علائم سکته مغزی و روش های مراقبت از بیمار سکته مغزی در منزل

سکته مغزی زمانی روی می‌دهد که رگ خونی در مغز پاره شده و خونریزی کند یا انسدادی در مسیر خون‌رسانی به مغز به وجود آید. این پارگی یا انسداد مانع از رسیدن خون و در نتیجه اکسیژن کافی به بافت‌های مغز شده و آسیب روی می‌دهد. طبق گزارش مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌ها، سکته پنجمین دلیل مرگ و میر در ایالات متحده آمریکاست. در واقع سالانه حدود هشتصد هزار نفر در این کشور دچار سکته می‌شوند. بدون اکسیژن، سلول‌های مغزی و بافت آن آسیب دیده و در عرض چند دقیقه شروع به مردن می‌کند. این عارضه بسیار جدی است و نیاز به مراقبت‌های پزشکی ویژه دارد. برای طرح سوالات خود در این زمینه می‌توانید از سامانه مشاوره دکتر مغز و اعصاب آنلاین حال کمک بگیرید.

بیشتر بخوانید: تست کرونا در منزل

علائم سکته مغزی

از دست دادن جریان خون در مغز باعث آسیب به بافت‌های آن می‌شود. علائم مختلف سکته مغزی در بخش‌های مختلف بدن با توجه به آسیب وارده به بخش‌های مختلف مغز متفاوت است. هر چه فردی که دچار سکته شده زودتر تحت مراقبت قرار بگیرد، آسیب وارده به مغز کاهش یافته و فرد زودتر بهبود می‌یابد. به همین دلیل آگاهی از نشانه های سکته مغزی می‌تواند به عکس‌العمل سریع‌تر و کاهش آسیب کمک کند. از مهم‌ترین علائم آن می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• فلج اعضا
• بی‌حسی یا ضعف در بازو، صورت و پاها به ویژه در یک طرف بدن
• مشکل در گفتار یا درک گفتار اطرافیان
• بیان مبهم کلمات
• مشکلات بینایی مثل مشکل در دید یک یا هر دو چشم یا تاری دید
• از دست دادن هماهنگی و تعادل بدن
• سرگیجه
• سردرد شدید و ناگهانی بدون علت مشخص

این عارضه نیاز به مداخله فوری پزشکی دارد. اگر چنین نشانه‌هایی را در خود یا اطرافیان مشاهده کردید، بلافاصله با اورژانس تماس بگیرید و کمک بخواهید. درمان سریع و به موقع کلید اصلی جلوگیری از آسیب شدید مغزی، ناتوانی طولانی مدت و مرگ است. سعی کنید این علائم را به خوبی بشناسید و یاد بگیرید تا بتوانید در هنگام بروز آن سریع و بدون تردید اقدام کنید.

سوالات پزشکی خود را میتوانید از بخش سوال پزشکی از هوش مصنوعی آنلاین مجموعه حال بپرسید.

بیشتر بدانید: پیشگیری از سرطان معده

علائم سکته مغزی در زنان

زنان بیش از مردان با خطر بروز سکته در طول زندگی مواجه هستند. این عارضه به عنوان چهارمین عامل مرگ زنان در ایالات متحده شناخته می‌شود. بیشتر علائم سکته در مردان و زنان یکسان است؛ اما برخی از آن‌ها در زنان بیشتر مشاهده می‌شود. علائم سکته که بیشتر در زنان رخ می‌دهد شامل موارد زیر است:

• حالت تهوع یا استفراغ
• توهم
• درد
• ضعف عمومی
• تنگی نفس یا مشکلات تنفسی
• هوشیاری
• غش کردن
• تشنج
• گیجی یا عدم پاسخگویی به تغییرات رفتاری ناگهانی

به طور کلی زنان بیش از مردان در اثر سکته جان خود را از دست می‌دهند. بنابراین مهم است که بتوانید علائم ان را در اولین فرصت شناسایی کنید و اقدامات درمانی به موقع را انجام دهید.

بی‌حسی و ضعف در عضلات به ویژه در یک سوی بدن و صورت از شایع‌ترین علائم سکته مغزی است

علائم سکته مغزی در مردان

سکته مغزی به عنوان پنجمین عامل مرگ و میر در مردان شناخته شده است. به نظر می‌رسد که مردان بیشتر از زنان در سنین جوانی سکته می‌کنند؛ اما احتمال مرگ آنان کمتر است. علائم و نشانه‌های آن در مردان و زنان به هم شبیه است، اما احتمال بروز برخی از آن‌ها در مردان بالاتر است؛ از جمله:

• افتادگی در یک طرف صورت یا لبخند نا متوازن
• تکلم نا مفهوم، دشواری در گفتار و مشکل در درک گفتار دیگران
• ضعف بازو یا ضعف عضلانی در یک سمت بدن

گرچه برخی از این علائم در یکی از دو جنس بیشتر دیده می‌شود، اما برای هر دور گروه مهم است که به موقع و زودهنگام تشخیص و درمان انجام شود. با رسیدگی به موقع به فردی که دچار سکته شده، احتمال بروز آسیب‌های جدی و شدید تا حد زیادی کاهش می‌یابد.

بیشتر بخوانید: روش‌های درمان خواب زیاد

علائم سکته خفیف

سکته مغزی خفیف که با نام ایسکمیک موقتی هم شناخته می‌شود در اثر توقف خون‌‌رسانی طبیعی در بخشی از مغز روی می‌دهد. نشانه‌های این نوع سکته به ناتوانی و اثر دائمی یا طولانی مدت منجر نشده و معمولا طی چند ساعت از بین می‌روند. علائم آن تا حدودی به سکته شبیه است، اما می‌تواند خفیف‌تر و زودگذر باشد. آشنایی با این نشانه‌ها و درمان زودهنگام تا حد زیادی از بروز صدمات بیشتر جلوگیری می‌کند؛ چون افراد بسیاری پس از تجربه سکته خفیف، یک سکته جدی را تجربه می‌کنند. به نظر می‌رسد از هر سه نفر که به این وضعیت دچار می‌شوند، یک نفر در کمتر از یک سال دچار سکته خواهد شد. بروز این نوع سکته معمولا در میان افراد مبتلا به دیابت، فشار خون بالا، کلسترول بالا، تصلب شرائین و بیماری‌های مربوط به عروق کاروتید شایع‌تر است. از مهم‌ترین علائم آن می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• اختلال در بینایی
• اختلال در گفتار
• عدم تعادل بدن
• کاهش سطح هوشیاری
• گیجی
• سردرد ناگهانی و شدید
• بیهوشی
• اختلال در بویایی و چشایی
• بی‌حسی در یک نیمه از بدن

درباره قرص آتورواستاتین در این مقاله بیشتر بدانید

از دست دادن بینایی و قدرت تلکم از بارزترین نشانه‌های سکته خفیف است. در واقع بسیاری از کسانی که این نوع سکته را تجربه می‌کنند فقط به یکی از این دو عارضه دچار می‌شوند. اختلال در تکلم که آفازی هم نامیده می‌شود معمولا به دلیل گرفتگی عروق نیمکره غالب مغز روی می‌دهد. در نتیجه فرد به صورت موقت توانایی صحبت کردن طبیعی را از دست می‌دهد. نابینایی موقت یا کوری موقت هم با تاری دید یا اختلال در بینایی خود را نشان می‌دهد که ممکن است تا چند دقیقه طول بکشد. در صورت مشاهده چنین نشانه‌هایی در اولین فرصت با پزشک یا اورژانس تماس گرفته و راهنمایی دریافت کنید.

وقوع سکته گاهی با سردرد شدید بدون دلیل مشخص همراه است

علائم سکته مغزی گذرا

سکته مغزی گذرا که به نام حمله ایسکمی گذرا یا TIA هم شناخته می‌شود، همان سکته خفیف است که پیشتر به آن اشاره کردیم. این سکته اغلب هشداری برای در معرض خطر سکته بودن فرد است. علائم آن شبیه اولین مراحل سکته بوده؛ با این تفاوت که معمولا پس از چند ساعت به کلی بر طرف می‌شود و در بیشتر مواقع با ناتوانی در گفتار و بینایی همراه است. این حمله زمانی رخ می‌دهد که جریان خون در مغز به طور موقت مسدود شود. TIA در اثر لخته شدن خون ایجاد شده و زنگ خطر سکته در آینده است. بنابراین نباید آن را نادیده گرفت و ساده انگاشت. طبق تحقیقات به نظر می‌رسد ۱۰ تا ۱۵ درصد کسانی که ایسکمی گذرا را تجربه کرده و تحت درمان قرار نمی‌گیرند، طی سه ماه آینده دچار سکته خواهند شد. این آمار نشان دهنده اهمیت درمان به موقع و پیگیری وضعیت بیمار است.

بیشتر بخوانید: درمان قطعی کم کاری تیروئید

مراقبت از بیمار سکته مغزی در منزل

گرچه سکته در هر سنی ممکن است روی دهد، اما بیش از نیمی از موارد وقوع آن در افراد بالای ۷۵ سال است. می‌توان گفت که این عارضه به عنوان شایع‌ترین عامل ناتوانی در بزرگسالان شناخته می‌شود. هرچه اقدامات درمانی پس از سکته زودتر و بهتر انجام شود، احتمال ناتوانی بیمار کاهش می‌یابد. از سویی در صورت بروز ناتوانی هم می‌توان آن را با سرعت بیشتری بر طرف کرد. بسیاری از افراد پس از سکته ممکن است دچار ناتوانی در کنترل ادرار و مدفوع، عدم تعادل، ناتوانی در بیان واضح کلمات و… شوند. بنابراین رسیدگی و توجه به آن‌ها نیاز به یادگیری مهارت‌ها و اقدامات ویژه دارد. مهم‌ترین نکاتی که باید در زمان نگهداری و مراقبت از بیمار پس از سکته مد نظر قرار داد عبارتند از:

کنترل مصرف داروها

لازم است فردی که مراقبت از بیمار را به عهده دارد از مقدار و نحوه مصرف و زمان مناسب مصرف داروها آگاه باشد. بهترین کار این است که یک لیست مرتب از آن‌ها را در اختیار فرد گذاشته تا طبق زمان‌بندی داروها را به بیمار بدهد. مراقب یا پرستار باید از عوارض جانبی داروها یا نکات مربوط به آن‌ها آگاه باشد و به صورت خودسرانه زمان یا دوز مصرف را تغییر ندهد. او باید با پزشک بیمار در تماس باشد تا بتواند در صورت بروز مشکل در اسرع وقت با او تماس گرفته و راهنمایی‌های لازم را دریافت کند.

کنترل قند و فشار خون

بسیاری از بیمارانی که به سکته دچار می‌شوند، مبتلا به دیابت هستند. این افراد باید به طور منظم و چندین نوبت در روز قند خون خود را بررسی کنند. اگر خود فرد قادر به این کار نیست، لازم است که شخصی این مسئولیت را بر عهده بگیرد و ارقام به دست آمده در هر نوبت را یادداشت کند. هم‌چنین مبتلایان به فشار خون بالا باید مرتبا از میزان فشار خون خود آگاه باشد تا در صورت افزایش غیر طبیعی آن، اقدامات درمانی را انجام دهند. برای کنترل این موارد می‌توانید از خدمات پزشکی و پرستاری در منزل حال کمک بگیرید. این کار از طریق ثبت درخواست در سامانه حال و ارسال پرستار در زمان مورد نظر شما امکان‌پذیر است.

بیشتر بدانید: علائم قند خون بالا

اقدامات توانبخشی

یکی از اصلی‌ترین مشکلات بیماران پس از سکته، ناتوانی در حرکت است. این افراد اغلب به ضعف عضلانی و عدم تعادل دچار شده و به راحتی قادر به راه رفتن، نشستن، ایستادن و… نیستند. بسیاری از این افراد به دلیل مشکلاتی که در سیستم قلبی و تنفسی آن‌ها روی می‌دهد، قادر به ورزش و انجام فعالیت‌های بدنی نبوده و این کار برای آن‌ها دشوار و خسته کننده خواهد شد. بنابراین کمک به انجام تمرینات فیزیکی در این افراد نیاز به صبر و حوصله فراوان دارد. در مواردی هم ممکن است اسپاسم عضلانی روی دهد که با درد و ناراحتی حین فعالیت همراه است و شرایط را دشوارتر می‌کند. گرفتگی عضله گردن یکی از این موارد است. برای رفع این مشکلات می‌توان از تمرینات فیزیوتراپی کمک گرفت. به کمک انجام تمرینات فیزیوتراپی در منزل یا کلینیک می‌توان سرعت بازگشت توانایی و حرکت را در این افراد افزایش داد. اگر نیاز به دریافت خدمات فیزیوتراپی در منزل دارید، می‌توانید همین حالا از طریق سامانه حال اقدام کنید.

شما میتوانید از بخش پزشک آنلاین سایت حال با پزشکان و مشاوران آنلاین در هر ساعت از شبانه روز ارتباط برقرار کنید.

انجام تمرینات توانبخشی توسط فیزیوتراپیست یک روش خوب و موثر برای افزایش توانایی و بازگشت بیمار به زندگی عادی است

کنترل مشکلات روانشناختی

افسردگی پس از سکته یکی از مشکلات شایع در این بیماران است که اغلب در یکی دو سال اول پس از آن روی می‌دهد.مقاله ای تحت عنوان افسردگی چیست را حتما مطالعه کنید این مسئله علاوه بر اختلالات ایجاد شده در مغز، می‌تواند ناشی از ناتوانی و احساس پوچی و غم همراه با آن است. به همین دلیل مراقبت از آن‌ها نیاز به آگاهی کافی دارد. احساس سربار بودن بدترین حسی است که می‌توان به این افراد منتقل کرد. استفاده از داروهای ضد افسردگی و شرکت در جلسات روان‌درمانی و گفت‌و‌گو با درمانگر یکی از بهترین راهکارها برای رفع مشکلات روحی و روانی پس از سکته است. حمایت خانواده و اطرافیان در این مسیر بسیار موثر است و می‌تواند در ترغیب بیمار به ادامه درمان و بازگشت به روال عادی زندگی اثرگذار باشد. روانشناسان و روانپزشکان سامانه حال می‌توانند به راحتی و بدون نیاز به مراجعه حضوری قادرند به بیماران خدمات مشاوره آنلاین ارائه دهند.

کنترل بی‌ اختیاری

بسیاری از بیمارانی که به این عارضه دچار می‌شوند با مشکل بی اختیاری ادرار و مدفوع خود مواجه خواهند شد. این مسئله علاوه بر مشکلات جسمی، احساس شرم و ناراحتی را نیز در آن‌ها ایجاد می‌کند که می‌تواند باعث تشدید افسردگی آن‌ها شود. این مشکل می‌تواند با بازیابی توان و نیروی فرد بیمار بهبود پیدا کند و قدرت کنترل آن‌ها را بازیابد. البته همه چیز به صبر و آرامش اطرافیان و خود بیمار بستگی دارد. پس به جای القای حس خجالت و شرمساری به بیمار، بهتر است او را قانع کنید که این یکی از عوارض شایع سکته است که می‌تواند پس از مدتی بهبود پیدا کند.

کنترل درد

برخی از افراد پس از سکته با اسپاسم عضلانی در بخش‌های مختلف بدن خود مواجه می‌شوند. این عارضه می‌تواند با درد و ناتوانی همراه باشد. استفاده از دارو برای کاهش درد و رفع اسپاسم یکی از بخش‌های مختلف درمان این افراد است. از سویی عدم تعادل بدن آن‌ها ممکن است باعث ایجاد فشار زیادتر از معمول بر بخشی از بدن شده و به گرفتگی و درد منجر شود. استفاده از داروهای مسکن، ضد التهاب و آنتی اسپاسم‌های طبیعی می‌تواند به تسریع درمان این افراد کمک کند.

تغذیه مناسب

ناتوانی پس از سکته گاهی باعث می‌شود که فرد قادر نباشد تا ماه‌ها آب و غذا را به شکل عادی دریافت کند. اغلب این افراد نیاز به برنامه غذایی خاص و رسیدگی دائمی دارند و نمی‌توانند به تنهایی غذا بخورند. در بعضی موارد توانایی بلع این بیماران با مشکل مواجه می‌شود و قادر نیستند به راحتی غذا را جویده و ببلعند. گاهی تا ماه‌ها به تغذیه از طریق سرم خوراکی نیاز است. توجه به ترکیبات مواد غذایی دریافتی و میزان آب مصرفی در طول روز می‌تواند در روند درمان و تقویت بدن و اندام‌های حرکتی اثرگذار باشد. برای آگاهی از تغذیه مناسب این افراد حتما باید با پزشک آن‌ها گفت‌و‌گو کرد تا راهنمایی‌های لازم را ارائه دهند.

پیشگیری از بروز سکته مجدد

مجموعه‌ای از عوامل می‌توانند باعث بروز سکته شوند. بنابراین پیشگیری از این عارضه بسیار دشوار است. فردی که دچار سکته شده ممکن است مجددا به آن دچار شود. لازم است که مراقبین و اطرافیان او نسبت به شرایط به خوبی آگاه بوده و به محض مشاهده شرایط غیر عادی، آن را به پزشک اطلاع دهند. گاهی پزشکان برای کنترل وضعیت بیمار و رفع آسیب‌های وارده به عروق و… دارو تجویز می‌کنند. این داروها باید به صورت منظم و طبق زمان‌بندی مصرف شوند. لازم است که افراد حتی پس از بهبودی هم از سبک غذایی سالم و فعالیت بدنی کافی پیروی کنند و با کنترل دیابت و فشار خون خود احتمال بروز سکته مجدد را به حداقل برسانند.

حرف آخر

سکته مغزی از شایع‌ترین دلایل ناتوانی افراد است که با مشکلات جسمی و روحی زیادی همراه می‌شود. گرچه بروز آن وابسته به عوامل متعددی است، اما با پیروی از سبک زندگی سالم و کنترل قند و فشار خون می‌توان احتمال آن را تا حد زیادی کاهش داد. یکی از موارد مهم در زمینه سکته، اقدامات فوری پزشکی پس از وقوع آن است. هر چه اقدامات درمانی زودتر انجام شود، احتمال تخریب بافت‌ها کاهش یافته و عوارض ناشی از آن هم کمتر می‌شود. به همین دلیل لازم است که همه افراد از نشانه‌های اولیه بروز آن آگاه بوده و به محض مشاهده از اورژانس کمک بگیرند. برای آگاهی بیشتر درباره سکته و عوارض ناشی از آن می‌توانید از پزشکان سامانه خدمات پزشکی- سلامت حال راهنمایی بگیرید. آگاهی کافی درباره سکته مغزی و نشانه‌های آن می‌تواند به راحتی جان یک انسان را نجات دهد. آیا شما در این زمینه تجربه‌ای دارید؟

سوالات متداول