پرش پلک چشم، که از نظر پزشکی به عنوان میوکیمیا شناخته می‌شود، یک وضعیت به ظاهر بی ضرر و غیر ارادی است که با حرکت تکراری و اسپاسمودیک عضلات پلک مشخص می‌شود. در حالی که پرش چشم اغلب یک اتفاق گذرا و خوش خیم است، گاهی اوقات نیز نشان دهنده مشکلات زمینه‌ای یا عوامل مرتبط با سبک زندگی است. این مقاله به بررسی علل، عوارض و استراتژی‌های مدیریت پرش پلک چشم می‌پردازد.
پرش پلک چشم چیست؟
پرش پلک چشم که به نام اسپاسم پلک یا بلفارواسپاسم نیز شناخته می‌شود، به پلک زدن غیرارادی و غیرطبیعی پلک اشاره دارد. این پلک زدن مکرر می‌تواند چندین بار در طول روز رخ دهد و در موارد شدید حتی بر بینایی فرد تأثیر بگذارد. یک عضله خاص مسئول بستن پلک است در حالی که عضله دیگر آن را بالا می برد. اگر مشکلاتی در هر یک از این ماهیچه ها یا حتی گاهی اوقات هر دو وجود داشته باشد، منجر به پرش پلک چشم می‌شود.
در حالی که پرش چشم می‌تواند هر کسی را تحت تأثیر قرار دهد اما در میانسالان و زنان مسن شایع‌تر است.
علت پرش پلک چشم
درک علت پرش چشم به ما کمک می‌کند تا به طور موثرتر این مشکل را حل کنیم. در بیشتر موارد، یکی از علل شایع پرش پلک چشم، خستگی، مصرف بیش از حد کافئین یا استرس است. یکی دیگر از دلایل احتمالی پرش مکرر و مداوم چشم، وضعیتی است که به نام بلفارواسپاسم خوش خیم شناخته می شود. این وضعیت شامل تکان خوردن یا بسته شدن هر دو چشم به طور همزمان است و ممکن است با مشکلات گروه عضلانی اطراف چشم نیز همراه باشد.
پرش چشم می‌تواند نتیجه مشکلاتی در مغز یا سیستم عصبی نیز باشد مانند بیماری پارکینسون، التهاب یا آسیب مغزی مرتبط با سکته مغزی، واکنش‌های نامناسب به برخی از داروهای سلامت روان، سندرم Meige (اختلال حرکتی سیستم عصبی)، ام اس، اسپاسم صورت و فلج بل است.
پرش پلک چشم و ام اس
در موارد نادر، پرش پلک علامت یا نشانه بیماری ام اس است. مکانیسم اصلی این ارتباط به طور کامل شناخته نشده است، اما اعتقاد بر این است که این پرش ممکن است ناشی از سیگنال‌های عصبی غیرطبیعی باشد که از اعصاب آسیب‌دیده در MS ارسال می‌شود.
پرش پلک چشم اگرچه معمولا یک اتفاق طبیعی و خوش خیم است اما در برخی موارد با بیماری زمینه ای همراه می‌شود. یکی از این بیماری ها، ام اس (MS) است که بر سیستم عصبی مرکزی تأثیر می گذارد و زمانی اتفاق می‌افتد که سیستم ایمنی بدن به اشتباه به پوشش محافظ رشته‌های عصبی حمله کرده و ارتباط بین مغز و بقیه بدن را مختل می‌کند.
البته پرش پلک به تنهایی نشانگر قطعی ام اس نیست، زیرا می تواند ناشی از عوامل مختلفی مانند استرس، خستگی، کافئین یا فشار چشم نیز باشد.
پرش پلک چشم از استرس
استرس باعث تحریک بیش از حد اعصابی می‌شود که ماهیچه های پلک را کنترل می‌کنند و منجر به انقباض یا اسپاسم غیر ارادی می‌شود. این انقباضات اغلب در پلک پایین رخ می دهد و می تواند چند ثانیه یا حتی چند دقیقه طول بکشد. این پرش‌ها می‌توانند خفیف و یا حتی آزاردهنده باشند.
در حالی که پرش پلک ناشی از استرس به طور کلی بی ضرر است، اما آزاردهنده است و در فعالیت‌های روزانه یا خواب، اختلال ایجاد می‌کند.
پرش چشم بعد از بوتاکس
دلیل دقیق پرش چشم پس از تزریق بوتاکس به طور کامل شناخته شده نیست. اما احتمالا مربوط به فلج موقت عضلات ناشی از بوتاکس می‌باشد. این فلج شدن، نه تنها بر عضلات مورد نظر بلکه بر عضلات مجاور نیز تأثیر گذاشته و در موارد خاص منجر به انقباضات ناخواسته می‌شود.
خوشبختانه، پرش پلک چشم پس از تزریق بوتاکس معمولا موقتی است و طی چند روز تا دو هفته خود به خود برطرف می‌شود. اما در صورتی که خوب نشد بهتر است با پزشک آنلاین مشورت کنید.
پریدن پلک در دوره بارداری
در دوران بارداری، برخی از زنان ممکن است دچار پرش چشم می‌شوند که یک حالت شایع اما معمولا بی ضرر است. این اتفاق احتمالا مربوط به تغییرات مختلفی است که در بدن اتفاق می‌افتد.
یکی از دلایل احتمالی پرش چشم در دوران بارداری، نوسانات هورمونی است. بارداری باعث تغییرات هورمونی قابل توجهی می‌شود که بر روی اعصاب و ماهیچه‌ها از جمله عضلات اطراف چشم تأثیر می‌گذارد.
علاوه بر این، افزایش خستگی، استرس و اضطراب که معمولاً در دوران بارداری تجربه می‌شود، می‌تواند منجر به پرش چشم شود. این عوامل اعصاب مسئول کنترل ماهیچه‌های پلک را بیش از حد تحریک کرده و منجر به اسپاسم یا پرش غیرارادی چشم شود.
البته در بیشتر موارد، پرش پلک چشم در دوران بارداری موقتی است و علائم به خودی خود و بدون درمان خاصی برطرف می شوند. با این حال، اگر پرش مداوم یا آزاردهنده شد، حتما با دکتر زنان آنلاین مشورت کرده و راهنمایی بگیرید.
پریدن پلک در کودکان
پرش چشم در کودکان نیز یک اتفاق رایج است که البته باعث نگرانی والدین می‌شود.
پرش پلک چشم در کودکان دلایل مختلفی دارد. خستگی و استرس محرک های رایجی هستند که در کودکان شابع‌تر است. هنگامی که کودکان خسته یا مضطرب هستند، ماهیچه های اطراف چشم آنها بیش از حد کار کرده و در نتیجه منقبض می‌شود. سایر علل این اتفاق عبارتند از خستگی چشم ناشی از استفاده طولانی مدت از صفحه نمایش، آلرژی یا برخی بیماری‌های عصبی.
بیشتر بدانید: بلفاریت چشم چگونه درمان می‌شود
علت پرش چشم چپ
یکی از دلایل احتمالی پرش چشم چپ استرس است. هنگامی که تحت استرس هستیم، بدن ما مواد شیمیایی خاصی را آزاد می‌کند که بر اعصاب و ماهیچه‌ها تأثیر می‌گذارد و منجر به پرش یا اسپاسم می‌شود. کمبود خواب یا خستگی نیز باعث انقباض چشم چپ می‌شود. علاوه بر این، مصرف بیش از حد کافئین، خستگی چشم ناشی از استفاده طولانی مدت از کامپیوتر و حتی خشکی چشم نیز می‌تواند در ایجاد این حالت در بدن نقش داشته باشد.
در برخی موارد، پرش چشم چپ نشانه ای از یک بیماری زمینه ای مانند آلرژی، اختلالات عصبی مانند اختلال اضطراب و یا سوزش چشم باشد.
پرش چشم چپ اگرچه آزاردهنده است، اما معمولاً بدون درمان و خود به خود برطرف می‌شود.
علت پرش چشم راست
یکی از دلایل اصلی پرش چشم راست استرس و خستگی است. سایر علل آن، مصرف کافئین زیاد، خشکی چشم، آلرژی یا عوارض مصرف برخی داروها مانند داروی درمان پارکینسون است. در بیشتر موارد، پرش پلک چشم راست بی ضرر و موقت است و بدون نیاز به داروی خاصی، خود به خود برطرف می‌شود.
بیشتر بدانید: رژیم غذایی برای شب کوری
عوارض احتمالی پرش چشم چیست؟
پرش طولانی و شدید چشم منجر به عوارض مختلفی شود که بر پلک‌ها و ساختارهای اطراف آن تأثیر می‌گذارد. این عوارض شامل موارد زیر است:
- پافتادگی پلک های بالایی
- پایین‌تر آمدن ابروها
- ایجاد پوست اضافی در نواحی فوقانی یا تحتانی چشم
- چین خوردگی غیرطبیعی پلک ها
علاوه بر این، افرادی که پرش چشم طولانی را تجربه می‌کنند ممکن است در نهایت دچار اسپاسم عضلانی در سایر نواحی بدن مانند فک یا گردن نیز بشوند.
راه های درمان پرش چشم
با پیروی از این روش‌های ساده و در عین حال مؤثر، می‌توانید به میزان قابل توجهی تعداد و شدت پرش چشم را کاهش دهید و یا آن را کاملا درمان کنید.
استراحت کافی
یکی از دلایل اصلی پرش چشم خستگی و استرس است. خواب کافی (حدود ۷ تا ۸ ساعت در شب) به کاهش پرش چشم کمک ویژه‌ای می‌کند. علاوه بر این، استفاده از تکنیک‌های مدیریت استرس مانند تمرین‌های تمدد اعصاب، سرگرمی‌ها، یوگا و حفظ تعادل سالم بین کار و زندگی به طور قابل‌توجهی فرکانس پرش چشم را کاهش می‌دهد.
کمپرس گرم
قرار دادن کمپرس گرم روی چشم آسیب دیده به شل شدن ماهیچه ها، تسکین سوزش و کاهش پرش چشم کمک می‌کند. یک پارچه تمیز را در آب گرم خیس کنید، آب اضافی را بکشید و به آرامی روی پلک بسته به مدت 5 تا 10 دقیقه قرار دهید. اینکار را در طول روز تکرار کنید.
عدم فشار به چشم
مدت زمان طولانی مشاهده صفحه نمایش، مطالعه یا سایر فعالیت‌های شدید بصری چشم‌ها را تحت فشار قرار می‌دهد و باعث پرش آنها می‌شود. برای به حداقل رساندن فشار چشم، با تمرین قانون 20-20-20 به طور منظم استراحت کنید – هر 20 دقیقه، به مدت 20 ثانیه به چیزی در فاصله 20 فوتی نگاه کنید(فاصله هرچه بیشتر باشد بهتر است).
تنظیم مصرف کافئین و الکل
مصرف بیش از حد کافئین و الکل باعث افزایش فشار و درنتیجه پرش چشم می‌شود. ضمن اینکه هر دوی این مواد الگوهای خواب طبیعی را مختل کرده و اعصاب را تحریک می‌کنند و در نتیجه منجر به افزایش فعالیت عضلات می‌شوند.
رعایت بهداشت چشم
در برخی موارد نادر، سوزش یا عفونت چشم باعث پرش چشم شود. از دست زدن یا مالیدن چشم‌ها با دست آلوده خودداری کنید، لنزهای چشمی را تمیز نگه دارید و قبل از خواب آرایش چشم را پاک کنید.
مصرف مکمل های خوراکی
در شرایط خاص، کمبودهای تغذیه ای باعث پرش پلک چشم می‌شود. مواد مغذی مانند منیزیم، کلسیم و ویتامین B12 برای سلامت عضلات و اعصاب ضروری هستند و کمبود آنها ممکن است یکی از دلایل پرش چشم شما باشد.
مشاوره با چشم پزشک
اگر پرش چشم برای مدت طولانی ادامه یافت، شدیدتر شد یا بینایی شما را تحت تاثیر قرار داد حتما به پزشک مراجعه کرده و مشکل خود را مطرح کنید. ضمن اینکه می‌توانید از چشم پزشک آنلاین نیز در خانه خودتان کمک بگیرید و به صورت آنلاین با متخصص گفتگو کنید.
بیشتر بدانید: راه درمان تنبلی چشم
راه پیشگیری از پرش پلک چشم
همانطور که گفته شد یکی از دلایل اصلی پرش پلک، خستگی است. سعی کنید هر شب به اندازه کافی بخوابید و استرس خود را کاهش دهید. مدیتیشن، تمرین‌های تنفس عمیق یا تمرین یوگا و به طور کلی ورزش منظم به کاهش استرس کمک کرده و از بروز پرش پلک چشم جلوگیری می‌کند.
چه رمانی برای پرش پلک چشم به دکتر مراجعه کنم؟
اگر انقباض چشم شما بیش از یک هفته طول کشید و یا همراه با خروج مایع از چشم بود به پزشک مراجعه کنید و با از طریق پزشک آنلاین با یک چشم پزشک متخصص به صورت آنلاین گفتگو کنید. همچنین در صورت داشتن علائم جدید یا اضافی، مانند سایر اسپاسم های صورت نیز لازم است به پزشک مراجعه نمایید.
نکات پایانی دریاره پرش پلک چش
عواملی مانند فضاهایخیلی روشن، استرس، خستگی، مصرف کافئین و سوزش چشم، علائم پرش چشم را تشدید می‌کنند. با این حال، همیشه به درمان نیاز نیست. در موارد شدیدتر حتی ممکن است پزشک جراحی را نیز پیشنهاد کند.
برای کاهش پرش چشم، توصیه می شود از مصرف کافئین خودداری کنید، خواب کافی داشته باشید و استرس خود را کاهش داده و مصرف محرک‌های چشم مانند قطره‌ها را به حداقل برسانید.
منابع:
