آیا پیش آمده در حالی که رژیم لاغری دارید، در یک مهمانی یک غذای چرب بخورید و عذاب وجدان بگیرید؟ گاهی ما نمی‌توانیم به رژیم خودمان صددرصد پایبند بمانیم؛ غذاهایی هستند که دوستشان داریم و نمی‌توانیم برای همیشه حذفشان کنیم. به همین دلیل علم پزشکی تلاش کرده با ساختن داروهایی مثل قرص ونوستات به کمک ما بیاید.
قرص ونوستات نمی‌گذارد که بعضی از چربی‌های غذایی که می‌خورید، در رودههای شما جذب شود. کارکرد اول این قرص کمک به افرادی است که می‌خواهند لاغر شوند. این دارو را کسانی که علاوه بر اضافه وزن، دیابت، فشار خون بالا، کلسترول بالا یا بیماری قلبی دارند، هم استفاده می‌کنند.
کپسول ونوستات بدون نسخه در دسترس است. اما آیا این دارو کاملا بی‌ضرر است؟ این سوالی است که می‌خواهیم در این مطلب به آن پاسخ بدهیم. اگر شما هم می‌خواهید برای کاهش وزن از این دارو استفاده کنید، ما را همراهی کنید تا اطلاعات لازم را دربارۀ ونوستات به دست آورید.
درباره قرص زیره باریج و لاغری میتوانید این مطلب را نیز بخوانید.
کپسول لاغری ونوستات چیست
نام اصلی قرص ونوستات، ارلیستات (Orlistat) است. کپسول لاغری ونوستات در ایران با نام تجاری ونوستات (Venustat) و در بسیاری از کشورهای دیگر با نام تجاری زنوور یا زنیکال یا Xenical فروخته میشود. کارکرد اصلی این دارو کاهش جذب چربی در بدن و درمان چاقی است.
مکانیسم ونوستانت به این صورت است که لیپاز را که اصلی‌ترین آنزیم هضم و گوارش چربی است، مهار می‌کند؛ یعنی باعث میشود که چربی هضم نشود و این چربی هضم نشده از روده‌ها همراه با مدفوع دفع شود. بنابراین مصرف کپسول لاغری ونوستات باعث کاهش کالری دریافتی و لاغری میشود.
اثربخشی این دارو در کاهش وزن قطعی اما متوسط است. آزمایش‌های محققان نشان می‌دهد که وقتی یک فرد در کنار رژیم غذایی و ورزش از اورلیستات استفاده کند، در مقایسه با دیگران، در طول سال 2 تا 3 کیلوگرم بیشتر وزن کم می‌کند.
قرص ونوستات خواص درمانی هم دارد. برای مثال در طولانی مدت باعث کاهش فشار خون میشود و همچنین به میزان 40 درصد از بروز دیابت در میان افراد چاق جلوگیری می‌کند.
کپسول ونوستات در ایران و بسیاری از کشورهای دیگر بدون نسخه در دسترس است. اما آیا این در دسترس بودن به این معنی است که مصرف ونوستات عوارضی ندارد؟
قرص ونوستات دارای عوارضی هم است که رایج‌ترینش استئاتوره (مدفوع چرب و شل) است؛ البته این عارضه با گذشت زمان کاهش می‌یابد. اما هنوز هم می‌توانیم بپرسیم که آیا استفاده از این دارو عوارض جدی دیگری دارد؟ آیا می‌توانیم به صورت نامحدود از آن استفاده کنیم؟ آیا همه می‌توانند ونوستات را مصرف کنند؟
در پاسخ لازم است بگوییم که در ایالات متحد آمریکا گروهی به نام Public Citizen که برای حمایت از مصرف کنندگان در این کشور فعالیت می‌کند، با فروش بدون نسخۀ این دارو مخالفت کرده است. چرا؟ در ادامه به این سوال پاسخ می‌دهیم.
بیشتر بخوانید: لیپوماتیک اقساط
میزان مصرف قرص ونوستات 120
با وجود آنکه قرص ونوستات بدون نسخه عرضه میشود، می‌گویند که لازم است این قرص زیر نظر پزشک یا متخصص تغذیه مصرف شود. بنابراین میزان یا دوز مصرف ونوستات را نیز پزشک تعیین می‌کند. اما معمولا این قرص را معمولا سه بار در روز همراه با وعدۀ غذایی اصلی که حاوی چربی است، مصرف می‌کنند.
قرص ونوستات 120 را باید یا حین غذا یا حداکثر یک ساعت پس از خوردن غذا مصرف کنید. البته اگر غذایتان چرب نیست، میتوانید دوز خود را حذف کنید. همچنین اگر خوردن آن را فراموش کردید، لازم نیست دیگر دوز مربوطه را مصرف کنید.
موارد منع مصرف کپسول ونوستات
قرص ونوستات را همه نمی‌توانند مصرف کنند. افرادی که در هریک از وضعیت‌های زیر قرار دارند، نباید از ونوستات استفاده کنند:
- کسانی که دچار سوء تغذیه یا سوء جذب هستند یا به اختلال خوردن (پرخوری عصبی یا بی‌اشتهایی عصبی) دچارند، نباید از ونوستات استفاده کنند؛ زیرا این قرص بر جذب ویتامین‌هایی مثل A، K، D، E اثر می‌گذارد و می‌تواند سوءتغذیه را تشدید کند.
- کسانی که به مواد سازندۀ ارلیستات حساسیت دارند.
- کسانی که دچار کاهش عملکرد صفرا هستند، مثلا به انسداد مجاری صفراوی مبتلا هستند یا عمل کوله‌سیستکتومی (عمل جراحی برداشتن کیسه صفرا) را انجام داده‌اند. (دربارۀ سیروز صفراوی بیشتر بخوانید)
- کسانی که در دوران بارداری یا شیردهی هستند.
- کسانی که سن آن‌ها زیر 18 سال است و در فرایند رشد هستند.
- کسانی که دچار اختلال عمکرد کبدی هستند. سازمان غذا و داروی آمریکا در سال 2004 قرص ونوستات را در فهرست داروهای ایجادکنندۀ مسمومیت کبدی قرار داد؛ زیرا این احتمال وجود دارد که این دارو در ایجاد نارسایی کبد تأثیر داشته باشد.
- کسانی که به تازگی عمل پیوند عضو انجام داده‌اند.
تداخلات دارویی قرص ونوستات
همان‌طور که گفتیم قرص ونوستات هم بر جذب ویتامین‌های محلول در چربی اثرگذار است؛ این کپسول همچنین با جذب بعضی از داروها و نحوۀ عملکردشان تداخل دارد. به موارد زیر توجه کنید:
- بعضی از داروها و درمان‌های ایدز و HIV؛ آژانس تنظیم مقررات داروها و محصولات مراقبت بهداشتی (MHRA) اعلام کرده که اورلیستات می‌تواند جذب بعضی از داروهای HIV را کاهش دهد.
- سیکلوسپورین که برای جلوگیری از پس زدن پیوند در بیمارانی که عمل پیوند انجام داده‌اند، استفاده میشود.
- آکاربوز که برای کاهش قندخون استفاده میشود.
- قرص لووتیروکسین که برای درمان کم کاری تیروئید مصرف میشود.
- آمیودارون که یک داروی قلبی-عروقی است.
- وارفارین که داروی ضد لخته شدن خون است.
- داروهای تشنج و بعضی از درمان‌های بیماری صرع.
قرص ونوستات ممکن است بر عملکرد قرص‌های ضدبارداری هم اثر بگذارد. اگر فرد پس از مصرف ونوستات دچار اسهال زیادی شود، ممکن است که بدنش قرص ضدبارداری را جذب نکند. بنابراین لازم است که همزمان با مصرف ونوستات از روش‌های پیشگیری دیگری مثل کاندوم هم استفاده شود. درباره همه راه های جلوگیری از بارداری میتوانید این مطلب را بخوانید.
عوارض مصرف قرص ونوستات
شایع‌ترین عارضۀ مصرف قرص ونوستات عوارض گوارشی است. استئاتوره (مدفوع چرب و شل همراه با گاز بیش از حد به دلیل رسیدن چربی‌های جذب نشده به روده بزرگ)، بی‌اختیاری مدفوع و حرکات مکرر یا فوری روده رایج‌ترین نشانه‌ای است که میان مصرف‌کنندگان ونوستات مشاهده میشود.
برای آنکه این عارضه کمتر شود، به مصرف‌کنندگان ونوستات توصیه می‌کنند که رژیم غذایی کم‌کالری و کم چربی داشته باشند؛ برای مثال محتوای چربی غذایشان در هر وعده بیش از 15 گرم نشود.
این عارضه در هنگام شروع مصرف قرص ونوستات شدیدتر است؛ با گذشت زمان تعداد دفعات و شدت این عارضه کاهش می‌یابد.
عارضۀ مهم دیگری که مصرف کپسول ونوستات به همراه دارد، کاهش جذب ویتامین‌های محلول در چربی مثل A، K، D، E و بتاکاروتن‌هاست. بنابراین این قرص ممکن است شما را در معرض سوءتغذیه قرار دهد. به همین دلیل توصیه می‌کنند که وقتی ونوستات مصرف می‌کنید، قبل از خواب از قرص مولتی ویتامین استفاده نمایید.
اما ونوستات عوارض احتمالی دیگری هم دارد. در این زمینه مطالعاتی هم انجام شده است. به موارد زیر توجه کنید:
- در مه 2010 سازمان غذا و داروی ایالات متحد آمریکا اعلام کرد که همراه با مصرف ونوستات موارد نادری از آسیب شدید کبدی مشاهده شده است. بنابراین ممکن است که ونوستات احتمال ابتلا به نارسایی کبد را بالا ببرد. البته در سال 2013 مطالعه‌ای روی 94695 فرد بریتانیایی که مصرف‌کنندۀ ونوستات بودند، انجام شد. این مطالعه نشان نداد که هنگام مصرف ونوستات خطر آسیب کبدی افزایش یافته است. طبق این مطالعه بروز آسیب حاد کبدی بلافاصله قبل و بعد از مصرف ونوستات دیده می‌شد. بنابراین محققان نتیجه گرفتند که ممکن است این آسیب کبدی با مصرف ونوستات رابطۀ مستقیمی نداشته باشد.
- در انتاریوی کانادا، مطالعه‌ای بر روی 900 نفر مصرف‌کنندۀ ونوستات انجام شد و نتایج مطالعه نشان داد که میزان آسیب حاد کلیه در میان آن‌ها سه برابر افراد دیگر است (دربارۀ علائم نارسایی کلیه بیشتر بدانید).
در مجموع نهادها و سازمان‌های بهداشتی می‌گویند که کپسول ونوستات دارای عوارضی است؛ می‌توان این عوارض را به دو دستۀ گوارشی و غیرگوارشی تقسیم کرد.
برای اطلاعات بیشتر از عوارض احتمالی آن میتوانید از خدمت مشاوره دارویی تلفنی سامانه حال استفاده کنید.
عوارض گوارشی ونوستات
- تغییر در عادات حرکت روده (افزایش حرکات روده)
- گاز با لکه‌های روغنی
- نیاز فوری به اجابت مزاج
- مدفوع شل
- مدفوع چرب
- درد یا ناراحتی در راست روده
- دل درد
عوارض غیرگوارشی ونوستات
- دوره‌های قاعدگی نامنظم
- سردرد
- اضطراب
سایر عوارض قرص ونوستات
- کهیر
- خارش
- مشکل در تنفس یا بلع
- درد معده شدید یا مداوم
- خستگی یا ضعف بیش از حد
- حالت تهوع
- استفراغ
- از دست دادن اشتها یا کم اشتهایی
- زرد شدن پوست یا چشم
- ادرار تیره رنگ
- مدفوع رنگ روشن
پزشک مناسب برای تجویز قرص ونوستات
در دسترس بودن یک دارو یا فروش بدون نسخه آن به این معنی نیست که آن دارو بدون خطر و عوارض است. اگر می‌خواهید رژیم بگیرید و وزن خود را کم کنید و قصد دارید که از داروها و مکمل‌هایی برای تسریع لاغری استفاده کنید، حتما با یک پزشک، یک مشاور دارویی یا یک متخصص تغذیه در این زمینه مشورت کنید که این یکی از خدمات مجموعه حال به شما می‌باشد.
یک متخصص برای شما عملکرد آن دارو را توضیح خواهد داد، دربارۀ عوارض آن خواهد گفت و میزان دوز مصرفی شما را تعیین خواهد کرد. همچنین اگر از سوابق پزشکی خود برای ایشان بگویید، ممکن است به شما بگوید که داروی مورد نظرتان برای شما عوارض خطرناکی دارد و لازم است که از مصرف آن پرهیز کنید.
اگر می‌خواهید از قرص ونوستات برای لاغری استفاده کنید، به شما پیشنهاد می‌دهیم که از مشاوره دارویی آنلاین یا دکتر تغذیه آنلاین در شرکت حال کمک بگیرید و دربارۀ این دارو اطلاعات بیشتری به دست آورید.
سوالات متداول
آیا قرص ونوستات باعث لاغری میشود
بله قرص ونوستات باعث میشود که بخشی از چربی‌هایی که همراه با غذا می‌خورید هضم نشوند؛ یعنی این چربی‌ها در رودههای شما جذب نمی‌شوند. به همین دلیل ونوستات باعث میشود که کالری دریافتی شما کاهش یابد. مطالعات نشان می‌دهد در میان کسانی که برای لاغر شدن رژیم می‌گیرند و ورزش می‌کنند، آن گروه از افرادی که از قرص ونوستات استفاده می‌کنند، 2 تا 3 کیلوگرم در سال بیشتر وزن کم می‌کنند.
قرص ونوستات چند کیلو لاغر می کند
مطالعات نشان می‌دهد در میان کسانی که برای لاغر شدن رژیم می‌گیرند و ورزش می‌کنند، آن گروه از افرادی که از قرص ونوستات استفاده می‌کنند، 2 تا 3 کیلوگرم در سال بیشتر وزن کم می‌کنند.
قرص ونوستات را چگونه مصرف کنیم
دوز یا میزان مصرف قرص ونوستات را بهتر است پزشک یا متخصص تغذیه تعیین کند. اما معمولا این قرص سه بار در روز مصرف میشود. لازم است که آن را همراه با وعده غذایی یا نهایتاً یک ساعت پس از آن مصرف کنید. اگر یک دوز را فراموش کردید لازم نیست آن را مصرف کنید. همچنین اگر غذای شما چرب نیست، میتوانید دوز خود را در آن وعده حذف کنید.
مصرف قرص ونوستات چگونه است؟
دوز یا میزان مصرف قرص ونوستات را بهتر است پزشک یا متخصص تغذیه تعیین کند. اما معمولا این قرص سه بار در روز مصرف میشود. لازم است که آن را همراه با وعده غذایی یا نهایتاً یک ساعت پس از آن مصرف کنید. اگر یک دوز را فراموش کردید لازم نیست آن را مصرف کنید. همچنین اگر غذای شما چرب نیست میتوانید دوز خود را در آن وعده حذف کنید. لازم است که در کنار مصرف قرص ونوستات، شب‌ها قبل از خواب مولتی ویتامین بخورید تا دچار سوء تغذیه نشوید.
آیا ونوستات باعث خونریزی میشود
در موارد نادری گزارش شده که مصرف ونوستات ممکن است باعث خونریزی در رکتوم یا راست روده شود. در این صورت باید فورا به پزشک مراجعه کنید.
آیا قرص ونوستات برای بارداری ضرر دارد
بله زنانی که باردارند یا در حال شیردهی هستند، نباید از ونوستات استفاده کنند. قرص ونوستات ممکن است اثرات سوءتغذیه داشته باشد. زیرا از جذب بعضی از ویتامین‌ها در بدن جلوگیری می‌کند. به همین دلیل زنان باردار و شیرده نباید از آن استفاده کنند.
قرص ونوستات را قبل غذا یا بعد غذا باید خورد
لازم است که قرص ونوستات را همراه با وعدۀ غذایی یا نهایتا یک ساعت پس از خوردن غذا مصرف کنید. اگر مصرف آن را فراموش کردید، دیگر آن دوز را مصرف نکنید.
قرص ونوستات چه عوارضی دارد
شایع‌ترین پیامد مصرف قرص ونوستات عوارض گوارشی است. استئاتوره (مدفوع چرب و شل) و دل درد عوارض رایج مصرف قرص ونوستات است. کسانی که ونوستات مصرف می‌کنند، ممکن است دچار بی‌اختیاری مدفوع و حرکات مکرر یا فوری روده شوند. البته این عارضه بیشتر در ابتدای مصرف این قرص رایج است و با گذشت زمان کمتر میشود. به همین دلیل توصیه می‌کنند که مصرف‌کنندگان این دارو از غذاهایی استفاده کنند که چربی محدودی داشته باشد. عارضۀ احتمالی دیگر این قرص سوء تغذیه است. زیرا این قرص مانع از جذب ویتامین‌های محلول در چربی (A، K، D، E) میشود و به همین دلیل توصیه می‌کنند که هنگام مصرف این قرص، شب‌ها قبل از خواب از مولتی ویتامین استفاده شود.
ونوستات عوارض احتمالی دیگری هم دارد. برای مثال بعضی از مطالعات نشان داده‌اند که مصرف کپسول ونوستات ممکن است باعث آسیب یا نارسایی کبدی شود که البته به صورت قطعی تأیید نشده است. همچنین گفته میشود که در میان مصرف کنندگان ونوستات احتمال ابتلا به آسیب‌های حاد کلیوی بالاتر است. عوارض دیگر ونوستات عبارتند از: دوره‌های نامنظم پریود، اضطراب و سردرد؛ همچنین در موارد نادری ممکن است که فرد دچار مشکلات پوستی مثل کهیر، خارش یا زرد شدن پوست، حالت تهوع، بی‌اشتهایی، ادرار تیره، مدفوع کمرنگ، خستگی، ضعف، درد مداوم معده شود که در این صورت باید به پزشک مراجعه کند.
منابع
