگی دنده شود. سیاه سرفه به ویژه برای نوزادان و کودکان خردسال خطرناک است و اغلب باعث عوارض شدیدی مانند ذات الریه، تشنج و حتی آسیب مغزی میشود.
در حالی که مرگ و میر در زمان سیاه سرفه غیر معمول است اما نوزادان در بالاترین میزان خطر قرار دارند. این امر بر اهمیت حیاتی ایمن سازی زنان باردار و هر کسی که در نزدیکی نوزادان قرار دارد، تأکید دارد.
علائم سیاه سرفه
اکنون پس از آنکه متوجه شدید سیاه سرفه چیست بهتر است علائم و نشانه های سیاه سرفه را بشناسید که معمولاً حدود 7 تا 10 روز پس از عفونت ظاهر میشود. با این حال، گاهی اوقات مدت بیشتری طول میکشد تا ظاهر شود. در ابتدا، این علائم خفیف و شبیه علائم سرماخوردگی معمولی است مانند: آبریزش بینی، احتقان بینی، قرمزی و آبریزش چشم، تب و سرفه.
با پیشرفت عفونت در طی یک یا دو هفته، علائم بدتر میشوند. مجاری تنفسی با مخاط غلیظ پر شده و منجر به حملات غیرقابل کنترل سرفه میشود. این سرفههای شدید و مداوم گاهی منجر به استفراغ، قرمزی صورت، خستگی مفرط یا حتی صدای بلند متمایز “ووو” در هنگام نفس کشیدن میشود
البته همه افراد مبتلا به سیاه سرفه این علائم را ندارند و در برخی موارد، به ویژه در نوجوانان یا بزرگسالان، سرفه مداوم تنها علامت قابل توجه است. از سوی دیگر، نوزادان ممکن است اصلاً سرفه نداشته باشند و تنها برای نفس کشیدن مشکل داشته باشند یا حتی وقفه های موقتی را در تنفس خود تجربه کنند.
عامل سیاه سرفه
سیاه سرفه توسط نوعی باکتری به نام Bordetella pertussis ایجاد میشود. این باکتری سیستم تنفسی را آلوده کرده و منجر به علائمی مانند سرفه شدید میشود. زمانی که فرد مبتلا سرفه یا عطسه میکند، باکتری از طریق قطرات تنفسی پخش میشود و آن را بسیار مسری میکند، بهویژه در میان کسانی که واکسینه نشدهاند یا بدنشان ایمنی پایینی دارد.
عوارض جانبی سیاه سرفه
عوارض جانبی سیاه سرفه بسته به سن و سلامت کلی فرد مبتلا متفاوت است. در نوزادان، این موضوع نگران کنندهتر است و می تواند منجر به عوارض جدیتری شود. برخی از عوارض آن شامل موارد زیر است:
سرفه شدید: این حملات سرفه می تواند ناتوان کننده و خسته کننده باشد و اغلب منجر به خستگی و مشکل در تنفس می شود.
صدای زوزه: هنگامی که نوزادان یا کودکان خردسال بعد از یک سرفه شدید بخواهند نفس بکشند، ممکن است صدایی شبیه صدای زوزه داشته باشند.
استفراغ و خستگی: سرفه های شدید گاهی همراه با استفراغ بوده و سطح انرژی کلی بدن تا حد زیادی کاهش مییابد.
کاهش وزن: به دلیل مشکلات در تغذیه و استفراغ، نوزادان کاهش وزن را تجربه میکنند.
شکستگی دنده: در موارد نادر، فشار مداوم ناشی از سرفه شدید منجر به شکستگی دنده، به ویژه در نوزادان میشود.
مشکل در خواب: سرفه مداوم، الگوهای خواب را مختل خواهد کرد.
عوارض در نوزادان: نوزادان در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به عوارض شدید مانند ذات الریه، تشنج، آسیب مغزی یا حتی مرگ هستند.
مشاوره با پزشک آنلاین راهی مناسب برای آگاهی از وضعیت شما یا فرزندتان نسبت به بیماری سیاه سرفه بوده و منجر به درمان در زمان مناسب خواهد شد.
راه های درمان سیاه سرفه
پزشکان اغلب آنتی بیوتیک هایی مانند قرص آزیترومایسین یا کلاریترومایسین را برای درمان سیاه سرفه تجویز میکنند. این داروها به کاهش شدت و مدت عفونت کمک میکنند. آنتی بیوتیک ها با از بین بردن باکتری های عامل بیماری عمل کرده و زمانی که در اوایل دوره بیماری استفاده شوند بیشترین تاثیر را دارند.
علاوه بر مصرف آنتی بیوتیک، ارائه مراقبت های حمایتی نیز مورد نیاز است که شامل استراحت مناسب، هیدراته ماندن با نوشیدن مایعات فراوان و حفظ یک رژیم غذایی سالم است.
سرفه، مشخصترین علامت سیاه سرفه، است اما داروهای سرکوب کننده سرفه بدون نسخه معمولاً توصیه نمیشوند زیرا ممکن است بی اثر باشند و عوارض جانبی ایجاد کنند. درعوض، استفاده از یک مرطوبکننده، نوشیدن مایعات گرم یا مصرف عسل (برای کودکان بزرگتر از یک سال) به تسکین گلو و کاهش سرفه کمک خواهد کرد.
درمان فوری سیاه سرفه در نوزادان
برای درمان فوری سیاه سرفه در نوزادان تنها راه، مراجعه به پزشک اطفال و انجام معاینات دقیق است. اما معمولا شربت آزیترومایسین برای نوزاد تجویز میشود که البته مقدار آن را باید دکتر اطفال آنلاین تجویز کند که با توجه به سن و وزن کودک متفاوت خواهد بود.
آنتی بیوتیک برای سیاه سرفه
آنتی بیوتیک مناسب برای درمان سیاه سرفه معمولاً یک آنتی بیوتیک ماکرولید مانند قرص آزیترومایسین، کلاریترومایسین است. این آنتی بیوتیک ها در درمان عفونت موثر هستند و برای کاهش شدت و طول مدت بیماری و همچنین برای جلوگیری از انتشار باکتری به دیگران تجویز می شوند.
درمان خانگی سیاه سرفه
در بسیاری از فرهنگ ها، داروهای خانگی و غذاهای سنتی برای کاهش علائم بیماری های مختلف، از جمله سیاه سرفه، استفاده شده است که به آن درمان خانگی سیاه سرفه میگویند و شامل موارد زیر است:
- دمنوش های گیاهی مانند زنجبیل، ریشه شیرین بیان و آویشن
- مخلوطی از عسل و لیمو در آب گرم یک درمان عامیانه رایج برای سرفه است
- زردچوبه که به دلیل خواص ضدالتهابی اش شناخته شده است، با شیر گرم مخلوط شده و برای تسکین سرفه مصرف می شود.
- سوپ ها و آبگوشت های سنتی
میتوانید از اینجا روش های خانگی درمان سرفه را نیز بشناسید.
واکسن سیاه سرفه
واکسن سیاه سرفه که اغلب همراه با واکسن های دیفتری و کزاز تجویز می شود، بخش مهمی از برنامه ایمن سازی کودکان است. این واکسن با تحریک سیستم ایمنی بدن برای تولید آنتی بادی علیه باکتری هایی که باعث سیاه سرفه می شوند، کار میکند و خطر ابتلا به عفونت و عوارض آن را کاهش میدهد. واکسینه شدن نه تنها به سالم ماندن فرد واکسینه شده کمک می کند، بلکه به ایمنی جامعه نیز کمک می کند.
والدین باید واکسن سیاه سرفه را همچون سایر واکسن های کودکان در زمان مناسب تزریق کنند تا کودکان از این بیماری در امان باشند.
آیا سیاه سرفه خطرناک است؟
بله، سیاه سرفه به خصوص برای کودکان خردسال و نوزادان می تواند خطرناک باشد. زیرا باعث سرفههای شدید، مشکل در تنفس و در برخی موارد، عوارضی مانند ذات الریه یا آسیب مغزی میشود.
سیاه سرفه چگونه منتقل میشود؟
سیاه سرفه عمدتاً از طریق قطرات تنفسی در هوا، زمانی که فرد مبتلا سرفه یا عطسه می کند، پخش شده و منتقل میشود. هنگامی که این قطرات توسط دیگران استنشاق می شود، باکتری عامل سیاه سرفه وارد بدن شده و منجر به عفونت میشود. این بیماری بسیار مسری است، به خصوص در مراحل اولیه که علائم آن شبیه سرماخوردگی است.