وسواس شستشو فقط فرد مبتلا به وسواس را رنج نمی‌دهد، بلکه اطرافیان او را هم آنقدر آزار می‌دهد که معمولاً فرار را بر قرار ترجیح می‌دهند.
احتمالا شما هم با فردی که مبتلا به وسواس شستشو است، مواجه شده‌اید. او دست از شستن، تمیز کردن و ضدعفونی کردن برنمی‌دارد. تحمل آلودگی و کثیفی را ندارد؛ و از وجود میکروب‌ها در اطرافش وحشت دارد. در کنار او، باید مدام مراقب باشید کاری نکنید که او از وجود کثیفی و آلودگی احساس ناراحتی کند.
وسواس شستشو یک اختلال جدی و نوعی وسواس فکری-عملی (OCD) است. ما در شرکت «حال» برای درمان انواع وسواس خدماتی را فراهم کرده‌ایم. اگر شما یا عزیزانتان به این نوع وسواس مبتلا هستید، پیشنهاد می‌کنیم هم این مطلب را بخوانید و هم از مشاوره آنلاین برای درمان وسواس مشورت کنید.
وسواس شستشو چیست؟
کسانی دچار وسواس شستشو هستند، برای پاک کردن آلودگی‌ها و احساس تمیزی، بیش از اندازه نظافت می‌کنند. برای مثال به صورت مکرر دست‌های خود را می‌شویند و گاهی آنقدر به این کار ادامه می‌دهند که دست‌هایشان ملتهب می‌شود و پوستش ترک می‌خورد. خیلی از آنها برای آنکه دوباره مجبور به شستن دست‌هایشان نشوند، به اشیا با استفاده از یک دستمال یا با پوشیدن دستکش دست می‌زنند. این وضعیت دربارۀ حمام کردن این افراد و تمیز کردن خانه و محیط پیرامونشان هم اتفاق می‌افتد.
با کمک مقیاس وسواس فکری عملی پیل براون شدت علائم وسواس فکری-عملی را در خود بسنجید.
همان‌طور که گفتیم وسواس شستشو نوعی اختلال وسواس فکری عملی است. این اختلال روانی موجب می‌شود که افکار خاصی به صورت مکرر به ذهن فرد بیاید (وسواس فکری) و بدین ترتیب او احساس نیاز می‌کند که اعمال خاصی را تکرار کند (وسواس عملی).
پبنابراین کسی که وسواس شستشو دارد، دچار افکار تکراری دربارۀ ترس و اضطراب از آلودگی است و در نتیجه رفتارهای اجباری و تکراری برای تمیزکردن و شستشو را انجام می‌دهد. اضطراب و ناراحتی این فرد از آلودگی به قدری است که روابط او با اطرافیانش را هم تحت تأثیر قرار می‌دهد.
بیشتر بدانید: بهترین روش درمان وسواس کندن مو
شناخت علائم وسواس شستشو
می‌توانیم علائم وسواس شستشو را به دو دستۀ فکری (روانی) و عملی (رفتاری) تقسیم‌بندی کنیم.
علائم فکری و روانی وسواس شستشو عبارتند از:
- ترس و وحشت زیاد از آلودگی
- اضطراب و نگرانی هنگام قرار گرفتن در معرض آلودگی
- افکار تکرارشونده دربارۀ اینکه آلودگی و میکروب باعث بیماری می‌شود
- احساس ناتوانی در کنترل ترس از آلودگی
علائم رفتاری وسواس شستشو عبارتند از:
- دوری از موقعیت‌هایی که فرد تصور می‌کند در معرض آلودگی و میکروب قرار می‌گیرد، برای مثال حضور در فروشگاه یا رستوران.
- به تعویق انداختن حضور در موقعیت‌هایی که ممکن است فرد را در معرض آلودگی قرار دهد.
- شستشوی بیش از اندازۀ دست‌ها و محیط
- دوش گرفتن چندباره در روز
- استفاده از دستکش یا دستمال برای لمس اشیا و محیط
- پوشاندن وسایلی که فرد به صورت روزمره از آنها استفاده می‌کند.
این وسواس شستشو ممکن است در بعضی افراد باعث تپش قلب، بی‌قراری، تعریق، حملات گریه و تحریک‌پذیری نیز بشود.
شما میتوانید در صورت نیاز از خدمات روانپزشک آنلاین سامانه حال استفاده کنید.
علت های وسواس شستشو در افراد
وسواس شستشو مثل هر وسواس دیگری علت‌های مختلفی دارد که اغلبشان هم از کودکی و جوانی آغاز می‌شوند. به موارد زیر توجه کنید:
- تجربه‌های کودکی: ممکن است رویدادی آسیب‌زا در دوران کودکی باعث ترس از آلودگی در فرد شده باشد.
- سابقۀ خانوادگی یا ژنتیک: این نوع وسواس یا فوبیا ممکن است علت ژنتیکی داشته باشد.
- عوامل محیطی: باورها و اعمالی که فرد در کودکی و جوانی در محیط خود دیده، ممکن است باعث شکل‌گیری این وسواس در او بشود.
- عملکرد مغزی: تغییراتی خاص در شیمی و عملکرد مغز هم در ایجاد این اختلال نقش دارند.
بیشتر بدانید: وسواس چک کردن چگونه درمان می‌شود
عوارض وسواس شستشو در زندگی
وسواس شستشو تأثیرات منفی زیادی بر زندگی روزمرۀ شما دارد. اگر دچار این اختلال هستید، حتما متوجه شده‌اید که رفتار شما در اغلب کارهای روزمره، از معاشرت تا غذا خوردن و رابطۀ جنسی و غیره، با افراد دیگری که این وسواس را ندارند، متفاوت است. کسانی که اختلال وسواس شستشو دارند:
- از مکان‌هایی که احتمال آلودگی و میکروب بالاست، مثل رستوران و اتوبوس و استخر و .. دوری می‌کنند.
- در مکان‌هایی مثل مدرسه و محل کار دچار مشکل و محدودیت زیادی هستند و از دست زدن به دستگیره در، دست‌دادن به دیگران، و کارهای معمول دیگر دچار احساس اضطراب می‌شوند.
- رفتارهای اجباری زیادی دارند؛ مثل شستن زیاد دست‌ها، دوش گرفتن چندباره در روز، پاک کردن و ضدعفونی کردن سطوح و وسایل.
- معاشرت با دیگران برایشان دشوار است؛ و حتی رفتارهای نزدیکان و اعضای خانواده را از نظر نظافت کنترل می‌کنند. این باعث آزار دیگران و دوری آنها می‌شود.
درمان دارویی برای وسواس شستشو
اختلال وسواس شستشو مثل هر مشکل روانی دیگری قابل درمان است. برای درمان این وسواس، فرد باید:
1- روان درمانی را نزد یک مشاور دنبال کند. روانشناس معمولا از روش درمان شناختی رفتاری یا CBT استفاده می‌کند و به فرد مهارت‌های مقابله با افکار وسواسی را می‌آموزد.
2- با استفاده از تمرین‌هایی مثل مدیتیشن برای کاهش اضطراب ، خواب کافی، تغذیه سالم، حمایت گرفتن از دیگران و مواجهه با موقعیت‌های اضطراب‌آور به خودش کمک کند.
3- از دارو درمانی کمک بگیرد. استفاده از دارو در درمان اختلال وسواس می‌تواند بسیار کمک‌کننده باشد. اما دارو باید حتما تحت نظر روانپزشک استفاده شود. کارکرد این داروها اضطراب فرد را در موقعیت‌هایی که با آلودگی روبه‌رو می‌شود، تسکین می‌دهد. داروهایی که روانپزشک برای درمان این نوع وسواس تجویز می‌کند، از دو نوع هستند:
- مهارکننده‌های بازجذب سروتونین
- مهارکننده‌های بازجذب سروتونین–نوراپی‌نفرین
مسدودکننده‌های بتا، آنتی‌هیستامین‌ها و آرام‌بخش‌ها از جمله داروهایی هستند که برای درمان وسواس شستشو استفاده می‌شوند. قبل از مصرف هرگونه دارو میتوانید از خدمت دکتر آنلاین سامانه حال استفاده کنید.
دربارۀ قرص سیتالوپرام بیشتر بخوانید.
سخن آخر
احساس اضطراب، ناتوانی، خشم و حتی احساس تنهایی و گناه در کسی که دچار وسواس شستشو است، طبیعی است. اگر دچار این اختلال هستید، باید آگاه باشید که شما مقصر نیستید، و تنها به دلایل محیطی، ژنتیکی یا عملکرد مغزتان به این بیماری دچار شده‌اید.
باید به دنبال درمان و کمک تخصصی باشید. حتما به روانشناس و روانپزشکی که در درمان اختلال وسواس تخصص دارند، مراجعه کنید و اولین قدم را برای درمان خود بردارید. ممکن است به دلیل وسواس شستشو، قرار گرفتن در محیط عمومی برایتان چندان خوشایند نباشد. به همین دلیل به شما پیشنهاد می‌کنیم، در خانه امن خودتان، سایت یا اپلیکیشن «حال» را باز کنید و از مشاوران روانشناس برای درمان وسواس کمک بگیرید.
سوالات متداول
[sc_fs_multi_faq headline-0=”h3″ question-0=”آیا وسواس شستشو درمان دارد؟” answer-0=”بله. کسی که دچار این اختلال است، می‌تواند از روان‌درمانی و دارودرمانی برای درمان کمک بگیرد و همچنین مهارت‌هایی فردی را برای کنترل افکار و رفتارهای وسواسی خود بیاموزد.” image-0=”” headline-1=”h3″ question-1=”بهترین راه برای درمان وسواس شستشو کدام است؟” answer-1=”بهترین راه درمان مراجعه نزد روانشناس و روانپزشکی است که در مشاوره و درمان وسواس تخصص و تجربه دارند. آنها می‌توانند به کمک روش‌های روان‌درمانی و تجویز دارو به فردی که دچار وسواس شستشو است، کمک زیادی کنند.” image-1=”” count=”2″ html=”true” css_class=””]
منابع:
