با هپاتیت و راه های درمان آن بیشتر آشنا شوید

بیماری هپاتیت را خیلی جدی بگیرید؛ این بیماری دشمن کبد شماست و حتی می‌تواند این عضو را از کار بیندازد. اگر می‌خواهید میزان جدیت هپاتیت را درک کنید، باید از نقش مهم کبد در بدن اطلاع داشته باشید.

به کبد لقب «سلطان بدن» داده‌اند. چون عملکردهای حیاتی زیادی دارد؛ یکی از مهم‌ترین عملکردهای کبد محافظت از بدن ما در برابر سموم و عفونت است. حالا تصور کنید که ما دربارۀ هپاتیت چیزی ندانیم و خودمان را در معرض آن قرار دهیم. به همین راحتی حیاتی‌ترین عضو بدنمان را با خطر روبه‌رو می‌کنیم.

به این دلیل تصمیم گرفتیم در حال مطلب جامعی را دربارۀ هپاتیت تهیه کنیم تا شما را با این بیماری آشنا کنیم، و راه پیشگیری و درمان آن را توضیح دهیم. با ما همراه باشید.

شما میتوانید از بخش پزشک آنلاین سایت حال با پزشکان و مشاوران آنلاین در هر ساعت از شبانه روز ارتباط برقرار کنید.

هپاتیت چیست؟

همان‌طور که گفتیم، هپاتیت همان التهاب کبد است.  این بیماری دو شکل دارد: یا موقت است و بدون ایجاد مشکل جدی از بین می‌رود (در این حالت می‌گویند بیماری خودمحدودکننده است)؛ یا اینکه به صورت مزمن ادامه پیدا می‌کند، و نهایتاً باعث سیروز کبدی یا سرطان کبد می‌شود.

هپاتیت انواع مختلفی دارد؛ عوامل به وجود آورنده‌اش هم گوناگون هستند. ویروس‌ها مهم‌ترین علت ابتلا به هپاتیت هستند. اما بعضی اوقات افراد به دلیل مصرف الکل یا بعضی داروها، و در موارد نادر به علت بیماری خودایمنی، گرفتار هپاتیت می‌شوند.

بسیاری از موارد وجود دارد که در آن افراد مبتلا به هپاتیت اصلا متوجه بیماری خود نشده‌اند؛ چون هیچ علائمی ندارند. اما گاهی اوقات علائمی هم هست که باید جدی گرفته شوند. در بخش بعدی دربارۀ انواع هپاتیت، علل و علائمش توضیح می‌دهیم.

انواع هپاتیت کدامند؟

بگذارید اول سراغ هپاتیت‌های ویروسی که خیلی شایع‌تر هستند، برویم. تا به حال 8 نوع ویروس هپاتیت شناخته شده که از A تا H نامگذاری شده‌اند. بین آن‌ها این 5 نوع شناخته‌شده‌تر‌ هستند: هپاتیت نوع A، هپاتیت نوع B، هپاتیت نوع C، هپاتیت نوع D و هپاتیت نوع E.  در ادامه دربارۀ هریک از این هپاتیت‌ها توضیح می‌دهیم. همین اطلاعات مختصر به شما کمک خواهد کرد که از ابتلای خودتان به هپاتیت پیشگیری کنید.

هپاتیت نوع A

هپاتیت A عموماً کوتاه‌مدت است. یعنی هپاتیت A  برخلاف انواع دیگر هپاتیت معمولاً باعث بیماری مزمن کبدی نمی‌شود.

ویروس این هپاتیت در مدفوع فرد مبتلا وجود دارد. این بیماری معمولاً از طریق آب و غذای آلوده و گاهی اوقات از طریق رابطۀ جنسی (به ویژه از نوع مقعدی) سرایت پیدا می‌کند. بنابراین طبیعی است که هپاتیت A بیشتر در جاهایی شایع باشد که بهداشت ضعیفی دارند.

هپاتیت A درمان خاصی ندارد. زمان بهبودی‌اش هم از فردی به فرد دیگر متفاوت است. اما خوشبختانه واکسن برای پیشگیری از آن در دسترس است.

هپاتیت نوع B

برخلاف هپاتیت A، هپاتیت B می‌تواند به راحتی به یک بیماری مزمن کبدی منجر بشود؛ در واقع هپاتیت B دو نوع است: نوع اول کوتاه مدت و نوع دوم مزمن است. هپاتیت B مزمن ممکن است به سرطان یا سیروز کبدی منجر شود. البته نگران نباشید! برای این نوع از هپاتیت هم واکسن ساخته شده است. همچنین می‌توانید با رعایت نکاتی از آن پیشگیری کنید؛ بنابراین لازم است راه‌های انتقالش را بشناسید.

راه اصلی سرایت هپاتیت B، تماس با مایعات بدن فرد مبتلا است. برای مثال مادر آلوده به ویروس هپاتیت B ممکن است این بیماری را هنگام بارداری و زایمان به نوزاد خودش منتقل کند. همچنین تزریق خون آلوده، استفاده از سوزن آلوده، رابطه جنسی و تماس با مایع منی می‌توانند باعث سرایت هپاتیت B شوند. با وجود اینکه داروهایی برای بهبود این نوع از هپاتیت وجود دارد، اما به یاد داشته باشید که پیشگیری خیلی بهتر از درمان است!

هپاتیت نوع C

خون عفونی مهم‌ترین منشأ انتقال ویروس هپاتیت C است. تزریق خون آلوده، یا استفاده از سوزن آلوده برای تزریق دارو، مهم‌ترین راه گسترش این بیماری است. البته این ویروس از طریق رابطۀ جنسی هم منتقل می‌شود؛ اما در مقایسه با انتقال از راه خون چندان رایج نیست.

هپاتیت C هم می‌تواند کوتاه مدت باشد، و هم مزمن. اگر این بیماری درمان نشود، ممکن است به نوع مزمن تبدیل شود و حتی به کبد آسیب‌های جدی بزند. طبق گزارش‌های سازمان جهانی بهداشت، 30 درصد از افراد مبتلا به هپاتیت C بدون درمان ظرف 6 ماه بهبود پیدا می‌کنند؛ اما 70 درصد به نوع مزمن این بیماری گرفتار می‌شوند.

بنابراین جدی گرفتن درمان هپاتیت C خیلی اهمیت دارد؛ به ویژه اینکه هنوز واکسنی هم برای آن ساخته نشده است.

هپاتیت نوع D

نکتۀ جالبی دربارۀ هپاتیت D یا هپاتیت دلتا وجود دارد: فقط افرادی که به هپاتیت B مبتلا شده‌اند، به هپاتیت D مبتلا می‌شوند! بنابراین واکسنی که برای پیشگیری از هپاتیت B ساخته شده، از شما در برابر هپاتیت D هم محافظت می‌کند. البته این نکتۀ غم‌انگیزی هم هست؛ چون ابتلای هم‌زمان به این دو بیماری پیامدهای بدتر و جدی‌تری برای فرد مبتلا دارد. سازمان جهانی بهداشت گزارش داده که 5 درصد از افراد مبتلا به هپاتیت B دچار هپاتیت D می‌شوند.

هپاتیت D هم مثل نوع B و C می‌تواند حاد یا مزمن باشد. انتقال ویروس این هپاتیت از طریق تماس با مایعات بدن، مثل خون، اتفاق می‌افتد و هنوز درمان خاصی برای این بیماری وجود ندارد. البته پزشکان ممکن است برای افراد مبتلا داروی اینتروفن آلفا را تجویز کنند تا پیشرفت بیماری‌شان کندتر شود.

هپاتیت نوع E

رایج‌ترین راه انتقال هپاتیت E آب و غذای آلوده است. البته رابطۀ جنسی دهانی و مقعدی هم موجب سرایت این بیماری می‌شود. گفته می‌شود که هپاتیت E عموماً در مناطق توسعه‌نیافته شایع‌تر است.

نکتۀ مثبت دربارۀ هپاتیت E آن است که عموما آسیب جدی به کبد نمی‌زند. البته اگر باردار هستید، یا اینکه سیستم ایمنی ضعیفی دارید، باید بیشتر مراقب باشید تا به این بیماری مبتلا نشوید؛ چون احتمال آسیب کبدی برای شما بیشتر است.

مهم‌ترین توصیۀ سازمان‌های بهداشتی این است که هنگام سفرهای بین‌المللی مراقب انتقال این بیماری باشید. طبق گزارش سازمان جهانی بهداشت، واکسن هپاتیت E ساخته شده است؛ اما هنوز در دسترس همه مردم جهان نیست.

هپاتیت الکلی

نوشیدن زیاد الکل طی سال‌های متمادی می‌تواند باعث ابتلای فرد به هپاتیت الکلی بشود. این نوع هپاتیت خیلی اوقات علامت خاصی ندارد؛ و ناگهان موجب نارسایی کبدی می‌شود؛ یعنی زمانی که دیگر دیر شده است.

خوشبختانه کبد می‌تواند خودش را ترمیم کند؛ بنابراین کسانی که نوشیدن الکل را قطع یا کم می‌کنند، معمولا آسیب‌های کبدشان بهبود پیدا می‌کند. اما اگر فردی به مصرف بی‌رویۀ الکل ادامه دهد، ممکن است که در نهایت به سرطان کبد دچار شود. بنابراین اگر الکل می‌نوشید، سعی کنید نوشیدن آن را کنترل کنید.

هپاتیت خود ایمنی

هپاتیت خودایمنی نادر است. این بیماری زمانی اتفاق می‌افتد که سیستم ایمنی به کبد حمله کند و به آن آسیب بزند. این آسیب حتی ممکن است کبد را از کار بیندازد. هنوز علت این بیماری مشخص نیست. بنابراین راهی برای پیشگیری از آن وجود ندارد. اما خوشبختانه داروهای موثری وجود دارند که پزشکان برای درمان، آن‌ها را تجویز می‌کنند. این بیماری‌ها سیستم ایمنی را سرکوب می‌کنند و التهاب کبد را کاهش می‌دهند.

علائم هپاتیت و نشانه هایی که باید جدی بگیرید

از پیچیدگی‌های بیماری هپاتیت، نامحسوس بودن آن است. ممکن است یک فرد مدتی طولانی گرفتار هپاتیت باشد، اما علائمی نداشته باشد و متوجه ابتلای خودش نشود. علائم معمولا زمانی بروز می‌کنند که بیماری در بدن فرد پیشروی کرده باشد.

بعضی از این علائم به شرح زیر هستند:

• تب
• خستگی
• بی‌اشتهایی
• تهوع
• درد عضلانی و مفاصل
• و استفراغ
• اسهال
• درد شکمی
• پوست و چشم‌های زرد
• و کهیر (این علامت معمولا در ابتلا به هپاتیت B رایج است)

آنچه باید درباره علائم بیماری هپاتیت در زنان بدانید

جالب است بدانید که زنان در ابتلا به هپاتیت C تجربه‌های متفاوتی از مردان دارند. البته علائم و نحوۀ پیشرفت بیماری معمولا بین زنان و مردان شبیه است؛ اما تفاوت‌هایی جزئی هم وجود دارد که دانستن آن‌ها ضروری است:

• به نظر می‌رسد مردان بیشتر مستعد ابتلا به هپاتیت C هستند. چرا؟ می‌گویند که استروژن که یک هورمون زنانه است، در مهار کردن ویروس هپاتیت C موثر است. احتمالا به همین دلیل است که زنان یائسه بیشتر در معرض ابتلا به این بیماری هستند؛ چون سطح استروژن آن‌ها مشابه با بدن مردان است. یک علت احتمالی دیگر تفاوت سبک زندگی مردان و زنان است. ممکن است مردان رفتارهای جنسی پرخطرتری را تجربه کنند و به همین علت بیشتر در معرض ابتلا به هپاتیت C قرار می‌گیرند.
• ابتلای یک زن به هپاتیت C امکان بارداری ناخواستۀ او را افزایش می‌دهد. قرص‌های هورمونی ضدبارداری از طریق کبد وارد خون می‌شوند. در صورتی که کبد بر اثر هپاتیت C آسیب دیده باشد، ممکن است میزان موفقیت در کنترل بارداری به واسطۀ قرص کم شود.
• نکتۀ سوم دربارۀ قاعدگی در زنان است. می‌دانید که هپاتیت C معمولا از راه خون سرایت می‌کند. بنابراین اگر مردی با زن مبتلا به هپاتیت C، در دوران قاعدگی او، رابطۀ جنسی محافظت نشده داشته باشد، احتمال سرایت بیماری به آن مرد بالاست.
• نکتۀ چهارم که اهمیت زیادی دارد، دربارۀ امکان انتقال بیماری از مادر به نوزاد است. این احتمال هم دربارۀ هپاتیت C وجود دارد و هم دربارۀ هپاتیت B. زنان ممکن است که هنگام زایمان این بیماری‌ها را به فرزندشان منتقل کنند.

البته احتمال سرایت هپاتیت C به نوزاد، زیاد بالا نیست؛ تنها در 4 درصد از زنان مبتلا، این اتفاق می‌افتد. به همین دلیل معمولا نیازی نیست که زنان باردار آزمایش هپاتیت C بدهند. در مقابل، لازم است که آزمایش هپاتیت B از زنان باردار گرفته شود. اگر زنی مبتلا به این بیماری باشد، بلافاصله پس از تولد نوزاد، به او واکسن ایمونوگلوبولین هپاتیت B تزریق می‌شود.

با آزمایش هپاتیت و بهترین زمان انجام آن آشنا شوید

آشنایی با راه های انتقال هپاتیت به دیگران

برای اطلاع از راه‌های سرایت هپاتیت، ابتدا باید بدانیم که از کدام نوع هپاتیت صحبت می‌کنیم. راه سرایت این بیماری از نوعی به نوع دیگر متفاوت است. در بخش قبلی دربارۀ نحوۀ انتقال انواع ویروس‌های هپاتیت صحبت کردیم. در مجموع مهم‌ترین راه‌های انتقال انواع هپاتیت عبارتند از:

1.  آب و غذای آلوده
2. تماس با خون و مایعات بدن

انواع خطرناک‌تر هپاتیت که نوع B و C است، معمولا از طریق خون آلوده یا سایر مایعات بدن منتقل می‌شوند. بنابراین لازم است هنگام تزریق، انتقال خون، رابطۀ جنسی و … محافظت‌های لازم را فراموش نکنید.

شیوع هپاتیت در کودکان

کودکان هم مثل بزرگسالان در معرض ابتلا به انواع ویروس هپاتیت هستند. تجربه نشان داده که شیوع هپاتیت A معمولا در میان کودکان بیشتر است. آن‌ها از طریق آشامیدن آب آلوده یا خوردن غذای آلوده به این بیماری مبتلا می‌شوند. البته این بیماری معمولاً خفیف است و عوارض خاصی برای کودک به وجود نمی‌آورد. همچنین همان‌طور که در بخش قبلی اشاره کردیم، هپاتیت  B و C ممکن است به هنگام زایمان به نوزاد منتقل شود.

پدران و مادران معمولا می‌پرسند که چگونه بفهمند کودکشان مبتلا به هپاتیت است. بسیاری از کودکان معمولا علائمی ندارند و تنها با آزمایش‌های تخصصی می‌توان فهمید که کودک مبتلاست یا نه. اما گاهی زرد شدن پوست و سفیدی چشم کودک، یا بروز علائمی شبیه به آنفولانزا، نشانه‌های ابتلای او  به هپاتیت است.

کودکتان را در برابر هپاتیت واکسینه کنید و مراقب وضعیت بهداشتی زندگی او باشید. این تنها راه پیشگیری است!

سوالات پزشکی خود را میتوانید از بخش دکتر آنلاین رایگان حال بپرسید.

مشاوره آنلاین با متخصص کبد و گوارش

راه های تشخیص و درمان بیماری هپاتیت

یک پزشک برای تشخیص هپاتیت از روش‌های مختلفی استفاده می‌کند؛ برای مثال:

• ناحیۀ شکم را معاینه می‌کند تا ببیند کبد متورم و بزرگ شده یا نه
•  آزمایش خون تجویز می‌کند تا بتواند آنزیم‌های کبدی را بررسی کند. این آنزیم‌ها در صورت آسیب یا عفونت کبدی بالا می‌روند. همچنین پزشک می‌تواند از طریق آزمایش خون بفهمد که آیا ویروس‌های عامل هپاتیت در خون فرد هست یا نه.
•  از طریق سونوگرافی تغییرات کبد را بررسی می‌کند.
• اگر هیچ‌کدام از روش‌های بالا نتیجه‌بخش نباشد، پزشک از بیوپسی کبد استفاده می‌کند تا میزان دقیق آسیب کبدی را بررسی کند.

متأسفانه هپاتیت درمان ندارد! اقدامات درمانی که پزشکان انجام می‌دهند، معمولا برای تسکین علائم بیماری است. داروها معمولا برای پیشگیری از آسیب به کبد تجویز می‌شوند. یا برای مثال در هپاتیت خودایمنی، داروها سیستم ایمنی بدن را کنترل می‌کنند تا به کبد حمله نکند. وقتی کسی به هپاتیت مبتلا می‌شود، باید امیدوار باشد که بیماری‌اش پس از مدتی خودبه‌خود بهبود پیدا کند و به هپاتیت مزمن تبدیل نشود.

راه های پیشگیری از ابتلا به هپاتیت

پیشگیری بهترین راه مقابله با هپاتیت است؛ چون برای این بیماری هنوز راه درمانی پیدا نشده است. اولین نکتۀ کلیدی برای پیشگیری از هپاتیت، بهداشت مناسب است. رعایت بهداشت فردی در خوردن و آشامیدن، تزریق، رابطۀ جنسی، سفر و … خطر ابتلا به این بیماری را بسیار کاهش می‌دهد. همچنین واکسن در پیشگیری از ابتلا به هپاتیت اهمیت زیادی دارد، که در ادامه درباره آن بیشتر یصحبت می‌کنیم.

واکسن هپاتیت و بررسی اثر واکسیناسیون

وقتی دربارۀ انواع هپاتیت برایتان توضیح می‌دادیم، گفتیم که برای پیشگیری از هپاتیت نوع A و B می‌توان واکسن زد. این واکسن‌ها در دسترس عموم قرار دارند. همچنین به این نکته اشاره کردیم که اگر نوزادی از مادر مبتلا به هپاتیت B متولد شود، به او پس از تولد واکسن هپاتیت B تزریق می‌کنند.

البته واکسن هپاتیت B برای همۀ گروه‌های سنی یعنی نوزادان، کودکان، نوجوانان، بزرگسالان و حتی سالمندانی که در معرض ابتلا به هپاتیت B هستند، مناسب است. واکسن هپاتیت A هم محدودیت سنی خاصی ندارد. این واکسن به ویژه برای کسانی که به مناطق پرخطر سفر می‌کنند، یا به دلیل کارشان در معرض ابتلا هستند، توصیه می‌شود.

این دو واکسن به صورت ترکیبی هم تولید شده‌اند. به گروه‌های زیر توصیه می‌شود که به فکر دریافت این واکسن ترکیبی باشند:

• کسانی که در محیط‌ پرخطر هستند
•  کسانی که دائما سفر می‌کنند
• کسانی که به هپاتیت C مبتلا هستند
• کسانی که دچار نارسایی کبد هستند
• کسانی که رفتارهای جنسی پرخطر دارند

اثربخشی این واکسن‌ها بیش از 95 درصد است.

تفاوت و شباهت های بیماری هپاتیت و ایدز

جالب است بدانید که خیلی از مردم بیماری هپاتیت به خصوص هپاتیت نوع C را با ایدز اشتباه می‌گیرند! به همین دلیل منابع و سایت‌های زیادی دربارۀ تفاوت‌ها و شباهت‌های این دو بیماری نوشته‌اند. حتی این سوال برای خیلی از مردم پیش آمده که کدامیک از این دو بیماری کشنده‌تر است؛ یا آنکه تأثیر این دو بیماری روی هم چیست؟. در این بخش قصد داریم به صورت خلاصه دربارۀ این ابهام‌ها توضیح بدهیم.

قبل از هرچیز باید بدانید که هپاتیت بیماری التهاب کبد است. اما ایدز نوعی بیماری است که بر اثر ویروس HIV به وجود می‌آید. احتمالا علت اینکه خیلی‌ها هپاتیت C را با ایدز اشتباه می‌گیرند، این است که هردو بیماری از طریق خون منتقل می‌شوند. این دو بیماری به شکل‌های متفاوتی به بدن آسیب می‌زنند. هپاتیت به کبد آسیب می‌رساند؛ اما بیماری ایدز سلول‌های ایمنی بدن را از بین می‌برد.

تا امروز نه برای ایدز واکسنی تولید شده و نه برای هپاتیت C. نرخ جهش ویروس این دو بیماری بالاست و همین ساختن واکسن را برای محققان دشوار کرده است. اما یک تفاوت مهم میان این دو بیماری آن است که هپاتیت C قابل درمان است. زیرا ویروس آن به DNA بدن بیمار وارد نمی‌شود. برعکس، ایدز تا امروز درمان نشده است؛ زیرا ویروس آن وارد DNA بدن بیمار می‌شود. می‌توانید درباره آزمایش ایدز در خانه این مطلب را بخوانید و اقدام کنید.

خبر خوبی مثل درمان هپاتیت ب در ایران

یک درصد از جمعیت ایران به هپاتیت B مبتلا هستند. این آمار قابل‌توجهی است و نیاز به کنترل و درمان این بیماری را ضروری می‌کند. خوشبختانه ایران عضو برنامۀ حذف هپاتیتِ سازمان جهانی بهداشت است. تا امروز در بیش از 40 دانشگاه علوم پزشکی در ایران، واحد مشاورۀ هپاتیت راه‌اندازی شده است.

به گزارش خبرگزاری فارس در شهریور 1400، از سال 1399 تا تاریخ انتشار این خبر، 14 هزار بیمار مبتلا به هپاتیت درمان شدند و 500 هزار نفر هم واکسن دریافت کرده‌اند. در این گزارش به نقل از رئیس اداره کنترل و مبارزه با هپاتیت وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی کشور آمده که در ایران محدودیتی برای تزریق واکسن هپاتیت نیست؛ و ایران از معدود کشورهایی است که یک میلیون و 200 هزار نوزاد در آن در بدو تولد واکسن هپاتیت دریافت کرده‌اند.

سخن آخر

هپاتیت معمولا بدون علامت است. بنابراین بهتر است که هم واکسن بزنید، هم روش‌های پیشگیری را جدی بگیرید و هم به طور منظم سلامتی خود را با مراجعه به پزشک و انجام آزمایش بررسی کنید. برای سلامت کبدتان برنامۀ غذایی سالم داشته باشید و ورزش و تحرک را فراموش نکنید. از زیاده‌روی در نوشیدن الکل خودداری کنید. با وجود این اگر به هپاتیت مبتلا شدید، نگران نشوید. در اولین فرصت به پزشک متخصص گوارش و کبد مراجعه کنید. پیشنهاد ما به شما پلتفرم سلامتی حال است. شما می‌توانید پزشک معتمد خودتان را در میان مشاوران کبد و گوارش این پلتفرم انتخاب کنید.

دریافت مشاوره آنلاین از متخصص کبد

پرسش‌های متداول

آیا هپاتیت ب درمان قطعی دارد؟

خیر. به طور کلی بیماری هپاتیت درمان قطعی ندارد. این بیماری معمولاً خود به خود درمان می‌شود. گاهی هم به صورت مزمن در می‌آید. پزشکان برای درمان بیماران معمولا داروهایی را تجویز می‌کنند که علائم هپاتیت را تخفیف بدهند و احتمال آسیب کبدی را کم کنند.

هپاتیت C همان ایدز است؟

خیر. هپاتیت C نوعی التهاب کبدی است. اما ایدز بیماری ناشی از ویروس HIV است که به سیستم ایمنی بدن آسیب می‌زند. هپاتیت C قابل درمان شدن است، اما تا امروز کسی از بیماری ایدز بهبود پیدا نکرده است.

طول عمر بیماران هپاتیت ب چقدر است؟

هپاتیت ب وقتی به صورت مزمن دربیاید، شبیه به بیماری‌های مزمن دیگر مثل دیابت یا فشار خون است. اگر آن را به خوبی مدیریت کنید و از سلامت خود و کبدتان مراقبت کنید، طول عمر کامل و بالایی خواهید داشت.

آیا هپاتیت ب کشنده است؟

در صورتی که هپاتیت ب به شکل مزمن دربیاید و موجب سیروز کبدی یا سرطان کبد شود، می‌تواند کشنده باشد.

آخرین خبر از درمان هپاتیت ب ؟

هپاتیت ب هنوز درمانی ندارد. اما خبر خوب آن است که از هر 10 نفر مبتلا به این بیماری، 9 نفر به خودی خود درمان می‌شوند و تنها یک نفر دچار بیماری مزمن هپاتیت ب می‌شوند. ایران هم‌اکنون عضو برنامۀ حذف هپاتیت در سازمان جهانی بهداشت است و مراکز مشاورۀ متعددی در دانشگاه‌های علوم پزشکی برای بیماری هپاتیت دارد. عمدۀ اقدامات در ایران در راستای واکسینه کردن جمعیت علیه هپاتیت است.

منابع:

https://www.hopkinsmedicine.org/

https://www.healthline.com

https://www.who.int

https://stanfordhealthcare.org/

https://www.medicalnewstoday.com/

https://www.nhs.uk/

https://www.verywellhealth.com/

https://www.everlywell.com/

https://www.medicalnewstoday.com/

https://www.mayoclinic.org/

https://www.isna.ir

https://en.wikipedia.org

https://www.plannedparenthood.org