انحراف ستون فقرات / نشانه ها و درمان کجی ستون فقرات یا اسکولیوز

بیماری های استخوان و مفصل

۱۱ آبان

انحراف ستون فقرات یا اسکولیوز (Scoliosis) به شکل غیرطبیعی ستون فقرات گفته می‌شود که حدود دو تا سه درصد مردم را درگیر می‌کند. ستون مهره‌ها در این افراد از شکل طبیعی خود منحرف می‌شود و به سمت پهلوها، پشت یا جلو حرکت می‌کند. این بیماری می‌تواند در هر سنی روی دهد، اما اغلب در دوران کودکی و اوایل نوجوانی مشاهده می‌شود. اسکولیوز با کمک روش‌های درمانی بهبود می‌یابد و معمولا نشانه مشکلات جدی و خطرناک نیست. اما لازم است که مبتلایان به ویژه افراد در حال رشد، به طور منظم توسط پزشک متخصص ستون فقرات مورد ارزیابی قرار بگیرند. این مقاله شما را با انحراف ستون فقرات، دلایل و راه‌های درمان آن آشنا می‌کند.

عناوین مقاله

اسکولیوز چیست

ستون فقرات انسان از مجموعه‌ای مهره ساخته شده که روی هم قرار دارند و نخاع از میان آن عبور می‌کند. وقتی شما از پشت به کسی نگاه می‌کنید، ستون مهره‌های او را به صورت صاف می‌بینید. اما در افراد مبتلا به اسکولیوز، این مهره‌ها به شکل c یا s خمیده هستند. این بیماری زمانی تشخیص داده می‌شود که میزان انحنای ستون فقرات در عکس رادیوگرافی بیش از ده درجه باشد.

اسکولیوز در واقع یک انحنای جانبی غیرطبیعی و تغییر شکل در ستون فقرات است که می‌تواند در دوران نوزادی یا اوایل کودکی ایجاد شود. با این حال، سن شروع علائم آن در حدود ۱۰ تا ۱۵ سالگی است و هر دو جنس را درگیر می‌کند. البته میزان شیوع انواعی از اسکولیوز که نیاز به درمان دارد، در زنان هشت برابر بیش‌تر است. همه بخش‌های ستون فقرات، قفسه سینه و کمر می‌توانند تحت تاثیر این بیماری قرار بگیرند؛ اما شایع‌ترین مناطق درگیر، قسمت بالایی ستون مهره‌ها و کمر هستند.

علائم و نشانه های انحراف ستون فقرات

اگرچه هر فرد مبتلا به انحراف ستون فقرات ممکن است تجربه متفاوتی از علائم آن داشته باشد، اما برخی از نشانه‌ها در تعداد بیش‌تری از مبتلایان دیده می‌شود. مهم‌ترین آن‌ها عبارتند از:

قرار نگرفتن سر در مرکز بدن
تفاوت در ارتفاع شانه‌ها یا موقعیت تیغه شانه
تفاوت در وضعیت باسن و ناهماهنگی آن در دو طرف
اختلاف یا عدم تقارن دنده‌ها
اختلاف ارتفاع در پشت بدن هنگام خم‌شدن

برخی از بیماران مبتلا به اسکولیوز ممکن است با علائمی مثل کمردرد، پادرد و تغییر در وضعیت عملکرد ریه، مثانه و روده‌ها مواجه باشند. گاهی این دردها در بیماران مبتلا به اسکولیوز خفیف، ناشی از فتق دیسک یا تومور نخاعی و… است. اگر چنین نشانه‌هایی در فردی مشاهده شد، نیاز به ارزیابی پزشکی و اقدامات درمانی تخصصی دارد.

علت کمر درد صبحگاهی را اینجا بخوانید

اسکولیوز معمولا درد ندارد اما برخی از بیماران دچار پادرد، کمردرد و… می‌شوند

علت کج شدن یا انحراف ستون فقرات

بیش از 80 درصد موارد ابتلا به انحراف ستون فقرات به دلایل ناشناخته روی می‌دهد که به آن اسکولیوز ایدیوپاتیک می‌گویند. این نوع از کجی ستون فقرات خفیف است، اما در برخی افراد با افزایش سن بدتر می‌شود. علاوه بر آن، هر عاملی که منجر به آسیب و نابودی دیسک‌های ستون فقرات شود، می‌تواند در بروز این بیماری نقش داشته باشد.

آرتریت، پوکی استخوان یا ابتلا به برخی از بیماری‌های ژنتیکی از مهم‌ترین عوامل بروز اسکولیوز هستند. انحراف ستون مهره‌ها ممکن است با فلج مغزی، دیستروفی عضلانی و مشکلات مشابه مرتبط باشد. از طرف دیگر، برخی از نوزادان به صورت مادرزادی با اسکولیوز به دنیا می‌آیند که در این نوع بیماری، ژن‌ها بیش‌ترین نقش را دارند.

راه درمان آرتروز گردن را در اینجا بخوانید

همه راه های درمان انحراف ستون فقرات یا اسکولیوز

هدف از درمان بیماری اسکولیوز، توقف پیشرفت انحراف و جلوگیری از تغییر شکل بدن است. انتخاب روش درمانی به جنسیت، شدت بیماری، موقعیت انحنا و سن بیمار (بلوغ استخوانی) بستگی دارد. مشاهده و معاینه مداوم توسط پزشک می‌تواند مهم‌ترین راه برای تشخیص هر نوع تغییر غیرطبیعی باشد. این کار برای افرادی که دارای انحنای کم‌تر از ۲۰ درجه و در حال رشد هستند، بسیار مهم است و می‌تواند از تغییرات شدید جلوگیری کند.

علائم دیسک کمر را بشناسید

استفاده از بریس می‌تواند به اصلاح فرم ستون مهره‌ها و جلوگیری از بدترشدن شرایط به ویژه در کودکان کمک کند

برای کودکان در حال رشد با انحنای بین ۲۰ تا ۵۰ درجه، بریسینگ توصیه می‌شود. این بریس‌ها یا نیم‌تنه‌های پوشیدنی با ایجاد فشار اصلاحی بر ستون مهره‌های در حال رشد، نقش پیشگیرانه دارند و جلوی بدترشدن وضعیت را می‌گیرند. این بریس‌ها باید همیشه، حتی در شب استفاده شوند تا اثربخشی کافی داشته باشند. در اسکولیوز نوزادی ممکن است از گچ‌گرفتن به جای بریس برای کمک به رشد طبیعی ستون مهره‌ها استفاده شود.

افراد دارای اسکولیوز شدید که معمولا به انحنای بالای ۵۰ درجه ستون فقرات دچار هستند، برای درمان به جراحی نیاز دارند. این جراحی توسط جراح ستون فقرات و تحت بیهوشی انجام می‌شود. البته تکنیک‌های مراقبتی و تمرین‌های بعد از جراحی هم در اثربخشی بیش‌تر آن نقش مهمی دارند.

گاهی استفاده از درمان کاریروپراکتیک به بیماران مبتلا به انحراف ستون مهره‌ها پیشنهاد می‌شود. این روش که ترکیبی از فیزیوتراپی و ارتوپدی است به اصلاح وضعیت بدن کمک می‌کند. اگرچه این یک روش درمانی قطعی نیست و انحنای ستون فقرات را برطرف نمی‌کند، اما می‌تواند در بهبود کیفیت زندگی افراد مبتلا به آن موثر باشد. علاوه بر این، اصلاح سبک زندگی، فیزیوتراپی، تحریک الکتریکی اعصاب و دارو درمانی در بیمارانی که دچار درد ناشی از این بیماری هستند، به عنوان راه‌های موثری برای کنترل و درمان انحراف ستون فقرات در نظر گرفته می‌شوند.

دیسک گردن را شناسایی و درمان کنید

پزشکان بعد از معاینه دقیق و بررسی تصاویر رادیوگرافی می‌توانند میزان دقیق انحراف ستون فقرات را مشخص کنند

ورزش مناسب انحراف ستون فقرات

ورزش می‌تواند نقش مهمی در بهبود وضعیت بیماران مبتلا به انحراف ستون فقرات داشته باشد. اما نوع تمرینات، نحوه انجام و شدت آن‌ها در بیماران مختلف متفاوت است و لازم است تحت نظر یک کارشناس تخصصی آموزش داده شود. هدف تمرینات ورزشی، تنظیم مجدد ستون مهره‌ها، قفسه سینه، شانه‌ها و لگن برای رسیدن به فرم طبیعی یا جلوگیری از بدترشدن وضعیت آن‌ها است.

بهترین ورزش برای انحراف ستون فقرات، ترکیبی از تمرینات کششی و تقویتی است. تمرینات کششی باعث افزایش انعطاف‌پذیری بدن می‌شوند و دامنه حرکتی را بهبود می‌بخشند. تمرینات تقویتی هم به ایجاد استقامت عضلات و قدرت آن‌ها کمک می‌کنند. تمریناتی که فیزیوتراپیست‌ها برای این بیماران در نظر می‌گیرند معمولا شامل حرکات کم‌فشار در حالت نشسته، ایستاده یا درازکش، کار با میله، توپ و نوارهای کششی، تمرینات تنفسی و تکنیک‌های اصلاحی بدن است.

بهتر است ورزش مناسب انحراف ستون فقرات تحت نظر فیزیوتراپیست یا کارشناس ورزشی انجام شود

کلام پایانی درباره انحراف ستون فقرات

انحنای ستون فقرات معمولا اولین بار در کودکان تشخیص داده می‌شود و مداخله زودهنگام نقش مهمی در درمان موثر و پیشگیری از بدترشدن وضعیت دارد. از آن‌جا که این عارضه اغلب باعث درد نمی‌شود، برخی ممکن است آن را جدی نگیرند. انحراف خفیف این بیماری تنها نیاز به نظارت منظم و مراقبت دارد، اما پزشک در سایر موارد می‌تواند از بریس یا عمل جراحی برای اصلاح وضعیت کمک بگیرد. برای مشورت با پزشکان متخصص در این زمینه می‌توانید همین حالا از مشاوران آنلاین سامانه حال کمک بگیرید.

سوالات متداول درباره اسکولیوز

[sc_fs_multi_faq headline-0=”h2″ question-0=”چگونه بفهمیم که به اختلال انحنای ستون فقرات مبتلا هستیم؟” answer-0=”از طریق مشاهده انحراف آشکار ستون مهره‌ها، شانه یا لگن بیرون‌زده، بیرون‌زدگی دنده‌ها از یک طرف بدن، شانه‌های ناهموار و خمیدگی بدن به یک سمت می‌توان متوجه این بیماری شد. بیش‌تر مبتلایان با درد و مشکلات دیگر مواجه نیستند.” image-0=”” headline-1=”h2″ question-1=”چه افرادی به انحراف ستون فقرات مبتلا می شوند؟” answer-1=”برخی از مبتلایان به اسکولیوز دارای سابقه خانوادگی ابتلا هستند. ژن‌ها نقش مهمی در بروز آن دارند. افراد مبتلا به بیماری‌های زمینه‌ای عصبی یا عضلانی مثل فلج مغزی هم بیش از دیگران در معرض ابتلا هستند. گاهی افراد سالمند در اثر ساییدگی و آسیب ستون مهره‌ها هم با آن مواجه می‌شوند.” image-1=”” count=”2″ html=”true” css_class=””]

منابع