قطع داروهای افسردگی می‌تواند خطرات قابل توجهی را به همراه داشته باشد، به ویژه بازگشت مجدد علائم افسردگی. بسیاری از بیماران تصمیم می‌گیرند که داروهای خود را بدون مشورت با یک متخصص قطع کنند، زیرا بر این باورند که وضعیت آن‌ها به اندازه‌ای بهبود یافته است که قطع آن را تضمین می‌کند. با این حال، این رویکرد منجر به علائم ترک، مشاهده عوارض قطع داروهای افسردگی و بازگشت افسردگی میشود.
ترک داروی ضد افسردگی به روش های مختلفی از جمله اضطراب، افسردگی، نوسانات خلقی، بی خوابی، خستگی، مشکلات گوارشی و علائم شبیه آنفولانزا ظاهر میشود و عملکرد روزانه فرد را مختل می‌کند.
اگرچه داروهای ضد افسردگی در درمان افسردگی موثر بوده‌اند، اما موفقیت در درمان، به فرد بیمار و شرایط منحصر به فرد او بستگی دارد. پیروی منظم از برنامه دارویی در این زمینه بسیار مهم است، زیرا داروهای ضد افسردگی معمولاً به چندین هفته استفاده مداوم برای ایجاد علائم بهبودی نیاز دارند.
در ادامه درباره عوارض قطع داروهای افسردگی و نحوه ترک داروی ضد افسردگی بیشتر صحبت خواهیم کرد.
داروی ضد افسردگی
برخی از پرکاربردترین داروهای ضد افسردگی شامل موارد زیر است.
| سرترالین (Sertraline) | کاهش افسردگی، کنترل اضطراب‌ها و اختلالات ترس و ترکیبی |
| فلوئوکستین (Fluoxetine) | کاهش افسردگی و افزایش خلق و خو، کنترل اضطراب‌ها و اختلالات ترس |
| سیتالوپرام (Citalopram) | کاهش افسردگی، کنترل اضطراب‌ها و اختلالات ترس و کاهش اشتها |
| ونلافاکسین (Venlafaxine) | کاهش افسردگی، کنترل اضطراب‌ها و اختلالات ترس و افزایش انرژی و عملکرد مغزی |
مدت زمان تاثیر داروی ضد افسردگی
داروهای ضد افسردگی با تعدیل سیستم‌های انتقال دهنده عصبی، به ویژه آن‌هایی که شامل سروتونین، دوپامین و نوراپی نفرین هستند، نقش حیاتی در مدیریت شرایط آسیب زا ایفا می‌کنند. هر دسته از داروهای ضدافسردگی، مکانیسم‌های اثر متمایزی را نشان می‌دهند و بنابراین مدت اثر آن نیز متفاوت است.
مهارکننده های انتخابی بازجذب سروتونین (SSRIs) رایج ترین داروهای ضد افسردگی هستند. آن‌ها با جلوگیری از بازجذب سروتونین به نورون پیش سیناپسی، سطح سروتونین را افزایش می‌دهند. SSRI ها اما معمولاً اثربخشی تدریجی را نشان می‌دهند و در عرض چند هفته شروع به کار می‌کنند و برای رسیدن به حداکثر پتانسیل درمانی خود به چندین ماه مصرف توسط فرد نیاز دارند. به عنوان مثال، فلوکستین (پروزاک)، اغلب در عرض 4 تا 6 هفته اثر می‌کند و ممکن است 8 تا 12 هفته طول بکشد تا اثربخشی کامل آن حاصل شود.
مهارکننده های بازجذب سروتونین و نوراپی نفرین (SNRIs) هم انتقال دهنده های عصبی سروتونین و نوراپی نفرین را هدف قرار می‌دهند. مشابه SSRI ها، SNRI ها نیز شروع تدریجی دارند و معمولاً در عرض 4 تا 6 هفته اثرشان مشخص شده و پس از 8 تا 12 هفته اثر کاملی از خود نشان می‌دهند. ونلافاکسین (Effexor) نمونه ای از SNRI است که این ویژگی‌ها را دارد.
دوپامین و مهارکننده های بازجذب نوراپی نفرین (NDRIs) علاوه بر نوراپی نفرین، بر دوپامین نیز تأثیر می‌گذارند. این داروها معمولاً در عرض 2 تا 4 هفته شروع به کار کرده و ممکن است 6 تا 8 هفته طول بکشد تا اثر درمانی کامل خود را نشان دهند. بوپروپیون (Wellbutrin) نماینده NDRI است که از این الگو پیروی می کند.
مهارکننده های بازجذب نوراپی نفرین (NRIs) به طور خاص نوراپی نفرین را هدف قرار می دهند و مانند سایر داروهای ضد افسردگی، NRI ها معمولاً چندین هفته طول می‌کشد تا شروع به کار کنند و معمولا ماه‌ها طول می‌کشد تا اثرات درمانی خود را به طور کامل نشان دهند. Reboxetine نمونه ای از NRI است که این بازه زمانی را برای تاثیر نیاز دارد.
داروهای ضد روان پریشی غیر معمول، در حالی که عمدتا برای درمان اسکیزوفرنی و اختلال دوقطبی استفاده می شوند، ممکن است برای رسیدگی به شرایط آسیب زا نیز استفاده شوند. این داروها احتمالا 2 تا 4 هفته طول بکشد تا اثر خود را شروع کنند و ممکن است 6 تا 8 هفته طول بکشد تا به اثربخشی کامل خود برسند. قرص الانزاپین نمونه‌ای از این نوع داروها است.
درواقع داروهای ضدافسردگی مدت‌های اثر متفاوتی را دارند، برخی از آن‌ها شروع سریع اثر خود را نشان می‌دهند و برخی دیگر به چندین ماه زمان برای رسیدن به پتانسیل کامل خود نیاز دارند.
از طریق آزمون افسردگی بک میزان افسردگی را در خود بسنجید.
تاثیر داروهای افسردگی روی بدن
داروهای افسردگی، اثرات مختلفی بر بدن انسان داشته و می‌تواند از خفیف تا شدید متغیر باشد و حتی ممکن است بر سلامت جسمی و روانی فرد نیز تأثیر بگذارد. برخی از شایع‌ترین عوارض جانبی آن‌ها عبارتند از:
- تاری دید: برخی از داروهای ضد افسردگی عملکرد چشم‌ها را تغییر داده و منجر به اختلالات بینایی موقت می‌شوند.
- یبوست: داروهای ضدافسردگی می‌توانند سیستم گوارشی را کند کرده و باعث یبوست شوند. در موارد شدید، منجر به انسداد روده نیز می‌شوند.
- مشکل در ادرار کردن: برخی از داروهای ضد افسردگی مجرای ادرار را باریک کرده و ادرار را سخت‌تر می‌کنند.
- خشکی دهان: این عارضه جانبی معمولاً با داروهای ضد افسردگی سه حلقه‌ای همراه است و اگر برای مدت طولانی باقی بماند، منجر به پوسیدگی دندان میشود.
- اختلال نعوظ: داروهای ضد افسردگی با عملکرد جنسی تداخل داشته و بر مردان و زنان تأثیر می‌گذارند.
- هیپوناترمی: در برخی موارد، داروهای ضدافسردگی تعادل مایعات را در بدن مختل می‌کنند و منجر به کاهش خطرناک سطح سدیم می‌شوند. این وضعیت که به عنوان هیپوناترمی شناخته می شود، می تواند باعث گیجی، تشنج و حتی مرگ شود.
- سندرم سروتونین: اگرچه این اتفاق نادر است، اما داروهای ضد افسردگی گاهی اوقات با سایر داروها یا مواد تداخل داشته و منجر به یک وضعیت خطرناک نام سندرم سروتونین می‌شوند.
آیا می‌توان قرص افسردگی را ترک کرد؟
ترک داروی ضد افسردگی که به عنوان داروهای ضد افسردگی نیز شناخته می‌شوند، نیاز به بررسی و برنامه ریزی دقیق برای جلوگیری از عوارض آن دارد. در حالی که امکان قطع مصرف داروهای ضد افسردگی وجود دارد، اما انجام ناگهانی این کار می‌تواند منجر به ایجاد طیفی از علائم ناراحت کننده و خطرناک شود.
این علائم شامل اضطراب، افسردگی، نوسانات خلقی، سرگیجه، احساس شوک الکتریکی، خستگی، علائم شبیه آنفولانزا، سردرد، از دست دادن هماهنگی، اسپاسم عضلانی، حالت تهوع، کابوس، لرزش، مشکل خواب، استفراغ، و در موارد نادر، شیدایی باشد.
با این وچود، بله می‌توان قرص افسردگی را ترک کرد اما برای ترک داروی ضدافسردگی، توصیه میشود از یک برنامه کاهشی تدریجی، تحت راهنمایی یک روانپزشک آنلاین پیروی کنید. این برنامه شامل کاهش تدریجی دوز در طول زمان است تا بدن بتواند با عدم وجود دارو سازگار شود. طول زمان ترک داروی ضد افسردگی نیز به عوامل مختلفی از جمله داروی خاص ضد افسردگی مصرفی، مدت زمان مصرف، دوز فعلی و هرگونه علائمی که در طول تغییرات قبلی دارو تجربه شده است، بستگی دارد.
همچنین در نظر گرفتن خطرات بالقوه قطع داروهای ضد افسردگی، مانند بدتر شدن علائم مرتبط با افسردگی، افزایش دشواری در مدیریت سایر مشکلات سلامتی و احتمال عود مجدد نیز ضروری است.
عوارض قطع داروهای افسردگی
قطع ناگهانی داروهای افسردگی ممکن است منجر به اثرات مختلف جسمی و روانی شود که در بین افراد متفاوت خواهد بود.
این علائم شامل موارد زیر است:
1. سردردهای خفیف تا شدید ممکن است رخ دهد که برای روزها یا حتی هفته‌ها در مرحله قطع داروهای افسردگی ادامه می‌یابد.
2. اختلال در تعادل روده ناشی از قرص های افسردگی منجر به علائمی مانند حالت تهوع، درد شکم، اسهال یا یبوست میشود. وعده های غذایی کوچک و منظم و پرهیز از غذاهای تند یا پرچرب می تواند به مدیریت این علائم کمک کند.
3. بدن درد، لرز و خستگی و به طور کلی علائم شبه آنفولانزا، در برخی از افرادی که مصرف قرص‌های افسردگی را قطع می‌کنند، شایع است. این علائم معمولاً به مرور زمان با استراحت کافی و هیدراتاسیون کاهش می‌یابند و مسکن‌های بدون نسخه نیز در این زمینه مفید هستند.
عوارض قطع داروهای افسردگی بر روان
1. بی ثباتی عاطفی: عدم تعادل شیمیایی در مغز یکی از عوارض قطع داروهای افسردگی است که نوسانات خلقی غیرقابل پیش بینی از تحریک پذیری تا پاسخ‌های احساسی شدید را در پی دارد.
2. اختلال عملکرد شناختی: اختلال کم توجهی و اختلال در حافظه از عوارض قطع داروهای افسردگی است. اگرچه در ابتدا کمی سخت است، اما این مشکلات پس از سازگاری مجدد بدن با عدم وجود دارو، برطرف می‌شوند.
عوارض قطع داروهای افسردگی به طور کلی طیف وسیعی از اثرات است، از جمله:
- علائم شبه آنفولانزا: بی‌حالی، خستگی، سردرد، بدن درد و تعریق زیاد
- بی خوابی: کابوس یا مشکل در به خواب رفتن
- حالت تهوع: همراه با استفراغ، اسهال و از دست دادن اشتها
- عدم تعادل: سرگیجه و سبکی سر
- اختلالات حسی: سوزش، سوزن سوزن شدن، شوک الکتریکی یا زنگ زدن در گوش
- برانگیختگی بیش از حد: اضطراب، تحریک پذیری، بی‌قراری، رفتار پرخاشگرانه، دوره‌های شیدایی و پریشانی عاطفی
- افسردگی: اغلب همراه با اختلالات شناختی مانند کند شدن تفکر و مشکلات تمرکز تجربه میشود
عوارض جانبی کمتر شایع نیز وجود دارد که به صورت زیر ظاهر می‌شوند:
- مشکلات گفتاری: به هم ریختن کلمات یا تلاش برای بیان افکار
- تغییر حواس چشایی و بویایی: درک غذا متفاوت از حد معمول
- احساس غیرواقعی بودن خود: معمولاً به عنوان جدایی شناخته میشود
- اضطراب
- ضعف
- خشکی دهان
عوارض قطع ناگهانی قرص پاروکستین
قطع مصرف پاروکستین، که یک داروی ضد افسردگی محبوب است، چالش‌ها و خطرات متعددی را نیز به همراه دارد، به ویژه زمانی که تحت نظارت پزشکی انجام نشود. قطع ناگهانی این دارو می‌تواند منجر به طیفی از پیامدهای منفی، از جمله بازگشت مجدد افسردگی شود. برای جلوگیری از چنین عوارضی، باید قبل از قطع پاروکستین یا هر داروی مشابه، با یک روانپزشک آنلاین مشورت کنید.
در مواردی که پزشک صلاح می‌داند، دوز پاروکستین به تدریج کاهش می‌یابد و به روشی ساختاریافته‌تر و ایمن‌تر قطع میشود. این کار، تضمین می‌کند که بدن بیمار می‌تواند با سرعت کنترل شده خود را با تغییرات تطبیق داده و در نتیجه احتمال تجربه علائم شدید ترک را به حداقل می‌رساند.
متأسفانه، بسیاری از افراد به محض اینکه احساس بهتری پیدا کردند، داروهای خود را ترک می‌کنند، عملی که هم نادرست و هم مضر است. داروهای ضد افسردگی، از جمله پاروکستین، برای به دست آوردن نتایج مطلوب نیاز به یک دوره درمانی خاص دارند. قطع پیش از موعد دارو، مانع پیشرفت به سمت بهبودی میشود. علاوه بر این، قطع ناگهانی قرص پاروکستین می‌تواند عوارض جانبی نامطلوب دیگری مانند سردردهای ناتوان کننده، حالت تهوع، از دست دادن قدرت، حس هراس و خستگی شدید را نیز ایجاد کند. این علائم به دلیل کاهش شدید غلظت پاروکستین در جریان خون ایجاد میشود که منجر به عدم تعادل در انتقال دهنده‌های عصبی و اختلال در عملکرد مغز میشود.
عوارض قطع داروهای ضد افسردگی سه حلقه ای
اثرات ترک این نوع داروها شامل موارد زیر میشود:
- اضطراب
- ضربان قلب سریع یا نامنظم
- علائم شبیه آنفولانزا، مانند درد عضلات، لرز، سردرد، حالت تهوع (احساس بیماری) و تعریق
- بی خوابی (ناتوانی در خوابیدن)
- فشار خون پایین
- مشکلات حرکتی، مانند مشکلات تعادل یا راه رفتن، یا حرکات غیر ارادی
- بی قراری
- ارگاسم خود به خود
- رویاهای عجیب
از بین بردن عوارض قطع داروهای افسردگی
ایمن ترین و مؤثرترین روش برای کاهش عوارض قطع داروهای افسردگی، کاهش تدریجی آن است. این فرآیند شامل کاهش دوز در طول زمان و تحت نظارت پزشک است. سرعت وقوع این امر به عوامل مختلفی از جمله نوع دارو، مدت زمان مصرف و تحمل فردی بستگی دارد. به طور معمول، پزشکان توصیه می کنند که دوز را به میزان 25 تا 50 درصد هر دو هفته یکبار کاهش دهید و به بدن اجازه دهید به تدریج تنظیم شود.
اگر متوجه شدید که در طول فرآیند کاهش با عوارض جانبی مواجه شده‌اید، درمان‌های جایگزین مانند روان درمانی، درمان شناختی-رفتاری (CBT) یا شیوه های ذهن آگاهی را اجرا کنید. در برخی موارد، تغییر به داروهای ضد افسردگی دیگر نیز ممکن است مفید باشد که البته باید با نظر پزشک انجام شود
لاغری بعد از قطع قرص اعصاب
طبق تحقیقات، برخی از داروهای ضد افسردگی، مانند مهارکننده های انتخابی بازجذب سروتونین (SSRIs)، در ابتدا می‌توانند باعث کاهش وزن شوند، اما در نهایت منجر به افزایش وزن طولانی مدت خواهند شد. این پدیده تحت تأثیر عوامل مختلفی از جمله نوع داروی ضد افسردگی مصرفی، ساختار ژنتیکی فرد و عوامل محیطی مانند رژیم غذایی و استرس قرار دارد.
دلایل افزایش وزن مرتبط با داروهای ضد افسردگی هنوز به طور کامل شناخته نشده است اما برخی از مطالعات نشان می‌دهد که این داروها ممکن است با عملکرد محور هیپوتالاموس-هیپوفیز-آدرنال (HPA) که متابولیسم و اشتها را تنظیم می‌کند، تداخل داشته باشند. همین موضوع به افزایش وزن کمک می‌کند. علاوه بر این، داروهای ضدافسردگی گاهی اوقات باعث خستگی می‌شوند و انجام ورزش منظم را برای افراد چالش برانگیز می‌سازد، که بیشتر به افزایش وزن کمک می‌کند.
بنابراین پس از قطع داروهای ضد افسردگی، کاهش وزن در واقع طبیعی است، اگرچه تجربیات فردی ممکن است متفاوت باشد اما اتخاذ یک رژیم غذایی مناسب و فعالیت بدنی منظم می‌تواند در تنظیم مجدد وزن بسیار کمک کننده باشد.
چگونه قرص اعصاب را ترک کنیم؟
قطع داروی ضد افسردگی منجر به اثرات بی‌شماری میشود که تهیه و اجرای استراتژی‌های مناسب را ضروری می‌سازد. توصیه‌های زیر می‌توانند به طور قابل توجهی این تجربه و عوارض قطع داروهای افسردگی را کاهش دهند:
1. با یک متخصص آگاه مشورت کنید: روانپزشک می‌تواند شما را در این فرآیند راهنمایی کرده و بر اساس وضعیت و سابقه پزشکی شما برای ترک داروی ضد افسردگی، مشاوره شخصی بدهد.
2. ترک تدریجی: به جای قطع ناگهانی دارو، به تدریج دوز را تحت نظر یک متخصص، کاهش دهید. این قضیه به بدن اجازه می‌دهد تا آهسته‌تر با کاهش دارو سازگار شود و شدت علائم ترک، کاهش یابد.
3. تکنیک‌های ذهن و بدن: فعالیت‌های کاهش دهنده استرس مانند تنفس شکمی، یوگا یا مدیتیشن را بیاموزید و تمرین کنید. این تکنیک‌ها به مدیریت اضطراب و تنش در طول دوره ترک داروی ضد افسردگی کمک کننده هستند.
4. رژیم غذایی مناسب داشته باشید: یک مولتی ویتامین با کیفیت بالا مصرف کنید تا مطمئن شوید بدن شما مواد مغذی ضروری را دریافت کرده و آماده است. ورزش منظم یکی دیگر از اجزای حیاتی برای حفظ سلامت جسمی و روانی در این دوران است.
5. خواب آرام: خواب کافی و با کیفیت باعث آرامش شما و راحت‌تر شدن مراحل ترک داروی ضد افسردگی میشود.
6. در طبیعت باشید: گذراندن وقت در خارج از منزل، خلق و خو و سطح انرژی شما را بالا می‌برد و حس آرامش و تعادل را در بدنتان تقویت می‌کند.
عوارض قطع داروهای افسردگی با رعایت نکاتی که ذکر شد بسیار کاهش می‌یابد و می‌تواند به شما در ترک داروهای ضد افسردگی کمک کند.
منابع:
