حساسیت فصلی که به آن آلرژی فصلی هم می‌گویند، معمولا با نشانه‌هایی مثل عطسه‌های کلافه‌کننده و طولانی (مخصوصا در فضای آزاد)، سرفه، در مواردی کهیر و خارش‌های پوستی یا علائم دیگری آشکار می‌شود. می‌توانید درباره درمان کهیر پوستی و راه های آن مطلب مشخص شده را نیز مطالعه کنید.

بهار برای خیلی از آدم‌ها به معنای جوانه‌های گل و درختان سرسبز و زیبا است و اگر شما یکی از میلیون‌ها نفری هستید که به آلرژی فصلی دچارید، این فصل برایتان با عطسه، گرفتگی و آبریزش بینی و سایر علائم آزاردهنده معنی می‌شود. حساسیت فصلی که تب یونجه و رینیت آلرژیک نیز نامیده می‌شود، می‎تواند واقعا شما را کلافه کنند. اما قبل از اینکه به گل‌های پلاستیکی و چمن‌های مصنوعی رو بیاورید، راه‌کارهای ساده‌ای که در این مقاله ارائه می‌دهیم را برای کنترل آلرژی فصلی امتحان کنید.

علائم حساسیت فصلی

حساسیت فصلی یا همان تب یونجه زمانی اتفاق می‌افتد که سیستم ایمنی بدن شما بیش از حد به یک ماده حساسیت‌زای موجود در فضای باز، مانند گرده گل‌ها و گیاهان واکنش نشان دهد. آلرژن چیزی است که باعث پاسخ آلرژیک می‌شود. رایج ترین مواد حساسیت‌زا، گرده‌های گیاهان گرده افشان باد مانند درختان، علف‌ها و علف‌های هرز هستند. گرده‌های گیاهانی که توسط حشرات گرده‌افشانی می‌شوند، بسیار سنگین هستند و نمی‌توانند برای مدت طولانی در هوا باقی بمانند و احتمال ایجاد واکنش آلرژیک در آن‌ها کمتر است.

به این دلیل به حساسیت فصلی، تب یونجه می‌گویند چون این بیماری در فصل برش یونجه به وجود می‌آید. از نظر تاریخی، برداشت یونجه در ماه‌های تابستان رخ می‌داد، یعنی تقریبا در همان زمانی که بسیاری از افراد علائم این بیماری را تجربه می‌کردند.

آلرژی‎های فصلی در زمستان کمتر دیده می‌شوند، اما ممکن است التهاب مخاط بینی (رینیت آلرژیک) در تمام طول سال دیده شود. گیاهان مختلف در زمان‌های مختلف سال گرده‌افشانی می‌کنند. بسته به عوامل محرک آلرژی و محل زندگی شما، ممکن است در بیش از یک فصل به حساسیت فصلی دچار شوید. همچنین ممکن است به مواد حساسیت‌زا در محیط داخلی خانه مثل کپک یا موی حیوان خانگی واکنش نشان دهید.

مشاوره آنلاین روانشناسی و پزشکی در حال

علائم حساسیت فصلی

علائم حساسیت فصلی از خفیف تا شدید متغیر است. شایع‌ترین این علائم عبارتند از:

• عطسه کردن
• آبریزش بینی یا گرفتگی بینی
• آبریزش و خارش چشم
• خارش در سینوس‌ها، گلو یا مجاری گوش
• گرفتگی گوش
• ترشح پشت حلق

علائم کمتر شایع در آلرژي فصلی شامل موارد زیر هستند:

• سر درد
• تنگی نفس
• خس خس سینه
• سرفه کردن

با انواع سردرد و نشانه های آن بیشتر آشنا شوید

بسیاری از افراد مبتلا به حساسیت فصلی، آسم دارند. اگر به آلرژی فصلی و آسم به طور همزمان مبتلا هستید، عوامل حساسیت‌زای فصلی ممکن است حمله آسم شما را هم تحریک کنند.

درمان حساسیت فصلی

بهترین درمان حساسیت فصلی و التهاب مخاط بینی، اجتناب از مواد آلرژی زا است که علائم حساسیت را برای شما ایجاد می‌کند. برای درمان علائم آلرژی فصلی، داروهایی هم در دسترس هستند. برخی از افراد همچنین درمان‎های جایگزین را نیز امتحان می‎کنند.

اجتناب از مواد حساسیت‌زا

برای جلوگیری از ورود مواد حساسیت‎زای فصلی به درون خانه‌تان اقداماتی را انجام دهید. به عنوان مثال، برای خنک کردن خانه خود در تابستان، به جای پنکه‌های سقفی، از تهویه هوا با فیلتر HEPA استفاده کنید. شبکه آب و هوای محلی خود را از نظر میزان گرده بررسی کنید و سعی کنید وقتی مقدار گرده زیاد است، در خانه بمانید. در مواقعی از سال که حساسیت‌ فصلی شما عود می‌کند، موارد زیر را رعایت کنید.

• پنجره های خود را بسته نگه دارید.
• سعی کنید خیلی کمتر از خانه خارج شود
• هنگام خروج از منزل، به خصوص در روزهایی که باد شدید است، از ماسک گرد و غبار استفاده کنید.
• دود سیگار می‌تواند علائم حساسیت فصلی را تا حد زیادی تشدید کند. سعی کنید تا جای ممکن در معرض دود سیگار قرار نگیرید.

درمان‌های جایگزین

مطالعات کمی در مورد درمان‌های جایگزین حساسیت فصلی انجام شده است. برخی از افراد معتقدند كه درمان‎های جایگزین زیر می‎توانند موجب تسكین علائم این بیماری شوند:

• مصرف کوئرستین: یک فلاونوئید است که به میوه‌ها و سبزیجات رنگ می‎بخشد.
• لاکتوباسیلوس اسیدوفیلوس: باکتری‎های مفید موجود در ماست.
• اسپیرولینا: نوعی جلبک سبز است که در آب رشد می‌کند.
• ویتامین C: که دارای برخی از خواص آنتی هیستامین است.

برای اینکه مطمئن شویم این روش‌های درمانی جایگزین موثر هستند یا خیر، تحقیقات بیشتری لازم است. می‌توانید مطلب مربوط به شربت زادیتن و موارد استفاده آن نیز این مطلب را بخوانید

شستشوی سینوس‌ها

شستشوی مجاری بینی با محلول نمکی یک روش سریع، ارزان و موثر برای رفع گرفتگی بینی است. با شستشو، مخاط و مواد حساسیت‎زا از بینی شما دفع می‌شوند. بهتر است یک سرم شستشو از داروخانه تهیه کنید و با استفاده از سرنگ‌های مخصوص، با این سرم سینوس‌های خود را بشویید.

بیشتر بخوانید: پیشگیری از سرماخوردگی و آنفولانزا

داروی حساسیت فصلی

هنگامی که نمی‎توانید از آلرژن‌های خود جلوگیری کنید، ممکن است پزشک شما برایتان دارو درمانی را تجویز کند. این داروها شامل قرص حساسیت فصلی یا آمپول باشند. آمپول بتامتازون در مواردی برای حساسیت تجویز می‌شود اما به هیچ وجه نباید به صورت خودسرانه و بدون تجویز پزشک از این دارو استفاده کنید.

 

داروهایی که معمولا برای آلرژی فصلی تجویز می‌شوند عبارت‌اند از:

• داروهای ضد احتقان و آنتی هیستامین بدون نسخه، مانند ستیریزین (Zyrtec) و داروهای ترکیبی حاوی استامینوفن، دیفن هیدرامین و فنیل افرین. آنتی هیستامین‎ها می‌توانند به رفع عطسه، خارش، آبریزش بینی و آبریزش چشم کمک کنند.
• داروهای تجویزی مانند اسپری‌های استروئیدی بینی. فقط چند روز متوالی از داروهای ضد احتقان بینی استفاده کنید. استفاده طولانی مدت از اسپری‎های ضد احتقان بینی می‎تواند علائم شما را بدتر کند.
• در موارد شدید، پزشک ممکن است تزریقات آلرژی (allergy shots) را برای شما توصیه کند. این روش، نوعی ایمنی درمانی است که می‎تواند به حساسیت‎زدایی از سیستم ایمنی بدن شما در برابر مواد حساسیت‌زا کمک کند. در تزریقات آلرژي به روش تزریق زیرجلدی، مقادیر افزایش یابنده از ماده حساسیت‎زا به بیمار تزریق می‎شود. این تزریق باید حتما باید زیر نظر پزشک متخصص صورت گیرد.

فراموش نکنید که برخی از داروهای حساسیت فصلی ممکن است عوارض جانبی ناخواسته‎ای مانند خواب آلودگی یا گیجی داشته باشند. قبل از انجام فعالیت‌هایی که نیاز به تمرکز دارند (مثل رانندگی یا مطالعه) این داروها را مصرف نکنید.

حساسیت فصلی بهار

حساسیت فصلی بهار بیشتر توسط درختان ایجاد می‌شود. از جمله درختان آلرژی‌زا می‎توان به سرو، توسکا، شاه بلوط اسب، بید و صنوبر اشاره کرد. اگر به آلرژی فصلی مبتلا هستید، بهتر است تا جای ممکن از تردد در مناطقی که این درختان در آنجا وجود دارند اجتناب کنید. البته استفاده از ماسک هم می‌تواند شدت علائم شما را بسیار کمتر کند.

درباره قطره بینی فنیل افرین بیشتر بدانید

حساسیت فصلی تابستان

همان‌طور که قبلا گفتیم، نام دیگر حساسیت فصلی، تب یونجه است. در زمان‌های قدیم، در فصل تابستان که یونجه‌ها را برداشت می‌کردند، علائم حساسیت فصلی در افراد مبتلا آشکار می‌شد. البته دلیل اصلی حساسیت فصلی تابستان، علف‎ها مانند چمن و چمن تیموتی و همچنین علف‎های هرز خاصی هستند. طبق بنیاد آسم و آلرژی در آمریکا، علف‎ها شایع‏ترین عامل محرک در مبتلایان به آلرژي فصلی هستند.

حساسیت فصلی پاییز

پاییز فصل گیاه راگوید (Ragweed) است. نام تیره این گیاه، Ambrosia است و بیش از ۴۰ گونه در سراسر جهان را شامل می‎شود. این‌ها، گیاهان مهاجمی هستند که کنترل آن‎ها دشوار است. گرده آنها یک ماده حساسیت زای بسیار رایج است و علائم آلرژی راگوید می‎تواند بسیار شدید باشد.

گیاهان دیگری که در پاییز گرده‌افشانی می‎کنند شامل گزنه، گیاه گل گاوزبان، ترشک و گیاه چمن است. اگر در منطقه‌ای زندگی می‌کنید که این گیاهان در آنجا می‌رویند، بهتر است تا جای ممکن در فضای خارج از منزل از ماسک استفاده کنید.

بیشتر بخوانید: هموگلوبین در آزمایش کم خونی

حساسیت فصلی زمستان

در زمستان، بیشتر مواد آلرژی زا در فضای باز ناپدید می‌شوند چون درختان و گیاهان، برگ‌ و گل‌های خود را از دست می‌دهند. در نتیجه، هوای سرد باعث بهبود بسیاری از افراد مبتلا به حساسیت فصلی می‎شود. البته در فصل زمستان، افراد بیشتری وقت خود را در خانه می‎گذرانند. اگر شما مستعد ابتلا به آلرژی فصلی هستید، ممکن است به مواد حساسیت زای داخل منزل، مانند، کپک، موی حیوانات خانگی، گرد و غبار یا سوسک واکنش نشان دهید.

کنترل مواد آلرژی ‎زا در محیط‌های داخلی اغلب راحت تر از گرده‌های موجود در فضای باز هستند. در اینجا چند نکته برای خلاص شدن از دست مواد آلرژی‌زای خانگی را با هم مرور می‌کنیم:

 

• ملافه‌های خود را حداقل هفته‎ای یک بار در آب بسیار گرم بشویید.
• ملافه و بالش‎های خود را با روکش‌های ضد حساسیت بپوشانید.
• اسباب‌بازی‌هایی که با الیاف پر شده‌اند را از اتاق خواب کودکان خود را بردارید.
• نشت آب ممکن است باعث ایجاد کپک‌هایی روی دیوار شود و این کپک‌ها حساسیت را تشدید می‌کنند. بهتر است جلوی نشت آب را در همه مناطق خانه بگیرید.
• سطوح کپک زده و هر مکانی که ممکن است کپک در آن ایجاد شود را تمیز کنید، از جمله دستگاه رطوبت ساز، کولر و یخچال.
• برای کاهش رطوبت اضافی از رطوبت‏گیر استفاده کنید.

بیشتر بخوانید:‌ آمپول بتامتازون برای کهیر

درمان خانگی حساسیت فصلی

برای درمان حساسیت فصلی در منزل شیوه مشخصی وجود ندارد. تا امروز تعدادی از داروهای طبیعی برای درمان علائم حساسیت فصلی استفاده شده است. روش‏های درمانی که ممکن است به شما کمک کنند شامل عصاره گیاه درختچه و اسپیرولینا (نوعی جلبک خشک) است. با این حال، فواید و ایمنی این درمان‌های خانگی چندان ثابت شده نیست.

برخی از افراد ادعا می‌کنند که طب سوزنی می‌تواند به علائم آلرژی فصلی کمک کند. برخی شواهد نشان می‎دهد که طب سوزنی موثر است و شواهد کمی هم حکایت از آسیب و عوارض آن دارد. قبل از انجام درمان‎های خانگی حتما با پزشک خود صحبت کنید.

بیشتر بخوانید: قرص ناپروکسن برای دندان درد

درمان حساسیت فصلی در طب سنتی

پیش از هر چیز باید این نکته را یادآور شویم که طب سنتی نمی‌تواند به تنهایی بیماری شما را درمان کند، اما در کنار درمان دارویی یا سایر درمان‌ها، کمک می‌کند تا علائم حساسیت فصلی خود را بهتر کنترل کنید.

مصرف برخی دمنوش‎ها مثل دمنوش بنفشه، میوه گل نسترن، عناب، دمنوش آلبالو و در واقع اغلب دمنوش‌هایی که طبع سرد دارند، می‌تواند به جلوگیری از بروز حساسیت یا کاهش علائم آن کمک کند. همچنین متخصصان طب سنتی می‌گویند که ریختن روزانه یک قطره روغن بنفشه یا بادام در بینی می‌تواند شدت عطسه‌های مربوط به حساسیت فصلی را کم کند.

همچنین اگر حساسیت فصلی شما با خارش‌های پوستی همراه است، از گیاه خرفه استفاده کنید.

برای درمان حساسیت فصلی چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟

برای بسیاری از افراد، اجتناب از مواد حساسیت‎زا و مصرف داروهای بدون نسخه برای تسكین علائم حساسیت فصلی‌شان كافی است. اما اگر آلرژی شما با وجود مراقبت‌هایی که می‌کنید، همچنان آزاردهنده است، حتما باید به پزشک مراجعه کنید.

اگر حساسیت فصلی بدی دارید، ممکن است پزشک آزمایش‌های پوستی یا آزمایش خون را به شما پیشنهاد دهد تا بفهمد دقیقا کدام ماده آلرژی‌زا علائم شما را تحریک می‌کند. آزمایش می‌تواند تعیین کند که برای جلوگیری از عوامل خاصی که باعث حساسیت شما می‌شود، باید چه مراحلی را طی کنید و همچنین مشخص می‎کند که کدام روش‎های درمانی برای شما بهتر است.

برای برخی از افراد، تزریقات آلرژي می‌تواند گزینه خوبی باشد. همان‌طور که بالاتر توضیح دادیم، این روش درمانی که به عنوان حساسیت‎زدایی نیز شناخته می‌شود، شامل تزریق منظم مقادیر ناچیزی از موادی است که باعث آلرژی شما می‎شود. با گذشت زمان، این تزریق‌ها باعث کاهش واکنش سیستم ایمنی بدن می‎شوند و کمک می‌کند تا علائم حساسیت‌تان کمتر شود. برای برخی از آلرژی‎ها، درمان می‌تواند به صورت مصرف قرص زیر زبان انجام شود.

 

سوالات متداول

با حساسیت فصلی چه کنیم؟

استفاده از ماسک‌های گرد و غبار، محدود کردن زمان بیرون بودن از منزل، اجتناب از دود سیگار، استفاده از داروهای ضد حساسیت بدون نسخه و… می‌تواند به کنترل حساسیت فصلی کمک کند.

برای حساسیت فصلی چه بخوریم؟

دمنوش‌های با طبع سرد، پیاز، بلوبری، تمشک، گل کلم بنفش، ماست لاکتیکی و سبزیجات و میوه‌های رنگ‌دار می‌تواند علائم حساسیت فصلی را کم کند. البته ممکن است پزشکتان بر اساس آزمایش‌هایی که انجام می‌دهد، مصرف برخی از این مواد را برای شما ممنوع کند.

چگونه آلرژی فصلی را درمان کنیم؟

تا جای ممکن از عواملی که می‌تواند منجر به آلرژی فصلی شود، اجتناب کنید. داروهای بدون نسخه‌ مثل آنتی هیستامین‌ها هم می‌تواند شدت علائم را در شما کاهش دهد.

برای حساسیت فصلی به چه پزشکی مراجعه کنیم؟

برای درمان حساسیت فصلی حتما به متحصص آسم و آلرژی مراجعه کنید. پزشک با انجام برخی آزمایش‌ها، به شما خواهد گفت که به چه موادی حساسیت دارید و چطور می‌توانید علائم این بیماری را کنترل کنید.

 

منابع

www.healthline.com

www.mayoclinic.org

www.msdmanuals.com