روده کوچک علیرغم قطر نسبتا باریکش و برخلاف اسمش، طولانی‌ترین بخش دستگاه گوارش است. در روده کوچک، غذا به مایع تجزیه می‌شود و بیشتر مواد مغذی آن جذب می‌شود. مواد زائد به روده بزرگ منتقل می‌شود.  درواقع طول روده کوچک، آن را قادر می سازد تا بخش قابل توجهی از مواد مغذی را از غذایی که مصرف می‌کنیم جذب کند.

در ادامه این مطلب درباره این بخش مهم سیستم گوارش بدن بیشتر صحبت خواهیم کرد. ضمن اینکه برای دریافت راهنمایی بیشتر و گفتگو با پزشک، از طریق دکتر گوارش آنلاین اقدام کرده و از منزل یا محل کار خودتان مشکل را با پزشک متخصص درمیان بگذارید.

روده کوچک چیست؟

روده کوچک بخش اساسی دستگاه گوارش است و نقش مهمی در تجزیه و جذب مواد مغذی از غذایی که می‌خوریم ایفا می‌کند. این اندام حیاتی که در دستگاه گوارش (GI) قرار دارد، وظیفه پردازش مواد مغذی استخراج شده از غذا را بر عهده دارد و آن را به یک گام اساسی در حفظ سلامت بدن تبدیل می‌کند.

روده کوچک بین معده و روده بزرگ قرار دارد و در اینجاست که بیشتر هضم ما انجام می‌شود. همانطور که غذا وارد روده کوچک می‌شود، به ذرات کوچکتری نیز تجزیه می‌شود و می‌تواند توسط بدن جذب شود. این فرآیند برای تامین انرژی و مواد مغذی مورد نیاز ما برای فعالیت، بسیار مهم است. از نظر ویژگی‌های فیزیکی، روده کوچک در واقع بسیار طولانی است و طول آن حدود 7 متر است.

آناتومی روده کوچک

روده کوچک، به سه ناحیه اصلی تقسیم می‌شود: دوازدهه، ژژونوم و ایلئوم. هر بخش، نقش مشخصی در تجزیه و جذب مواد مغذی دارد.

دوازدهه: اولین قسمت روده کوچک، تقریباً 23-28 سانتی متر طول دارد و یک انحنای C شکل در اطراف سر پانکراس ایجاد می‌کند. این منطقه به چهار بخش مجزا تقسیم می‌شود که هر کدام دارای ویژگی‌های منحصر به فرد خود هستند. پیاز اثنی عشر، وسیع ترین قسمت دوازدهه، در پشت پیلور و پشت کیسه صفرا قرار دارد. مایعات و ترشحات لوزالمعده و صفرا از این بخش جریان می‌یابد. بخش دوم اثنی عشر است که به صورت عمودی به سمت پایین و جلوی کلیه راست قرار دارد. بخش سوم نیز افقی است و در جلوی آئورت و ورید اجوف تحتانی قرار دارد. قسمت آخر هم به سمت بالا و چپ خم می‌شود و به قسمت دوم روده کوچک متصل می‌شود.

ژژونوم دو پنجم بالای روده کوچک را تشکیل می دهد و پیچش های زیادی دارد که توسط سکوم به دیواره خلفی شکم متصل شده است. این منطقه همچنین با حلقه‌های متعدد آن مشخص می‌شود و باعث افزایش جذب مواد مغذی می‌شود.

از طرف دیگر ایلئوم نیز سه پنجم باقی مانده روده کوچک را تشکیل می‌دهد. البته هیچ مرز مشخصی بین ژژونوم و روده بزرگ وجود ندارد و به طور کلی، ژژونوم قسمت بالای سمت چپ شکم را در زیر سطح زیر دنده ای (حدود دنده دهم) اشغال می‌کند و انتهای ایلئوم نیز به روده بزرگ متصل می‌شود.

روده کوچک چند متر است؟

این اندام حیاتی با توجه به سن افراد بین 5.5 تا 7.5 متر طول دارد و 3 تا 4 سانتی متر نیز قطر آن است.

روده کوچک چه شکلی است؟

لوله ای بلند، صورتی یا قرمز با چین‌های زیاد است و تقریباً هم عرض انگشت اشاره شماست. درواقع همین عرض روده کوچک است که آن را “کوچکتر” از روده بزرگ می‌کند، نه طول آن.

روده کوچک در کدام قسمت بدن قرار دارد

روده کوچک در داخل حفره تحتانی شکم در زیر معده پیچیده شده و روده بزرگ آن را احاطه کرده است.

روده کوچک از چه چیزی ساخته شده است؟

این لوله با لایه های زیادی از بافت ها و ماهیچه ها پوشانده شده است که بافت ها حاوی اعصاب، رگ های خونی، سلول های ایمنی و غدد لنفاوی هستند.

کار روده کوچک چست؟

روده کوچک نقش حیاتی در جذب مواد مغذی ایفا می‌کند و تقریباً 90 درصد از کل جذب را تشکیل می‌دهد. عملکرد اصلی آن استخراج مواد مغذی ضروری از ذرات شکسته شده از معده است. این فرآیند شامل دو مرحله متمایز است: هضم مکانیکی و شیمیایی. هضم مکانیکی از دهان شروع می شود، جایی که غذا جویده می شود و بین دندان ها می‌چرخد ​​تا پیوندهای آن از نظر فیزیکی شکسته شود.

هضم شیمیایی اما در روده کوچک انجام می‌شود، جایی که آنزیم‌ها و اسیدهای صفراوی با هم کار می‌کنند تا پیوندهای مولکولی را بشکنند و مواد مغذی حیاتی را در جریان خون و بافت‌های بدن آزاد کنند. بر خلاف هضم مکانیکی که در سراسر دستگاه گوارش اتفاق می‌افتد، هضم شیمیایی یک فرآیند منحصر به فرد است که به آنزیم های تخصصی روده کوچک و اسیدهای صفراوی متکی است. با درک این فرآیند پیچیده، نقش حیاتی روده کوچک در حفظ سلامت و تندرستی ما بیشتر قابل درک است.

در فرآیند هضم شیمیایی، در حالی که معده، کار را با آنزیم‌های اسید پپسین آغاز می‌کند، روده کوچک کار را به دست می‌گیرد و تجزیه ماکرومولکول‌ها را به اجزای کوچک‌تر بیشتر می‌کند. روده کوچک مسئول جذب مواد مغذی ضروری از جمله اسیدهای آمینه از پروتئین‌ها، اسیدهای چرب از لیپیدها و قندهای ساده از نشاسته یا کربوهیدرات های مختلف است. در واقع، روده کوچک محلی است که 80 درصد آب و الکترولیت‌های بدن مانند کلرید، آهن، پتاسیم و سدیم در جریان خون جذب می‌شود.

بیشتر بدانید: انسداد روده

هضم پروتئین در روده کوچک

اهمیت هضم پروتئین را نمی توان نادیده گرفت، زیرا بلوک‌هایی ضروری برای رشد، نگهداری و ترمیم بدن هستند. درواقع هضم پروتئین یک فرآیند حیاتی است که در روده کوچک اتفاق می افتد و آنزیم‌های تخصصی، پیوندهای پپتیدی را برای آزاد کردن اسیدهای آمینه، به صورت جداگانه تجزیه می‌کنند. بخش قابل توجهی از رژیم غذایی ما شامل غذاهای غنی از پروتئین مانند گوشت، حبوبات و محصولات گیاهی است. برای تسهیل این فرآیند، پانکراس، آنزیم‌هایی مانند تریپسین و کیموتریپسین را در روده کوچک آزاد می‌کند.

کربوکسی پپتیداز، آنزیم دیگری که توسط لوزالمعده تولید می‌شود، نقش کلیدی در تجزیه پپتیدها به اسیدهای آمینه جداگانه ایفا می‌کند. این فرآیند از دهان شروع می شود و تا حدودی در روده بزرگ نیز ادامه می‌یابد. در نتیجه، اسیدهای آمینه آزاد شده با آب همسان شده و به آنها اجازه می‌دهند وارد سلول‌ها شوند.

هضم لیپیدها در روده کوچک

هضم لیپیدها بسیار مهم است زیرا انرژی و اسیدهای چرب ضروری لازم برای رشد و نگهداری بدن را تامین می‌کند.

وقتی لیپیدها مانند چربی ها و روغن ها وارد روده کوچک می شوند، هنوز به قطعات ریز تجزیه نشده اند که بدن بتواند از آن برای انرژی استفاده کند. برای رفع این مشکل، کمک های خاصی به نام آنزیم ها می‌شود. آنزیم لیپاز که در روده کوچک یافت می‌شود، لیپیدها را به قطعات کوچکتری به نام اسیدهای چرب و گلیسرول تجزیه می‌کند. این فرآیند هیدرولیز نامیده می‌شود و با کمک مایع ویژه دیگری به نام صفرا که از کبد می‌آید اتفاق می‌افتد.

با تجزیه لیپیدها، قطرات ریز اسیدهای چرب و گلیسرول در روده کوچک تشکیل می‌شود. سپس این قطرات ریز توسط بسته‌های ریز خاصی به نام میسل احاطه می‌شوند که به حرکت آن‌ها در دیواره روده کوچک و ورود جریان خون کمک می‌کند. از آنجا، اسیدهای چرب و گلیسرول می توانند به کبد بروند و در آنجا یا برای انرژی استفاده می شوند یا برای بعد ذخیره می شوند. و به این ترتیب لیپیدها در روده کوچک هضم می شوند!.

هضم کربوهیدرات ها در روده کوچک

وقتی کربوهیدرات‌هایی مانند قند، نان و ماکارونی وارد روده کوچک می شوند، هنوز به شکلی هستند که بدن نمی‌تواند از آن برای انرژی استفاده کند. برای رفع این مشکل، کمک‌های خاصی به نام آنزیم‌ها انجام می‌شود. آنزیم مالتاز، کربوهیدرات‌ها را به قندهای ساده‌تری مانند گلوکز و فروکتوز تجزیه می‌کند. آنزیم دیگر، ساکاراز، قند سفره را به گلوکز و فروکتوز تجزیه می‌کند. این آنزیم‌ها مانند قیچی‌های کوچکی هستند که کربوهیدرات‌ها را به قطعات کوچکتری تقسیم می‌کنند.

همانطور که کربوهیدرات‌ها تجزیه می‌شوند، در دیواره روده کوچک جذب می‌شوند. دیواره‌های روده کوچک با برآمدگی‌های انگشت مانندی به نام پرز پوشیده شده‌اند که کربوهیدرات‌ها را می‌گیرند و آن‌ها را به جریان خون می‌کشند. از آنجا، گلوکز و فروکتوز نیز می‌توانند به کبد بروند و برای انرژی استفاده شوند یا برای بعد ذخیره شوند. کربوهیدرات ها در نهایت به شکلی هستند که بدن می‌تواند برای انرژی، رشد و ترمیم از آن‌هاستفاده کند.

بیشتر بدانید: غذاهای مفید برای عفونت روده

اگر روده کوچک به درستی کار نکند چه اتفاقی می افتد؟

روده کوچک مواد مغذی و آب را از غذای شما جذب می‌کند. اگر این عملکردها مختل شوند، ممکن است کمبودهای تغذیه ای و مدفوع آبکی (اسهال) را تجربه کنید. حرکات ماهیچه‌ای روده کوچک نیز به تجزیه غذا و پردازش آن در بدن کمک می‌کند. اگر این حرکات مختل شوند، ممکن است دچار سوء هاضمه و علائم یبوست شوید. ضمن اینکه انواع بیماری‌ها و عفونت‌ها باعث التهاب روده کوچک می‌شوند که باعث درد شکم، حالت تهوع و استفراغ می‌شود.

بیماری‌های روده کوچک

شرایط مختلفی می‌تواند روند حرکات روده و کار آن را مختل کند و منجر به طیف وسیعی از علائم و عوارض شود.

بیماری‌هار روده کوچک شامل موارد زیر می‌شود:

بیماری کرون ایلئوم، نوعی بیماری التهابی روده (IBD)، یکی از این شرایط است که می‌تواند باعث التهاب مزمن و آسیب به پوشش روده کوچک شود. به طور مشابه، پولیپ روده بزرگ نیز می‌تواند در روده کوچک ایجاد شوند که منجر به خونریزی و عوارض خطرناکی می‌شود.

سایر بیماری ها مانند خونریزی دستگاه گوارش، کمبود آهن و سوء جذب نیز می‌توانند به دلیل مشکلات روده کوچک ایجاد شوند. به عنوان مثال، بیماری سلیاک که یک اختلال خود ایمنی است باعث واکنش ایمنی به گلوتن شده و منجر به آسیب به روده کوچک و سوء جذب مواد مغذی ضروری می‌شود.

اختلالات گلوتن نوع دیگری از بیماری است که می تواند روده کوچک را تحت تاثیر قرار دهد و باعث درد مداوم شکم، نفخ و اسهال می‌شود.

سندرم روده تحریک پذیر (IBS) یکی دیگر از اختلالات عملکردی است که سیستم گوارشی را تحت تاثیر قرار می‌دهد و با درد مکرر شکم، نفخ، و تغییر در حرکات روده مشخص می‌شود.

سرطان روده کوچک نیز بیماری خطرناک و البته نادری است که باید برای درمان آن سریع‌تر اقدام شود.

بیشتر بدانید: عفونت روده چیست؟

علائم بیماری های روده کوچک

شرایط مختلفی روده کوچک را تحت تاثیر قرار می‌دهد که برخی از آنها بر هضم و جذب مواد مغذی تاثیر گذاشته و برخی دیگر در اثر التهاب، زخم یا عفونت ایجاد می‌شوند. در صورت عدم درمان اختلالات روده کوچک، عوارضی نیز وجود دارد که شناخت آن‌‌ها به شما کمک می‌کند به سرعت برای درمان با پزشک آنلاین مشورت کرده و یا آزمایش‌های لازم را انجام دهید.

علائم بیماری‌های روده کوچک شامل موارد زیر است:

• اسهال
• یبوست
• درد و ناراحتی شکم
• نفخ
• تهوع و استفراغ
• وجود خون در مدفوع یا استفراغ
• کاهش وزن ناگهانی

تست های سلامت روده کوچک

• سری اشعه ایکس روده کوچک.
• سی تی اسکن
• سونوگرافی آندوسکوپی
• آندوسکوپی
• انتروسکوپی
• بیوپسی
• آزمایش تنفس برای عفونت هلیکوباکتر پیلوری.
• تست تنفس برای SIBO.

وظایف اصلی سلول‌های روده باریک

وظیفه اصلی سلول های روده کوچک جذب مواد مغذی از غذایی است که می‌خوریم. سپس این مواد مغذی به جریان خون منتقل می‌شوند و برای استفاده به بقیه بدن می‌رسند.

اما وظایف سلول‌های روده کوچک شامل موارد زیر است:

1. ترشح آنزیم‌ها و هورمون‌های گوارشی: سلول های روده کوچک نیز آنزیم‌ها و هورمون‌های گوارشی ترشح می کنند که به تجزیه ذرات غذا و تنظیم هضم و جذب مواد مغذی کمک می‌کنند.

2. دفاع ایمنی: روده کوچک حاوی سلول‌های تخصصی و مولکول‌های ایمنی است که به محافظت از بدن در برابر باکتری های مضر، ویروس ها و سایر عوامل بیماری زا که ممکن است در دستگاه گوارش وجود داشته باشند، کمک می‌کند.

3. حفظ عملکرد سد روده: سلول‌های روده کوچک نقش مهمی در حفظ یکپارچگی سد روده ایفا می‌کنند که به جلوگیری از ورود سموم و مواد مضر به جریان خون می‌انجامد.

4. تولید مخاط: سلول‌های روده کوچک لایه‌ای از مخاط تولید می‌کنند که به محافظت از پوشش روده در برابر آسیب کمک می کند و عبور غذا از دستگاه گوارش را روان می‌کند.

عکس واقعی روده انسان

بهترین پزشک برای مشکلات روده کوچک

در بین تخصص پزشکان، متخصص گوارش، یک گزینه عالی برای بررسی مشکلات گوارشی از جمله بیماری‌های روده کوچک است. دکتر گوارش آنلاین می‌تواند براساس وضعیت شما، در صورت نیاز یک ازمایش تجویز کرده و شما پس نیز می‌توانید برای تایید نهایی آزمایش را برای او ارسال کنید. این فرآیند به طور کلی آنلاین بوده و شما نیازی به خروج از منزل نخواهید داشت. علاوه بر مشکلات روده کوچک تمامی مشلاتی که مربوط به سیستم گوارش است را می‌توانید با پزشک درمیان بگذارید و راهنمایی بگیرید.

 

منابع:

my.clevelandclinic.org

muschealth.org