وسواس فکری ترس از مرگ و تاثیرات آن بر زندگی

ترس از مرگ یک وسواس عمیق و عمومی است که از زمان های بسیار قدیم افراد را درگیر خود کرده است. انسان‌ها همواره با مفهوم مرگ و میر خود و پایان زندگی مسئله داشته و به آن فکر می‌کردند. ترس از مرگ چه بر اثر اعتقادات مذهبی، چه اعمال فرهنگی یا تفکر وجودی هدایت شود، اثرات شدیدی بر تفکر و روحیات افراد می‌گذارد. این مقاله به ماهیت چند وجهی وسواس فکری ترس از مرگ می پردازد و پیامدهای آن را بررسی و راه درمان را پیشنهاد می‌کند.

وسواس فکری ترس از مرگ یعنی چه؟

وسواس فکری ترس از مرگ از دیدگاه های مختلف روانشناختی بررسی می‌شود.

از دیدگاه تکاملی، ترس از مرگ برای انسان‌ها طبیعی است زیرا اجداد ما که در مورد خطرات احتمالی محتاط تر بودند، شانس بیشتری برای بقا داشتند. یعنی ترس از چیزهایی مانند ارتفاع، مارها، عنکبوت‌ها و سایر تهدیدها به انسان‌های اولیه کمک کرد تا از خطر اجتناب کنند و ژن‌های خود را به نسل‌های آینده منتقل کنند.

بر اساس تئوری شناختی، افراد بر اساس نحوه تفسیر اطلاعات محیط خود دچار ترس می شوند. در مورد اضطراب مرگ، افراد مرگ را به عنوان چیزی منفی و تهدیدآمیز درک کنند و در هنگام فکر کردن به آن احساس اضطراب یا ترس می‌کنند.

اگزیستانسیالیست ها استدلال می کنند که ترس از مرگ ناشی از درک این موضوع است که زندگی متناهی و بی معنا و بدون هیچ هدف یا ارزش ذاتی است. آن‌ها بر این باورند که اعتراف به فانی بودن می‌تواند منجر به احساس ناامیدی شود و در نهایت منجر به ترس از مرگ می‌شود.

تاثیر ترس از مرگ بر زندگی

ترس از مرگ که به عنوان تاناتوفوبیا نیز شناخته می‌شود، تأثیرات مختلفی بر زندگی افراد می‌گذارد و به طور کلی، ترس از مرگ می تواند اثرات مثبت و منفی بر زندگی ما داشته باشد. این اثرات عبارتند از:

اضطراب و استرس: کسانی که از مرگ می‌ترسند، سطوح بالایی از اضطراب و استرس را نیز تجربه می‌کنند که می‌تواند بر سلامت روانی آن‌ها تأثیر منفی بگذارد.

رفتار اجتنابی: افراد ممکن است سعی کنند از موقعیت ها یا فعالیت هایی که آن‌ها را به یاد مرگ می اندازد اجتناب کنند، مانند تماشای فیلم های ترسناک یا بازدید از قبرستان. این اجتناب، تجربیات آن‌ها را محدود کرده و مانع رشد شخصی می‌شود.

اختلال در تصمیم گیری: ترس از مرگ بر انتخاب‌ها و اولویت‌های افراد تأثیر می‌گذارد و منجر به تصمیم گیری های تکانشی یا نادیده گرفتن جنبه های مهم زندگیشان می‌شود.

انگیزه برای زندگی: در حالی که ترس از مرگ باعث ناراحتی می‌شود اما به عنوان انگیزه‌ای برای زندگی کامل و استفاده بهینه از زمان نیز محسوب می‌شود.

برنامه ریزی پایان زندگی: وسواس فکری ترس از مرگ افراد را وادار می‌کند تا آرزوهای پایان زندگی خود را در نظر بگیرند و بر اساس آن برنامه ریزی کنند.

علت وسواس فکری ترس از مرگ

علت وسواس ترس از مرگ را می‌توان از هر دو دیدگاه روانشناختی و تکاملی بررسی کرد.

از نظر روانشناسی، ترس از مرگ ریشه در غریزه اصلی حفظ خود دارد. انسان ها نیز مانند بسیاری از موجودات دیگر تمایل شدیدی برای بقا پیدا کرده‌اند. ترس از مرگ زمانی پدیدار می‌شود که با این ایده مواجه می‌شویم که وجود ما در نهایت به پایان می‌رسد و این می‌تواند باعث احساس اضطراب، وحشت و ترس شود.

از دیدگاه تکاملی، ترس از مرگ سودمند بوده است. یعنی با ترویج احتیاط و محافظت از خود به انسان ها کمک کرده است که زنده بمانند. ترس به ما انگیزه می دهد تا از موقعیت‌های خطرناک اجتناب کنیم و اقدامات لازم را برای اطمینان از بقای خود انجام دهیم. با گذشت زمان، این ترس عمیقاً در روان ما جا افتاده و بر افکار و رفتارهای ما تأثیر می‌گذارد.

علاوه بر این، باورها یا تجربیات فرهنگی، مذهبی و شخصی نیز می‌تواند ترس از مرگ را تشدید کند. نظام‌های اعتقادی و فلسفه‌های مختلف توضیحات و دیدگاه‌های مختلفی در مورد آنچه پس از مرگ اتفاق می‌افتد ارائه می‌دهند. این باورها بر نحوه درک افراد و مقابله با ترس از مرگ نیز تأثیر گذار خواهد بود.

به زبان ساده، وسواس ترس از مرگ پاسخی طبیعی به غریزه ذاتی بقای ما است و تحت تأثیر ساختار روانی، تاریخ تکاملی و باورهای شخصی ما است.

علائم و نشانه‌های وسواس فکری ترس از مرگ

برخی از برجسته ترین علائم و نسانه های وسواس فرکی ترس از مرگ عبارتند از:

• ترس یا اضطراب فوری هنگام تفکر در مورد مرگ یا روند مردن. الگوریتم های پیشرفته ما تعاملات کاربر را تجزیه و تحلیل می‌کنند تا استراتژی‌های مقابله‌ای شخصی سازی شده را ارائه دهند.
• حملات پانیک که از طریق علائمی مانند سرگیجه، گرگرفتگی، تعریق و افزایش یا نامنظم شدن ضربان قلب ظاهر می شوند.
• اجتناب از موقعیت‌هایی که در آن افکار مرگ یا مردن ایجاد می‌شود مانند حضور در بیمارستان یا قبرستان و …
• احساس تهوع یا دل درد هنگام مواجهه با افکار مرگ.
• احساس مداوم افسردگی یا اختلال اضطراب مرتبط با ترس از مرگ.
• انزوای اجتماعی و با اجتناب از تماس با دوستان و خانواده برای مدت طولانی.

البته علائم وسواس فکری ترس از مرگ ممکن است در طول زندگی فرد کاهش یافته و از بین بروند.

چه کسانی از مرگ می‌ترسند؟

ترس از مرگ یک احساس پیچیده است که تقریبا در بین همه افراد وجود دارد. از منظر علمی، ترس از مرگ به عوامل مختلفی مربوط است. یکی از اصول کلیدی حفظ خود است که در بیشتر موجودات زنده ریشه دوانده است. انسان‌ها با داشتن خودآگاهی، درک منحصربه‌فردی از مرگ خود دارند، که منجر به ترس از دست دادن هوشیاری و از بین رفتن وجودشان می‌شود.

تحقیقات نشان می دهد که اضطراب مرگ بسیار رایج است اما مردم تمایل دارند احساسات خود را گزارش ندهند. یک مطالعه نشان می‌دهد که بین 3٪ تا 10٪ از مردم احساس می‌کنند که بیشتر از دیگراناز مرگ می‌ترسند.

ترس در آمیگدال، ناحیه‌ای در مغز پردازش می‌شود. هنگامی که آمیگدال با مفهوم مرگ مواجه می شود، واکنش ترس را تحریک می‌کند و هورمون های استرس مانند آدرنالین و کورتیزول را ترشح می کند که بدن را برای پاسخ جنگ یا گریز آماده می کند.

مورتولوژی، یک زمینه مطالعاتی اختصاصی، به پیچیدگی‌های واکنش‌های انسان به مرگ و مرگ می‌پردازد و بینش‌های جذابی را ارائه کرده است. یک نظرسنجی در سال 2017 توسط دانشگاه چپمن نشان داد که 20.3٪ از آمریکایی ها درجات مختلف ترس از مرگ را دراند که شامل ترس های خاصی مانند کشته شدن توسط یک فرد ناشناس (18.3٪) یا توسط شخص شناخته شده (11.6٪) می‌شود.

زنان معمولاً تمایل بیشتری به پذیرش و بحث درباره ترس خود از مرگ دارند که احتمالاً به دلیل عوامل اجتماعی-فرهنگی است. علاوه بر این، باورهای تاریخی در مورد آمادگی مردان برای فدا کردن جان خود برای اهداف خاص نیز ممکن است به سطوح نسبتاً پایین ترس آن‌ها کمک کند.

برخلاف تصورات رایج، تحقیقات انجام شده در تایوان نشان داده است که جوانان بیش از افراد مسن ار مرگ نمی‌ترسند و آن‌ها تقریبا شبیه هم هستند.

با کمک مقیاس وسواس فکری عملی پیل براون شدت علائم وسواس فکری-عملی را در خود بسنجید.

ترس از مرگ در کودکان

پدیده ترس از مرگ در کودکان موضوعی است که باید با دقت بررسی شود. در حدود سن 6 تا 7 سالگی بسیاری از کودکان احساس ترس یا نگرانی در مورد مرگ و میر والدین و عزیزان خود را تجربه می‌کنند. برخلاف بزرگسالان، کودکان درک کاملی از مرگ ندارند و آن را به عنوان حالت نیستی یا عدم وجود کامل درک می‌کنند.

با توجه به تخیل زنده خود، کودکان عمیقاً در جهان های خارق العاده ذهنشان غرق می‌شوند و این تخیل فعال به اضطراب آن‌ها در مورد غیبت احتمالی والدین کمک می‌کند. آن‌ها گاهی سناریوهایی را تصور می‌کنند که در آن عزیزانشان ناپدید می‌شوند یا باز نمی گردند که باعث ایجاد احساس عدم اطمینان و ناراحتی می‌شوند.

چگونه وسواس فکری ترس از مرگ را از بین ببریم؟

در بخش‌های قبلی، روش‌های مختلفی را مورد بحث قرار دادیم که ترس از مردن می‌تواند بر زندگی روزمره فرد تأثیر می‌گذارد، چه به صورت مثبت و چه منفی. اکنون، بیایید روش‌ها و تکنیک‌های مؤثر برای کاهش این ترس را بررسی کنیم تا حالت روانی بهتری داشته باشیم و بتوانیم کنترل شخصی را افزایش دهیم.

راهنمایی و مشاوره حرفه ای بگیرید

گفتگو با کارشناس یا همان مشاوره آنلاین روانشناسی باعث کشف عوامل و علل زمینه ای ترس از مرگ در شما می‌شود. با درک و پرداختن به این علل ریشه ای، خود ترس به تدریج کاهش می‌یابد. مشاوره با یک روانشناس ماهر راه حل‌های مفیدی را با توجه به نیازهای خاص شما ارائه می‌دهد و در نهایت منجر به یک زندگی سالم‌تر و رضایت بخش‌تر می‌شود.

یک فضای امن موقت ایجاد کنید

از محیط هایی که ترس شما از مرگ را تشدید می‌کند دوری کنید. این اجتناب موقت به شما اجازه می دهد تا بر درک دلایل اصلی ترس‌های خود تمرکز کنید و به طور موثر به آن‌ها رسیدگی کنید. هنگامی که آگاهی کسب کردید، مکانیسم‌های مقابله را تقویت کرده و اضطراب‌های خود را کاهش خواهید داد،

شناخت نکات مثبت زندگی

هدایت افکارتان به سمت شادی ها و برکات زندگی به مقابله با ترس از مردن کمک می‌کند. برای آنچه دارید قدردانی و روابط با افرادی که برای زندگی شما ارزش قائل هستند را نیز بیشتر کنید. با تغییر تمرکز خود به سمت جنبه های مثبت زندگی، می توانید به تدریج وسواس فکری ترس از مرگ را کاهش دهید و حس کنترل را دوباره به دست آورید.

با اتخاذ این روش‌ها و تکنیک‌های مؤثر برای مبارزه با ترس از مرگ، می‌توانید تحولی عمیق را به زندگی خود بدهید.

چند نکته مفید برای غلبه بر ترس از مرگ:

• در زندگی هدف پیدا کنید: یک برنامه معنادار برای زندگی خود ایجاد کنید. داشتن هدف به کاهش ترس از مردن کمک می‌کند.
• میراث خوبی به جا بگذارید: ترس از فراموش شدن پس از مرگ را می توان با گذاشتن تأثیر مثبت بر دیگران برطرف کرد.
• با ترس های خود مقابله کنید: به تدریج خود را در معرض موقعیت های مرتبط با مرگ قرار دهید، مانند شرکت در مراسم تشییع جنازه یا بازدید از قبرستان. مواجهه مستقیم با ترس به مرور زمان به کاهش حساسیت شما کمک می‌کند.

راه پیشگیری وسواس فکری ترس از مرگ

به طور کلی درمان وسواس فکری مسئله مهمی است اما درباره مرگ، استراتژی و راهکاریی وجود دارد که برای جلوگیری از وسواس ترس از مرگ مفید هستند و شما نیز می‌توانید از آن‌ها استفاده کنید:

یادگیری درباره مرگ از دیدگاه علمی و فلسفی باعث ابهام زدایی از آن و کاهش ترس شما می‌شود. درک جنبه‌های بیولوژیکی، روان‌شناختی و اجتماعی-فرهنگی مرگ نیز باعث کاهش استرس و ترس خواهد شد.

تکنیک های ذهن آگاهی، مانند مدیتیشن و تنفس عمیق باعث آرامش ذهن و پرورش حس پذیرش نسبت به مرگ می‌شود.

تمرکز بر رشد شخصی، روابط معنادار و دنبال کردن فعالیت هایی که باعث شادی می‌شوند به دور کردن تمرکز از اضطراب های مربوط به مرگ کمک خواهد کرد.

مشاور چه کمکی در زمینه ترس از مرگ می‌کند

یک روانشناس از راه های مختلفی به افرادی که ترس از مرگ دارند کمک می‌کند. اولاً، آنها فضایی امن و بدون قضاوت را برای افراد فراهم می‌کنند تا ترس های خود را پیرامون مرگ بیان و کشف کنند. در جلسات درمانی، روانشناسان از تکنیک‌های درمانی مختلف برای کمک به افراد برای مدیریت ترس از مرگ استفاده می‌کنند. با کمک درمان شناختی رفتاری (CBT) به افراد کمک می‌کنند الگوهای فکری منفی مرتبط با مرگ را شناسایی و به چالش بکشند و یا مواجهه درمانی، که در آن افراد به تدریج با ترس خود مواجه می‌شود،  اضطراب را کاهش می‌دهند.

علاوه بر این، روانشناسان می توانند در پرداختن به نگرانی های وجودی مربوط به مرگ نیز به افراد کمک کنند تا معنا و هدف زندگی خود را بیابند.

 

منابع:

my.clevelandclinic.org

uktherapyguide.com

سوالات متداول