بدن زنان از ابتدای بلوغ و زمانی که قاعدگی آغاز میشود تا زمانی که یائسه شود، قدرت باروری دارد. سن باروری زنان به طور متوسط بین ۱۲ تا ۵۱ سال است. این اعداد در نژادها و اقوام مختلف می‌تواند کمی بالاتر یا پایین‌تر باشد. hlh بهترین سن برای بچه دار شدن چه سنی است؟ نکته مهم این است که قدرت باوری زنان با افزایش سن کاهش مییابد و این موضوع ممکن است برای باردار شدن در سنین بالاتر، مشکل ساز شود. بنابراین یافتن بهترین سن برای بچه دار شدن بسیار مهم است. برای مشاوره با پزشک متخصص در این خصوص میتوانید از پزشک زنان آنلاین حال استفاده کنید.
با افزایش سن ازدواج در دهه‌های اخیر، نرخ زاد و ولد در میان زنان سی تا چهل ساله افزایش و در میان بیست تا سی ساله‌ها کاهش یافته است. قدرت باروری مردان هم با افزایش سن کاهش پیدا می‌کند؛ اما این مسئله به اندازه زنان در کانون توجه قرار نمی‌گیرد. قدرت و سرعت اسپرم‌های مردان در سنین بالاتر از ۳۵ سال کاهش یافته و این موضوع می‌تواند احتمال رسیدن آن‌ها به تخمک و بارور کردن آن را کاهش دهد.
درباره آزمایش اسپرم بیشتر بدانید.
البته سن فقط یکی از عواملی است که باید در تصمیم گیری برای باردار شدن نقش داشته باشد. آمادگی عاطفی، روانی و توانایی مالی هم در این تصمیم نقش بسیارمهمی دارند. بر این اساس گفته میشود این زمان‌بندی برای هر زوجی منحصر به فرد است و نمی‌توان صرفا بر اساس سن اعلام کرد که چه زمانی بهترین سن برای بچه دار شدن است.
بهترین زمان برای بچه دار شدن از نظر پزشکی
سن مناسب بچه دار شدن برای هر زوج به شرایط بدنی و ویژگی‌های روانی و مالی آن‌ها بستگی دارد. فاکتور سن در این میان بسیار مهم است؛ چون نمی‌توان جلوی بالا رفتن سن را گرفت و یا آن را کنترل کرد. وضعیت باروری در زنان و مردان با افزایش سن تغییر می‌کند. این تغییرات عبارتند از:
بیشتر بخوانید: تست کرونا در منزل
تغییرات وضعیت باروری زنان با افزایش سن
زنان در هنگام تولد حدود دو میلیون تخمک در تخمدان‌های خود دارند. تعدادی از این تخمک‌ها از ابتدای سن باروری به تدریج و ماهانه آزاد شده و در صورت تبدیل نشدن به جنین، به صورت عادت ماهانه دفع می‌شوند. تعداد این تخمک‌ها با افزایش سن کاهش پیدا می‌کند؛ به شکلی که در تخمدان‌های یک زن ۳۷ ساله حدود ۲۵۰۰۰ تخمک وجود دارد. این عدد در سنین نزدیک به یائسگی به حدود هزار تخمک می‌رسد. گرچه هنوز این تعداد هم زیاد به نظر می‌رسد، اما واقعیت این است که افزایش سن باعث کاهش کیفیت آن‌ها هم خواهد شد. علاوه بر موارد، خطر ابتلا به شرایطی که می‌تواند بر باروری تاثیر منفی بگذارد، مثل آندومتریوز هم با بالا رفتن سن بیشتر میشود. با این حساب، قدرت باروری زنان از حدود ۳۲ سالگی به تدریج کاهش مییابد و این کاهش توانایی از بعد از ۳۵ سالگی سرعت بیشتری پیدا می‌کند.
بیشتر بخوانید: احتمال ابتلا به کرونا در زنان باردار
متخصصان معتقد هستند که بهترین زمان برای بارداری بین اواخر دهه بیست و اوایل دهه سی است. باردار شدن در این محدوده سنی با بهترین نتایج برای مادر و نوزاد همراه است. به نظر می‌رسد احتمال بارداری یک زن بعد از سه ماه اقدام به بچه دار شدن، در سنین مختلف به شرح زیر باشد:
- در ۲۵ سالگی حدود ۱۸ درصد
- در ۳۰ سالگی حدود ۱۶ درصد
- در ۳۵ سالگی حدود ۱۲ درصد
- در ۴۰ سالگی حدود ۷ درصد
سایر عواملی که ممکن است شانس بارداری را کاهش دهند هم عبارتند از: سیگار کشیدن، عفونت لگن و درمان‌های مرتبط با سرطان مثل شیمی درمانی و پرتو درمانی.
شما میتوانید از بخش آزمایش در منزل قسمت مربوط به تست قبل از بارداری را انتخاب کنید و این کار را در منزل خود انجام دهید.
داشتن یک رابطه عاطفی مناسب و برنامه ریزی برای بچه دار شدن از عوامل مهم در این فرآیند است
تغییرات وضعیت باروری مردان با افزایش سن
بیشتر اوقات در هنگام صحبت درباره مسائل باروری فقط به سن مادر اشاره میشود؛ اما طبیعتا مردان هم تا پایان عمر قدرت باروری ندارند! افزایش سن می‌تواند توانایی باروری مرد را هم کاهش دهد. با این حـال بسیاری از مردان تا سن ۶۰ تا ۷۰ سالگی هم قدرت باروری دارند. طبق مطالعات انجام شده، حجم مایع منی مردان بعد از ۳۵ سالگی به تدریج کاهش پیدا می‌کند. علاوه بر این، سرعت حرکت اسپرمها که در اصطلاح پزشکی به عنوان «تحرک اسپرم» شناخته میشود هم با بالا رفتن سن کاهش پیدا می‌کند. این مسئله به این معنی است که کاهش تحرک اسپرم باعث میشود که قدرت رسیدن آن برای شنا و رسیدن به تخمک و شانس انجام لقاح کم میشود.
در کنار این مسائل، بالا بودن سن مردان ممکن است باعث شود که احتمال انتقال مشکلات ژنتیکی از آن‌ها به فرزندان هم بیشتر شود. سن مرد در باروری زوج‌هایی که در آن‌ها، زن بیش از ۳۵ سال سن دارد، بسیار حائز اهمیت است.
بهترین سن بارداری برای زن
طبق گفته‌های متخصصان و کارشناسان، بهترین سن برای بچه دار شدن بین بیست تا سی سالگی است. اما ممکن است این دهه، زمان مناسبی برای برخی از افراد نباشد. بعضی از خانم‌ها حتی تا اوایل سی سالگی هم برای بچه دار شدن آماده نیستند. از سوی دیگر، بالا رفتن سن ازدواج باعث شده است که بسیاری از زنان بعد از سی یا سی و پنج سالگی برای باردار شدن آماده باشند. به همین دلیل امروزه بسیاری از متخصصان و زنان بر این موضوع اتفاق نظر دارند که هیج سن مناسب قطعی برای باردار شدن وجود ندارد و این آمادگی علاوه بر سن، به شرایط مختلفی مثل وضعیت شغلی و تحصیلی زنان و شرایط و امکانات مالی و… وابسته است.
بیشتر بخوانید: خواص بهار نارنج برای اعصاب
بچه دار شدن در سنین بالا
تشکیل خانواده و بچه دار شدن در سنین بالا، مانند هر کار دیگر مزایا و معایبی دارد. در ادامه به برخی از این نکات اشاره می‌کنیم: البته برای آشنایی با موارد مناسب به عنوان تغذیه در دوران بارداری میتوانید این مطلب را نیز بخوانید.
مزایای بچه دار شدن در سنین بالا
زنان و مردان با افزایش سن، فرصت بیشتری برای پس انداز و تقویت رابطه عاطفی خود دارند و احتمالا میتوانند امنیت مالی و روانی بهتری برای فرزند خود فراهم کنند. همچنین بالا رفتن سن در بیشتر افراد خرد و بردباری را به همراه می‌آورد. برخی محققان به این نتیجه رسیده‌اند که کودکان متولد شده از والدین با سنین بالاتر احتمالا در تحصیلات موفق‌تر بوده و به سطوح تحصیلی بالاتری می‌رسند. همچنین جلوگیری از بارداری ممکن است برای زنان مزایای جسمی هم داشته باشد. تحقیقات منتشر شده در سال ۲۰۱۲ نشان دادند زنانی که آخرین فرزند خود را در حدود ۴۰ سالگی یا بیشتر به دنیا می‌آورند، خطر کمتری برای ابتلا به سرطان رحم دارند.
معایب بچه دار شدن در سنین بالا
معمولا کمتر بودن سن مادر (بین بیست تا سی سالگی) باعث میشود که بارداری با خطرات کمتری برای او و جنین همراه باشد. به همین دلیل «یک مادر جوان بودن» برای کودک مفیدتر است. احتمال ابتلا به عوارض بارداری مثل دیابت بارداری، پره اکلامپسی، سقط جنین، زایمان زودرس و… هم با افزایش سن بیشتر خواهد شد. این مسئله در مردان کمتر مورد توجه است. چون تصور میشود که آن‌ها در هر سنی میتوانند بچه دار شوند. اما واقعیت این است که بالا رفتن سن می‌تواند اثر مستقیمی بر قدرت باروری مردان هم داشته باشد و احتمال تولد نوزادان با اختلالات ژنتیکی را افزایش دهد.
بسیاری از زنان در سال‌های پیش از یائسگی با افت هورمون‌ها مواجه می‌شوند و این مسئله می‌تواند در روند باردار شدن آن‌ها اختلال ایجاد کند. مردان هم با گذشت زمان با افت کیفیت اسپرم، کاهش تعداد و سرعت آن رو به رو هستند. اگر این افراد فرصت باروری را از دست بدهند، هنوز میتوانند از طریق تخمک یا اسپرم اهدایی، رحم جایگزین و فرزند خواندگی بچه دار شوند. برای آشنایی بیشتر با رحم اجاره ای و نکات مربوط به آن میتوانید این مقاله را بخوانید. در هر حـال هیچکس نمیتواند زمان دقیق و مناسب بچه دار شدن برای یک زوج را تعیین کند. بلکه لازم است که آن‌ها با آمادگی کامل روانی و جسمی نسبت به این کار اقدام کنند.
زمان دقیقی برای سن مناسب بچه دار شدن وجود ندارد و این سن در زوج‌های مختلف می‌تواند بسیار متفاوت باشد
بهترین سن بچه دار شدن از نظر روانشناختی
نمی‌توان هیچ سن خاصی را برای بچه دار شدن مشخص کرد که در آن همه زوج‌ها از نظر روانشناختی به آمادگی کامل رسیده باشند. ممکن است برخی افراد در اوایل بیست سالگی احساس کنند که آمادگی بچه دار شدن را دارند؛ در حالی که دیگران تا چهل سالگی به این حس نرسند. بچه دار شدن می‌تواند چالش‌های روانی و عاطفی زیادی را برای پدران و مادران به همراه داشته باشد و بیش از هر چیز به موارد زیر نیاز دارد:
- صبر و حوصله کافی
- انعطاف پذیری
- توانایی مشارکت و یا کمک گرفتن از دیگران
- همدلی پدر و مادر
- برنامه ریزی مناسب
بیشتر بخوانید: هیپنوتراپی برای لاغری
برخی تحقیقات نشان می‌دهند که مغز فرد تا ۲۵ سالگی به رشد کامل خود نمی‌رسد. به همین دلیل ممکن است برخی از زوج‌ها تمایل داشته باشند که تا آن زمان منتظر بمانند. برخی دیگر هم ترجیح می‌دهند تا به آمادگی کامل روانی، اقتصادی و عاطفی برای پدر و مادر شدن برسند. برای بررسی وضعیت روانی و حل مشکلات عاطفی خود میتوانید از متخصصان روانشناسی و روانپزشکی حال راهنمایی بگیرید. همچنین برای این که بدانید آیا آمادگی کافی از نظر روانشناختی برای بچه دار شدن دارید، بهتر است به سوالات زیر پاسخ دهید. پاسخگویی به این سوالات باید بدون تعارف و با صداقت کامل باشد و در مورد جواب‌های خود با همسرتان گفت‌و‌گو کنید. نتیجه این بحث می‌تواند به تصمیم گیری درست در مورد بچه دار شدن کمک کند. این سوالات عبارتند از:
- آیا احساس می‌کنم که می‌توانم از کودکی مراقبت کنم؟
- آیا حاضر هستم سبک زندگی خود را تغییر دهم؟
- آیا می‌توانم برخی از اهدافم را برای داشتن فرزند به تاخیر بیندازم؟
- زندگی من بعد از بزرگ شدن فرزند چگونه خواهد بود؟
- پیش از بچه دار شدن می‌خواهم به چه هدف‌هایی دست پیدا کنم؟
حرف آخر
بچه دار شدن فرآیندی است که می‌تواند تغییرات زیادی در زندگی فرد ایجاد کند. به همین دلیل برخی افراد ممکن است احساس کنند که هرگز آمادگی کافی برای این کار را ندارند. با افزایش سن قدرت باروری در زنان و مردان کاهش مییابد. اکثر زنان سالم از نظر بیولوژیکی تا زمان یائسگی قادر به بچه دار شدن هستند و مردان هم این توانایی را تا حدود ۶۰ یا ۷۰ سالگی حفظ می‌کنند. با این حـال هر چه سن پدر و مادر بیشتر باشد، احتمال خطرات مرتبط با بارداری و زایمان هم افزایش خواهد یافت. به طور کلی زمان مشخصی برای بچه دار شدن وجود ندارد که برای همه زوج‌ها مناسب باشد. آن‌ها باید شرایط خود را به خوبی بسنجند و سپس تصمیمی بگیرند که با ارزش‌ها و اهداف آن‌ها سازگار باشد. برای مشاوره با پزشک متخصص درباره بهترین سن برای بچه دار شدن میتوانید از مشاوران حال کمک بگیرید. به نظر شما چه سنی برای بچه دار شدن مناسب‌تر است؟
سوالات متداول
تا چه سنی می‌توان بچه دار شد؟
اغلب زنان تا پیش از یائسگی و مردان تا ۷۰ سالگی قدرت باروری دارند. اما این توانایی با افزایش سن، کشیدن سیگار، اعتیاد به مواد مخدر، انجام درمان‌های مرتبط با سرطان مثل شیمی درمانی و پرتو درمانی و… کاهش مییابد.
بهترین سن برای بچه دار شدن کدام است؟
هیچکس نمیتواند به این سوال پاسخ دقیقی بدهد. انتخاب زمان مناسب برای این کار به وضعیت روانشناختی، مالی و کیفیت رابطه بین زوجین بستگی دارد. از نظر فیزیولوژیکی اواسط دهه ۲۰ تا ۳۰ زندگی بهترین زمان آن است.
بچه دار شدن در سنین بالا چه خطراتی دارد؟
با بالا رفتن سن کیفیت تخمک و اسپرمها کم میشود و احتمال بارداری سالم کاهش مییابد. هم چنین خطرات مرتبط با بارداری مثل پره اکلامپسی، دیابت بارداری، زایمان رودرس، سقط جنین و… در این شرایط بالاتر میرود.
برای مشورت در مورد بهترین سن برای بچه دار شدن از چه پزشکی کمک بگیریم؟
شما میتوانید برای این منظور از پزشکان متخصص زنان و زایمان حال راهنمایی بگیرید. همچنین روانشناسان و روانپزشکان این سامانه هم میتوانند از نظر مسائل عاطفی و روانی مرتبط با آن به شما کمک کنند.
منابع
مهرداد آقائی
3 هفته پیش