برای بیان احساس ناراحتی و سوزش در معده که بیشتر در ناحیه بالایی آن اتفاق می‌افتد، از اصطلاح سوزش معده استفاده میشود. این یکی از رایج‌ترین علائم رفلاکس اسید معده است که در اثر آن، محتویات معده به مری وارد میشود. برای مطالعه بیشتر درباره رفلاکس معده این مقاله را بخوانید. این یک درد همراه با سوزش در پایین قفسه سینه است. بروز گه‌گاه این عارضه ممکن است نشانه جدی تلقی نشده و در اثر مصرف بعضی از غذاها یا خوابیدن با فاصله کمی بعد از غذا خوردن روی دهد. اما بروز مداوم و مزمن آن نیاز به پیگیری و علت یابی دارد. اگر به این عارضه دچار هستید، میتوانید برای کسب اطلاعات بیشتر از سامانه حال مشاوره آنلاین بگیرید.
بیشتر بخوانید: تست کرونا در منزل
افراد در هر سنی ممکن است به این عارضه یا سوزش سر معده دچار شوند. پزشکان معتقدند که افراد دارای اضافه وزن یا افرادی که به مواد مخدر معتاد هستند بیش از سایرین در معرض ابتلا به آن قرار دارند. عوامل متعددی به سوزش و درد معده منجر می‌شوند. از مهمترین آنها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- وجود ناهنجاری در معده مثل زخم معده
- مصرف غذاهای محرک مثل ادویه فراوان یا الکل
- داشتن اضافه وزن
- مصرف زیاد برخی از داروها از جمله آسپرین یا انواعی از مسکن‌ها
- اختلالات روانی مثل اضطراب، افسردگی و…
افرادی که به طور مکرر به این عارضه دچار می‌شوند ممکن است یک مشکل جدی در سلامتی خود داشته باشند. بی توجهی به درمان آن میتواند به تشدید این مشکل و وجود یک اختلال به نام التهاب مری منجر شود. التهاب مری، تغییراتی در پوشش مری را به دنبال دارد که ریسک ابتلا به سرطان مری را افزایش خواهد داد.
درمان سوزش معده با عسل
در صورتی که سوزش معده تداوم داشته و آزاد دهنده باشد، لازم است که به کمک پزشک نسبت به پیگیری و درمان آن اقدام کرد. گاهی می‌توان از درمان‌های دارویی برای آن بهره گرفت. البته استفاده از روش‌های طبیعی و گیاهی مثل دمنوش های گیاهی هم میتواند به درمان این نوع دردها کمک کند. از آن‌جا که عسل یک ماده ضد التهاب طبیعی است، استفاده از آن ممکن است برای کاهش سوزش و درد معده به ویژه در مبتلایان به بیماری زخم معده موثر باشد. برای آشنایی بیشتر با خواص انواع دمنوش های گیاهی به مقاله مرتبط با آن مراجعه کنید.
از سوی دیگر، مصرف عسل به کاهش سوزش حاصل از ورود اسید معده به مری در افرادی که دچار رفلاکس معده هم هستند کمک میکند. چسبندگی عسل میتواند از غشای مری در مقابل اسید وارد شده محافظت کرده و جلوی سوزش آن را بگیرد. همچنین عسل یک آنتی اکسیدان طبیعی است که از سلول‌های بدن از جمله معده در برابر آسیب‌های ناشی از رادیکال‌های آزاد هم محافظت میکند. افراد می‌توانند هر روز به صورت ناشتا از محلول آب ولرم و عسل استفاده کنند. به نظر می‌رسد که اضافه کردن مقداری دارچین هم بتواند اثرگذاری آن را بیشتر کند.
قرص سوزش معده
گاهی پزشکان برای رفع سوزش و درد معده بیماران دارو تجویز میکنند. انواعی از داروها برای این کار وجود دارد که مردم آنها را به عنوان قرص ضد سوزش معده می‌شناسند. این داروها شامل آنتی اسیدها، آنتاگونیست‌های گیرنده H2 برای کاهش تولید اسید معده و مهار کننده‌های پمپ پروتون هستند. عملکرد هر یک از این داروها به شکل زیر است:
- آنتی اسیدها به تسکین سوزش خفیف معده کمک میکنند.
- مسدود کننده‌های H2 می‌توانند اسید معده را کاهش داده و به بهبود پوشش داخلی مری کمک کنند.
- مهار کننده‌های پمپ پروتون (PPI) میزان اسید معده را کاهش می‌دهد. امپرازول، رابپرازول، پنتوپرازول و… از رایج‌ترین داروهای این خانواده هستند.
دمنوش زنجبیل یکی از بهترین نوشیدنی‌ها برای تسکین احساس سوزش در معده است
با توجه به نقش مهار کننده‌های پمپ پروتون در بهبود سلول‌های مری، این داروها می‌توانند اثرگذاری بیشتری نسبت به سایر داروهای مشابه داشته باشند. گرچه مصرف این داروها در بسیاری از موارد مفید است، اما گاهی با عوارض جانبی هم همراه خواهد بود. از شایع‌ترین عارضه جانبی داروهای آنتی اسید، بروز علائم یبوست یا اسهال است. برای مطالعه بیشتر درباره علائم یبوست و درمان آن به این مقاله مراجعه کنید. بهتر است پیش از مصرف هر یک از این داروها با یک پزشک مشورت کنید و هرگز خودسرانه به سراغ مصرف دارو نروید. در سال ۲۰۲۰ سازمان غذا و داروی آمریکا، دستور حذف یکی از انواع مسدود کننده‌های H2 به نام رانیتیدین را از بازار به دلیل احتمال سرطان زا بودن یکی از ترکیبات موجود در آن صادر کرد.
برای سوزش معده در بارداری چی بخوریم؟
درمان سوزش معده و حالت تهوع
بروز حالت تهوع یکی از مشکلاتی است که در برخی افراد به همراه سوزش و درد معده مشاهده میشود. به طور کلی تحریک مری به دلیل ورود اسید معده به آن میتواند چنین حالتی را ایجاد کند. بعضی از خانم‌های باردار هم در سه ماهه دوم و سوم بارداری به دلیل تغییرات هورمونی و فشار بر سیستم گوارشی به دلیل بزرگ شدن جنین با آن رو به رو می‌شوند. اگر این وضعیت خیلی آزار دهنده است، میتوانید با مشورت پزشک از برخی از داروها مثل کاهنده‌های اسید یا قرص‌های ضد تهوع استفاده کنید. اما به جز دارو، راهکارهای ساده و عمومی برای درمان احساس سوزش در معده و حالت تهوع همراه آن وجود دارد؛ از جمله:
- داشتن یک رژیم غذایی سالم با چربی محدود
- خودداری از غذا خوردن حدود دو یا سه ساعت پیش از خواب
- بالا قرار دادن سر در هنگام دراز کشیدن
- خودداری از پوشیدن لباس‌های تنگ
- پرهیز از مصرف غذاهای محرک مثل الکل، کافئین، غذاهای پر ادویه یا غذاهای اسیدی که باعث نفخ می‌شوند. اگر می‌خواهید بدانید نفخ شکم چیست، این مقاله را بخوانید.
- کاهش وزن
- ترک سیگار
- ورزش منظم
- خوردن وعدههای غذایی کوچک به جای یک یا دو وعده حجیم
- مصرف داروهای کاهش دهنده اسید معده
درباره درمان آنفولانزای معده بیشتر بدانید.
استرس و سوزش معده
ناراحتی‌های عصبی مثل استرس و اضطراب نقش مهمی در بروز بیماری‌های مختلف از جمله اختلالات گوارشی دارند. تحریک ناشی از استرس باعث ترشح برخی از هورمون‌ها و میانجی‌های عصبی بین مغز و اعصاب با داستگاه گوارش میشود که نهایتا دردهای گوارشی و اختلال در این اندام‌ها را ایجاد میکند. به نظر می‌رسد مشکلات عصبی در بیش از نیمی از اختلالات گوارشی نقش داشته باشند.
درباره درمان زخم مری هم میتوانید این مقاله را بخوانید.
تحقیقات متعددی نشان داده‌اند که استرس به ایجاد سوزش در معده مرتبط است. یک گروه تحقیقاتی در سال ۲۰۰۴ شصت شرکت کننده مبتلا به سوزش و درد معده را طی ده ماه مورد بررسی قرار داد. این محققان دریافتند که استرس شدید و پایدار در زندگی میتواند به میزان قابل توجهی علائم سوزش و درد معده را تشدید کند. همچنین ارتباطی بین این موضوع و بروز خستگی دائم بدن هم مشاهده شد. به نظر می‌رسد هر چه وقایع استرس‌زا بزرگ‌تر باشند، احتمال ابتلا به سوزش و درد معده هم بیشتر خواهد بود. تحقیقاتی که در این زمینه در سال‌های دورتر انجام شد و نشان داد که زنان، وجود یک شرایط استرس‌زا در خانه یا یک روز شلوغ را عامل استرس و ناراحتی معده خود می‌دانستند. در حالی که در مردان، بیشتر ساعات طولانی کار و ماموریت‌های کاری، دو عامل محرک مهم برای آن در نظر گرفته می‌شدند. این محرک‌ها را میتواند به عنوان شایع‌ترین عوامل استرس‌زای محیطی در نظر گرفت.
درصورت نیاز به مشاوره فوری در زمینه گوارش میتوانید از خدمات متخصص معده آنلاین سامانه حال استفاده کنید.
گرچه هنوز به تحقیقات بیشتری برای مکانیسم ارتباط بین استرس و سوزش معده در سطح روانشناختی و جسمی نیاز است، اما ارتباط بین آنها آنقدر آشکار است که نمی‌تواند نایده گرفته شود. در ادامه به برخی از دلایلی که به ارتباط بین سوزش و درد معده با استرس اشاره میکند می‌پردازیم:
بیماری آشالازی و اختلال بلع را درمان کنید
- ارتباط بین مغز و دستگاه گوارش میتواند باعث تغییر در هر دو شود. استرس میتواند باعث تغییرات گوارشی شود و این تغییرات با واکنش‌های استرسی در مغز و بدن همراه است.
سوزش معده به همراه حالت تهوع یک عارضه شایع در سه ماهه دوم و سوم بارداری است
- استرس میتواند گوارش را مختل و فرآیند آن را کندتر کند. احتمالا متوجه شده‌اید که در شرایط استرس شدید اشتهای خود را از دست می‌دهید. در این مواقع، بدن شما روند هضم غذا را کند و میکند غذا را بیشتر در معده نگه دارد. این کار با ترشح اسید بشتر در معده، به درد معده ناشی از استرس منجر شود. تغییرات اشتها در اثر استرس در برخی افراد به صورت عکس این موضوع بروز میکند و پر اشتهایی را به دنبال خواهد داشت.
- استرس با ایجاد حساسیت بیشتر، احساس درد را تقویت میکند. ممکن است استرس عامل ایجاد سوزش و درد معده نباشد، اما حساسیت بدن نسبت به درد در شرایط استرس‌زا باعث شود که شما درد آن را بیشتر از زمان‌های دیگر حس کنید.
پزشکان به افراد توصیه میکنند که در صورت احساس سوزش در معده در شرایط استرس‌زا، از داروهای آنتی اسید و ترکیبات مشابه استفاده کنند. همچنین پرهیز از خوردن غذاهای محرک در زمان استرس، داشتن خواب و استراحت کافی، فعالیت بدنی مناسب، دوری از الکل و سیگار و نوشیدن آب کافی میتواند به کاهش احساس سوزش در معده و پیشگیری از بروز آن در زمان استرس کمک کند.
شما میتوانید از بخش پزشک آنلاین سایت حال با پزشکان و مشاوران آنلاین در هر ساعت از شبانه روز ارتباط برقرار کنید.
روتاویروس و راه های درمان آن را بشناسید
حرف آخر
بسیاری از افراد گه گاه به سوزش معده دچار می‌شوند. معمولا چنین شرایطی خطرناک و نگران کننده نیست. اما افرادی که به طور مداوم با درد معده و سوزش آن درگیر هستند، باید با یک پزشک در مورد شرایط خود صحبت کنند. این سوزش گاهی به بیماری‌هایی مثل رفلاکس اسید معده یا زخم معده مربوط است و در بعضی موارد هم به دلیل قرار گرفتن در یک موقعیت استرس‌زا ایجاد میشود. پزشکان معمولا برای درمان این عارضه به افراد توصیه میکنند که رژیم غذایی و سبک زندگی خود را تغییر دهند تا کمتر دچار احساس سوزش در معده شوند. همچنین استفاده از داروهای کاهش دهنده اسید یا مسدود کننده‌های H2 هم میتواند به تسکین این دردها کمک کند. در صورتی که مطمئن نیستید علائمی که تجربه می‌کنید مربوط به سوزش معده است یا سکته قلبی، بهتر است هرچه زودتر با یک پزشک تماس بگیرید. پزشکان سامانه حال می‌توانند در این زمینه به شما کمک کنند. شما در چه شرایطی چنین دردهایی را تجربه کرده‌اید؟
سوالات متداول
علت سوزش معده چیست؟
این عارضه اغلب در اثر برگشت اسید معده به مری ایجاد میشود و در بیشتر مواقع به مصرف غذاهای محرک مثل ادویههای تند، استرس، مصرف الکل و سیگار، بارداری، زخم معده و… مرتبط است.
علت سوزش معده در شب چیست؟
قرار گرفتن سر پایینتر از بدن در هنگام خواب و غذا خوردن به ویژه غذاهای پر چرب در ساعات پایانی شب از مهمترین دلایل سوزش شبانه معده هستند. مسائل ناشی از بارداری هم چنین عارضهای را ایجاد میکند.
برای سوزش معده چه بخوریم؟
پزشکان به افراد مبتلا به این عارضه توصیه میکنند که از گوشتهای کم چربی، زنجبیل به صورت تازه در غذاها و یا دمنوش های گیاهی، سبزیجات تازه و غلات کامل در وعدههای غذایی خود استفاده کنند.
چه میوه ای برای سوزش معده خوب است؟
موز یکی از بهترین میوهها برای این عارضه است. همچنین مصرف انواع ملونها از جمله طالبی، گرمگ، عسلک و همچنین هندوانه، سیب و به میتواند به تسکین این سوزش کمک کند.
مصرف چه خوراکیهایی باعث سوزش معده میشود؟
نوشیدنیهای کافئیندار، شکلات، غذاهایی که حاوی ادویههای فراوان و تند هستند، گوجه فرنگی، مرکبات و آب آنها به دلیل دارا بودن اسید فراوان از بدترین خوراکیها برای این عارضه هستند.
برای درمان سوزش معده به چه پزشکی مراجعه کنیم؟
موراد خفیف این عارضه با تغییر سبک زندگی بهبود پیدا میکند؛ اما با این حـال بهتر است برای اطمینان از وضعیت سلامتی خود در این زمینه با یک پزشک متخصص گوارش از سامانه حال گفتوگو کنید.
منابع
