انواع سر درد و روش های درمان آن

سر یکی از شایع‌ترین مکان‌های درد در بدن است. توصیف سر درد گاهی ممکن است دشوار باشد، اما برخی از علائم متداول آن شامل دردی مشابه فشار دادن، ضربان‌دار، مداوم و پیوسته یا متناوب است. محل درد می‌تواند یک قسمت از صورت یا جمجمه باشد و یا کل سر را درگیر کند. گاهی سر درد خود به خود و بدون دلیل مشخصی آغاز می‌شود. در برخی مواقع هم به محرکی مثل ورزش کردن یا سر و صدای زیاد مرتبط است. به هر حـال انواع سر درد بسیار متنوع هستند و هر یک به دلایل مختلفی ایجاد شده و درمان‌های خاصی دارند. اگر دچار سر درد مزمن هستید، لازم است برای بررسی علت آن حتما با یک پزشک عمومی آنلاین مشورت کنید. برای تماس فوری و آسان با پزشکان متخصص و مجرب می‌توانید همین حالا از سامانه مشاوره آنلاین حال استفاده کنید.

بیشتر بخوانید: تست کرونا در منزل

سردرد چیست؟

سردرد یک بیماری بسیار شایع است که اکثر افراد در طول زندگی خود بارها آن را تجربه می کنند. علامت اصلی سردرد درد در سر یا صورت شماست. انواع مختلفی از سردرد وجود دارد که سردرد تنشی شایع ترین آنهاست. در حالی که بیشتر سردردها خطرناک نیستند، انواع خاصی از آنها می توانند نشانه یک بیماری زمینه ای جدی باشند.

علل انواع سردرد چیست؟

شایع‌ترین علل سردر شامل موارد زیر می‌شود

• سرماخوردگی یا آنفولانزا
• فشار عصبی
• نوشیدن الکل زیاد
• مشکلات بینایی
• نخوردن وعده های غذایی منظم
• ننوشیدن مایعات کافی (کم آبی)
• مصرف بیش از حد داروهای مسکن
• قاعدگی
• دوران یائسگی
• میگرن
• سینوزیت مزمن

انواع سردرد

اگرچه سر درد را می‌توان به عنوان درد در هر ناحیه از سر تعریف کرد اما علت، طول مدت و شدت آن می‌تواند بسته به نوع سر درد متفاوت باشد. در برخی موارد این درد ممکن است به مداخله فوری پزشکی نیز داشته باشد؛ مثل شرایطی که با علائم گیجی، استفراغ، گرفتگی گردن، لکنت زبان، تب و فلج در هر قسمت از بدن همراه هستند. سر دردها به شکل‌های مختلفی ایجاد می‌شوند و هریک دلایل ایجاد و درمان‌های متفاوتی دارند. در ادامه به معرفی انواع سردرد و علت آن می‌پردازیم.

برای تشخیص آسان بیماری از دکتر آنلاین رایگان کمک بگیر

سردرد یک طرف سر

این نوع دردها که فقط در یک طرف سر یا صورت ایجاد می‌شوند می‌توانند با درد و ناراحتی شدیدی همراه باشند. بیشتر سردردهای از این دست جزو انواع میگرن و سردرد خوشه‌ ای قرار می‌گیرند و گاهی با تهوع و استفراغ، خستگی و حساسیت به نور همراه هستند. این سردردها معمولا به مداخلات پزشکی نیاز ندارند، اما در صورتی که ناشی از ضربه نبوده و بعد از گذشت زمان بدتر نشوند. وقتی چنین سر دردی با تغییر در سطح هوشیاری، دو بینی، اختلالات گفتاری، ضعف و تب همراه باشد، نیاز فوری به بررسی و درمان خواهد داشت.

سردرد میگرنی

سردرد میگرنی نوعی سردرد است که با درد شدید و ضربان‌دار مشخص می‌شود , اغلب با علائم دیگری نیز همراه است. این یک اختلال عصبی است که مغز و رگ های خونی سر را تحت تاثیر قرار می دهد. میگرن معمولاً در دوره‌ها یا حملاتی رخ می‌دهد که می‌تواند از ساعت‌ها تا چند روز ادامه یابد. علت دقیق میگرن به طور کامل شناخته نشده است، اما اعتقاد بر این است که ترکیبی از عوامل ژنتیکی و محیطی را شامل می شود.

برخی از علائم رایج میگرن عبارتند از:

1. سردرد متوسط تا شدید: سردردهای میگرنی اغلب به صورت ضربان دار یا ضربان دار توصیف می شوند و معمولاً یک طرف سر را درگیر می کنند. درد می تواند ناتوان کننده باشد و با فعالیت بدنی بدتر شود.

2. حساسیت به نور و صدا: بسیاری از افراد مبتلا به میگرن افزایش حساسیت به نور (فوتوفوبیا) و صدا (فونوفوبیا) را تجربه می کنند. قرار گرفتن در معرض نورهای روشن یا صداهای بلند می تواند علائم آنها را تشدید کند.

3. حالت تهوع و استفراغ: حملات میگرنی ممکن است با علائم گوارشی مانند حالت تهوع، استفراغ و حتی در برخی موارد اسهال نیز همراه باشد.

4. هاله: برخی از افراد قبل یا در طول حمله میگرن، هاله را تجربه می کنند. هاله ها معمولاً اختلالات بینایی موقتی هستند که می تواند شامل فلاش نور، نقاط کور یا الگوهای زیگزاگی باشد. آنها همچنین می توانند به صورت احساس سوزن سوزن شدن در صورت یا اندام ها ظاهر شوند.

5. سایر علائم عصبی: میگرن گاهی اوقات می تواند علائم عصبی دیگری مانند سرگیجه، مشکل در تمرکز، گیجی یا تغییر در خلق و خوی ایجاد کند.

سردرد سینوسی

سینوس های شما فضاهای پر از هوا در داخل پیشانی، استخوان گونه و پشت پل بینی شما هستند. هنگامی که آنها ملتهب می شوند – معمولاً به دلیل یک واکنش آلرژیک یا عفونت – متورم می شوند، مخاط بیشتری تولید می کنند و کانال هایی که آنها را تخلیه می کنند مسدود می شوند. افزایش فشار در سینوس های شما باعث دردی می شود که شبیه سردرد است.

در سردرد سینوسی، دردی عمیق و مداوم در استخوان گونه، پیشانی یا پل بینی خود احساس خواهید کرد. معمولاً وقتی سر خود را به طور ناگهانی حرکت می دهید یا فشار می آورید، درد شدیدتر می شود.

سردرد گردنی و پشت سر

سردرد گردن و پشت که معمولاً به عنوان سردرد تنشی یا سردرد سرویکوژنیک شناخته می شود، نوعی سردرد است که از کشش و سفتی عضلات در ناحیه گردن و قسمت بالای کمر منشاء می گیرد. این سردردها می توانند بسیار رایج باشند و اغلب با دوره های طولانی وضعیت نامناسب، استرس یا مشکلات اسکلتی عضلانی همراه هستند.

در اینجا نحوه بروز سردردهای گردن و پشت به طور معمول آمده است:

1. تنش عضلانی: ماهیچه های گردن و قسمت بالایی پشت به دلیل عوامل مختلفی مانند وضعیت نامناسب، نشستن یا ایستادن طولانی مدت، استرس، اضطراب یا فشار بیش از حد فیزیکی می توانند منقبض و سفت شوند.

2. نقاط ماشه ای: گره های عضلانی یا نقاط ماشه ای می توانند در درون این ماهیچه های منقبض ایجاد شوند که نواحی موضعی سفت و حساس هستند. این نقاط ماشه ای می توانند درد را به نواحی دیگر از جمله سر ارجاع دهند و منجر به سردرد شوند.

3. درد ارجاعی: درد ناشی از ماهیچه ها و نقاط ماشه ای در گردن و قسمت فوقانی پشت می تواند به سر سرایت کند و باعث ایجاد سردرد مبهم و دردناکی شود که اغلب مانند نواری در اطراف سر احساس می شود. اگر سردردهای مکرر یا مداوم گردن و پشت را دارید حتما با پزشک مشورت کنید.

سردرد صبحگاهی

سردرد صبحگاهی به نوعی از سردرد اطلاق می شود که به طور خاص در صبح، اندکی پس از بیدار شدن از خواب رخ می دهد و از ناراحتی خفیف تا درد شدید متغیر باشد. ضمن اینکه قسمت های مختلف سر مانند جلو، پشت یا پهلوها را پوشش می‌دهد. سردرد صبحگاهی می‌تواند بسیار آزاردهنده باشد و ممکن است در فعالیت‌های روزانه اختلال ایجاد کند.

چندین علت بالقوه برای سردرد صبحگاهی وجود دارد. در اینجا برخی از موارد رایج وجود دارد:

اختلالات خواب، دندان قروچه، کم آبی، تغییرات هورمونی و مشکلات سینوسی از عبت های آن هستند

سردرد در بارداری

در طول سه ماهه اول، نوسانات هورمونی، به ویژه افزایش سطح استروژن، می تواند باعث سردرد شود. این سردردها اغلب شبیه سردردهای تنشی یا میگرن هستند. علاوه بر این، تغییرات در حجم و گردش خون می تواند بر رگ های خونی سر و گردن تأثیر بگذارد و منجر به سردرد شود. کم آبی بدن، خستگی، استرس، وضعیت بدنی نامناسب و گرسنگی نیز می توانند از عوامل موثر باشند. با این حال، برای زنان باردار مهم است که قبل از مصرف داروهای مسکن بدون نسخه با پزشک خود مشورت کنند، زیرا ممکن است برخی از آنها در دوران بارداری بی خطر نباشند.

در سه ماهه دوم و سوم، سردرد ممکن است به دلیل تغییرات هورمونی و افزایش حجم خون همچنان ادامه داشته باشد. با این حال، آنها همچنین می توانند با سایر شرایط مرتبط با بارداری مانند پره اکلامپسی همراه باشند. پره اکلامپسی یک بیماری جدی است که با فشار خون بالا و آسیب اندام مشخص می شود که معمولاً بعد از هفته 20 بارداری رخ می دهد. سردردهای همراه با تغییرات بینایی، تورم، درد شکم یا افزایش سریع وزن باید به سرعت به یک متخصص مراقبت های بهداشتی گزارش شود زیرا ممکن است نشان دهنده پره اکلامپسی یا سایر عوارض باشد.

برای زنان باردار که سردردهای مکرر یا شدید را تجربه می کنند بسیار مهم است که دکتر زنان آنلاین گفتگو کرده و راهکار مناسب را دریافت کنند.

سردرد قاعدگی

سردردهای قاعدگی که به عنوان میگرن قاعدگی نیز شناخته می شوند، سردردهایی هستند که در رابطه با چرخه قاعدگی زنان ایجاد می شوند. آنها معمولاً قبل، در طول یا بعد از قاعدگی رخ می دهند. تصور می شود که این سردردها در اثر نوسانات هورمونی، عمدتاً تغییرات در سطح استروژن و پروژسترون، ایجاد می شوند.

علت دقیق میگرن قاعدگی به طور کامل شناخته نشده است، اما اعتقاد بر این است که کاهش سطح استروژن درست قبل از قاعدگی ممکن است نقش مهمی داشته باشد. استروژن به تنظیم درک درد کمک می کند و کاهش آن می تواند باعث عدم تعادل شیمیایی در مغز شود و منجر به سردرد شود. علاوه بر این، پروستاگلاندین ها، که موادی شبیه هورمون هستند که در درد و التهاب نقش دارند، در طول قاعدگی ترشح می شوند و می توانند به علائم سردرد کمک کنند.

سردردهای قاعدگی اغلب از نظر زمان، مدت و خصوصیات با سردردهای تنشی معمولی یا میگرن متفاوت است. آنها تمایل دارند شدیدتر باشند، طولانی تر باشند و ممکن است با علائم دیگری مانند تهوع، استفراغ، حساسیت به نور (فتوفوبیا) و حساسیت به صدا (فونوفوبیا) همراه شوند.

مدیریت سردردهای قاعدگی معمولاً شامل ترکیبی از رویکردها است که شامل اصلاح شیوه زندگی مانند ورزش منظم، حفظ برنامه خواب ثابت، مدیریت استرس، و اجتناب از محرک هایی مانند برخی غذاها، الکل و کافئین است.

سردرد هورمونی

سردردهای هورمونی که به عنوان سردردهای مرتبط با هورمون نیز شناخته می شوند، سردردهایی هستند که در ارتباط با نوسانات هورمونی در بدن ایجاد می شوند. این نوسانات معمولاً شامل تغییرات در سطوح استروژن و پروژسترون است که می تواند بر تعادل شیمیایی مغز تأثیر بگذارد و باعث سردرد شود.

استروژن نقش مهمی در تنظیم درک درد و التهاب در بدن دارد. هنگامی که سطح استروژن در نوسان است، مانند دوره قاعدگی، بارداری یا یائسگی، می تواند منجر به سردرد شود. مکانیسم های دقیق پشت سردردهای هورمونی به طور کامل شناخته نشده است، اما اعتقاد بر این است که تغییرات در سطح استروژن بر رگ های خونی و انتقال دهنده های عصبی در مغز تأثیر می گذارد و در نهایت به علائم سردرد کمک می کند.

سردردهای هورمونی اغلب الگوها و محرک های خاصی دارند. به عنوان مثال، زنان ممکن است قبل یا در طول دوره قاعدگی، در حین تخمک گذاری یا در طول استفاده از داروهای ضد بارداری هورمونی دچار سردرد شوند. این سردردها می توانند از نظر شدت و مدت متفاوت باشند و اغلب با علائم دیگری مانند حالت تهوع، خستگی و تغییرات خلقی همراه هستند.

سردرد پشت سر

سردردهای حرکتی از اصلی‌ترین دلایل درد پشت سر هستند. ضربه به پشت سر، دردهای گردنی که در نواحی اطراف از جمله پشت سر پخش می‌شوند، فشار خون پایین، کم کاری تیروئید، برخی از مشکلات قلبی، پارکینسون و سر درد ناشی از سینوزیت هم می‌توانند به درد پشت سر منجر شوند. بیماری‌هایی که در این نوع سر درد نقش دارند جدی بوده و نیاز به درمان موثر دارند. پس در صورتی که به صورت مکرر به درد ناحیه پشت سر دچار می‌شوید، لازم است برای درمان اقدام کنید.

سر درد نقطه ای

با توجه به این که سردرد یکی از اصلی‌ترین نشانه‌های تومور مغزی است، باید به درد در نواحی مختلف سر توجه بیشتری کرد. دردهای میگرنی یا درد پشت سر دلایل مشخصی داشته و پس از رفع علت آن، سر درد هم بر طرف خواهد شد. اما در صورتی که سردرد به صورت پیوسته در یک نقطه خاص ایجاد شده و دلیل مشخصی برای آن ندارید، لازم است پیگیری‌های لازم برای بررسی علت اصلی درد انجام شود.

علت سردرد پیشانی

سردرد پیشانی این روزها بسیار شایع است و پزشکان یکی از مهم‌ترین عوامل آن را خستگی چشم‌ها ناشی از نور ابزارهای الکترونیکی مثل موبایل می‌دانند. از دیگر عوامل ایجاد آن عفونت‌های سینوسی، میگرن، سوء مصرف مواد مخدر، استرس و بی‌خوابی، درد یا عفونت دندانی، افسردگی و کم آبی بدن هستند. این نوع سردرد پس از رفع علت اصلی آن برطرف خواهد شد. برای مطالعه بیشتر مقاله افسردگی چیست را در وبلاگ بخوانید.

سر درد پشت سر یکی از انواع سر درد و از نشانه‌های بیماری‌های مختلف مانند پارکینسون است

 سردرد بالای سر

درد بالای سر معمولا در اثر کاهش فشار سر روی می‌دهد. کمبود خواب شدید هم می‌تواند چنین سردردهایی را در پی داشته باشد. گاهی فعالیت جنسی یا ارگاسم هم ممکن است با تنگ شدن عروق و تغییر فشار مغز مرتبط بوده و چنین سر دردهایی را ایجاد کند. به طور کلی علت سردرد بالای سر، میگرن، تنش و دردهای ناشی از بیماری‌های قلبی است که ممکن است به درد در  نواحی بالای سر منجر شوند.

سردرد تنشی چیست

این سر دردها ناشی از تنش هستند و به آن‌ها سردرد عصبی هم گفته می‌شود. عواملی مانند استرس و اضطراب از مهم‌ترین محرک‌های آن بوده و با انقباض در عضلات سر و گردن همراه هستند. سردرد تنشی رایج‌ترین نوع سر درد در جهان است و حدود ۸۰ درصد مردم در طول زندگی خود حداقل یک بار آن را تجربه می‌کنند. این سر درد ممکن است مزمن شده و به صورت مداوم تکرار شود. در صورت چنین مشکلی لازم است با پزشک متخصص صحبت کرده و با تجویز او از مسکن‌های مناسب برای درمان استفاده کنید. برای پیشگیری از بروز آن هم می‌توانید از تکنیک‌های ریلکسیشن، روش‌های کاهش اضطراب، نوشیدن آب بیشتر و خواب مناسب استفاده کنید.

شما میتوانید از بخش پزشک آنلاین سایت حال با پزشکان و مشاوران آنلاین در هر ساعت از شبانه روز ارتباط برقرار کنید.

علت درد پشت سر

سر درد که به عنوان سردرد اکسیپیتال یا نورالژی پشت سر نیز شناخته می شود، به دردی اطلاق می شود که عمدتاً در پشت سر احساس می شود و می تواند توسط عوامل متعددی ایجاد شود:

تنش و اسپاسم عضلانی

تنش در عضلات گردن و قسمت فوقانی پشت می تواند به پشت سر منتهی شود و منجر به درد شود. وضعیت نامناسب، استرس، نشستن طولانی مدت یا استفاده از کامپیوتر و عدم تعادل ماهیچه ها می تواند منجر به تنش عضلانی و اسپاسم در این نواحی شود.

سردرد سرویکوژنیک

این نوع سردرد ناشی از مسائل ساختاری یا ناهنجاری های گردن است. هنگامی که مهره ها، مفاصل یا دیسک های ستون فقرات گردنی (گردن) زخمی یا ملتهب می شوند، می تواند منجر به درد ارجاعی به پشت سر شود. شرایطی مانند اسپوندیلوز گردنی، آسیب شلاقی یا آرتروز گردن می تواند باعث سردرد گردنی شود.

مشکلات دیسک

دیسک های بین مهره ای که به عنوان بالشتک بین مهره های ستون فقرات عمل می کنند، ممکن است آسیب ببینند یا فتق پیدا کنند و منجر به سردرد شوند. فتق دیسک زمانی اتفاق می افتد که مواد نرم داخلی دیسک از لایه بیرونی آن بیرون زده و اعصاب اطراف را تحریک می کند. بیماری دژنراتیو دیسک، که در آن دیسک‌ها به تدریج در طول زمان بدتر می‌شوند، نیز می‌تواند باعث سردرد شود. البته بیماری دژنراتیو انواع مختلفی دارد.

ایا درد پشت سر خطرناک است؟

در بیشتر موارد، درد پشت سر خطرناک نیست و به طور معمول ناشی از عوامل خوش خیم مانند تنش عضلانی، استرس، یا وضعیت نامناسب است. با این حال، مواردی وجود دارد که علت اصلی درد ممکن است جدی‌تر باشد.

1. درد ناگهانی و شدید: اگر شروع ناگهانی و شدید کمردرد را تجربه می‌کنید، به‌ویژه اگر با علائم نگران‌کننده دیگری مانند بی‌حسی، ضعف، مشکل در صحبت کردن یا تغییر در بینایی همراه باشد، می‌تواند نشانه‌ای از پزشکی باشد. اورژانسی مانند سکته مغزی یا آنوریسم مغزی در چنین مواردی فورا به دنبال مراقبت های پزشکی باشید.

2. درد مداوم: اگر کمردرد برای مدت طولانی ادامه داشته باشد، یا اگر با وجود اقدامات محافظه کارانه به مرور زمان بدتر شود

3. علائم عصبی مرتبط: اگر علائم عصبی اضافی را همراه با کمردرد تجربه کردید، مانند سرگیجه، گیجی، تشنج یا مشکلات هماهنگی،

درمان انواع سردرد

سردردها به دو گروه اصلی اولیه و ثانویه تقسیم می‌شوند که در این بخش به معرفی انواع هر یک از آن‌ها و روش‌های درمانی آن‌ها پرداخته می‌شود.

سردردهای اولیه

آن‌ها هنگامی بروز می‌کنند که درد در سر ایجاد می‌شود. به عبارت دیگر سردرد شما توسط چیزی که بدن با آن رو به رو شده است مثل بیماری یا آلرژی ایجاد نمی‌شود. این سردردها می‌توانند اپیزودیک یا مزمن باشند:

• سردردهای اپیزودیک ممکن است هر چند وقت یک بار اتفاق بیفتند و از سی دقیقه تا چندین ساعت تداوم داشته باشند. این نوع دردها باید نهایتا طی ۴۸ ساعت برطرف شوند. اگر سردرد شما بیش از دو روز طول کشید و یا با گذشت زمان تشدید شد، باید از یک پزشک کمک بگیرید.
• سر دردهای مزمن سازگارتر هستند و در حدود نیمی از روزهای ماه اتفاق می‌افتند. این نوع دردها ممکن است برای چندین روز با شدت کمتری ادامه داشته باشند. حتی اگر درد شما با داروهای مسکن قابل کنترل است، لازم است که برای پیگیری و شناسایی علل و انواع سر درد خود با پزشک مشورت کنید. در ادامه می‌توانید با انواع سر دردهای اولیه و روش‌های درمان آن بیشتر آشنا شوید.

سردرد تنشی

سردردهای تنشی معمولا با احساس سرگیجه و درد در کل سر همراه هستند. این دردها ضربان‌دار نبوده اما حساسیت در اطراف گردن، پیشانی، پوست سر یا عضلات شانه ایجاد می‌کنند. وقوع این نوع سردردها به استرس وابسته بوده و در هر کسی ممکن است روی دهد. چنین سر دردهایی را می‌توان به کمک مسکن‌های بدون نسخه (OTC) تسکین داد. این داروها عبارتند از:

• آسپرین
• ایبوپروفن
• ناپروکسن
• استامینوفن
• کافئین

اگر این داروها به تسکین سردرد کمکی نکرد، می‌توانید از داروهای تجویزی پزشک خود استفاده کنید. رایج‌ترین این داروها شامل ایندومتاسین، ملوکسیکام و کتورولاک هستند. زمانی که یک سردرد تنشی به سردردی مزمن تبدیل می‌شود، پزشک برای درمان آن از روش‌های متفاوت درمانی و رفع تحریک استفاده می‌کند. معرفی این داروها به معنی مجاز بودن مصرف آن برای همه افراد نیست. بهتر است پیش از مصرف هر نوع دارو از یک پزشک راهنمایی بگیرید.

استرس و اضطراب ناشی از فعالیت‌های روزمره از عوامل ایجاد انواع سر درد از جمله سردردهای تنشی هستند

سردرد خوشه ای

این نوع سردردها با درد شدید و سوزش همزمان در اطراف یا پشت یک چشم یا یک طرف صورت رخ می‌دهد. گاهی تورم، قرمزی، گر گرفتگی و تعریق هم با آن همراه است. گرفتگی بینی و آبریزش چشم هم اغلب در همان طرف دردناک سر روی می‌دهد. سردردهای خوشه‌ای به صورت چند سری روی می‌دهند که هر سری می‌تواند بین ۱۵ دقیقه تا سه ساعت طول بکشد. بیشتر افراد مبتلا به این نوع سردرد در طول روز یک تا چهار بار چنین دردی را در زمان مشخصی تجربه می‌کنند. پس از رفع یک سردرد به زودی درد دیگر از راه خواهد رسید. گاهی این سردردها هر ماه یا چند ماه یک بار روی می‌دهند و فرد در فواصل بین آن‌ها هیچ علامتی ندارد. آن‌ها بیشتر در فصل بهار و پاییز رخ داده و مردان سه برابر بیشتر از زنان درگیر آن هستند. برای درمان سردرد خوشه ای می‌توانید این مطلب را بخوانید.

هنوز پزشکان مطمئن نیستند که چه عواملی باعث ایجاد سر دردهای خوشه‌ای می‌شوند، اما برخی روش‌های درمانی را برای آن موثر می‌دانند. اکسیژن درمانی، سوماتریپتان یا بی‌حسی موضعی می‌تواند برای رفع آن موثر باشد. پزشکان برای قطع دوره‌ای این سردردها روش‌های درمانی خاصی را در نظر می‌گیرند. کورتیکواستروئیدها، ملاتونین، توپیرامات و مسدود کننده‌های کانال کلسیم می‌توانند سردردهای خوشه‌ای شما را در یک دوره بهبود دهند.

بیشتر بخوانید: میگرن چیست

میگرن

درد میگرن یک درد ضربان‌دار شدید در عمق سر است که معمولا یک طرف سر را درگیر کرده و می‌تواند تا روزها ادامه داشته باشد. سردرد میگرنی توانایی فرد را برای انجام کارهای روزمره به طور قابل توجهی محدود می‌کند. افراد مبتلا به آن اغلب به نور و صدا حساس بوده و دچار حالت تهوع و استفراغ یا اختلالات بینایی می‌شوند. تقریبا یک نفر از هر پنج نفر پیش از شروع سردرد علائمی مثل مشاهده چراغ چشمک‌زن، نورهای درخشان، ستاره یا هاله نورانی را تجربه می‌کند. علائم شروع آن گاهی شامل گزگز در یک طرف صورت، اختلال در تکلم یا گرفتگی و گزگز بازو است که ممکن است با نشانه‌های سکته مغزی اشتباه گرفته شود. زنان سه برابر بیش از سایرین به این بیماری دچار شده و احتمال بروز آن در افراد با زمینه ژنتیکی یا کسانی که استرس پس از حادثه را تجربه کرده‌اند بیش از سایرین است. عوامل محیطی مثل کمبود خواب، کم آبی بدن، نوسانات هورمونی و… هم از عوامل شایع آن هستند.

اگر مسکن‌های بدون نسخه نمی‌توانند درد شما را تسکین دهند، پزشک می‌تواند برای شما داروهایی را که التهاب را کاهش داده و جریان خون به مغز را تغییر می‌دهند، تجویز کند. این داروها به شکل اسپری بینی، قرص و آمپول و شامل سوماتریپتان، ریزاتریپتان و… هستند. سردردهای میگرنی ممکن است چند بار در ماه تکرار شده و برای روزها ادامه داشته باشند. درباره بهترین قرص سردرد نیز می‌توانید این مطلب را بخوانید

برای پیشگیری از این سر دردها لازم است با پزشک خود مشورت کنید تا در صورت نیاز از داروهایی مثل متوپرولول، توپیرامات یا آمی تریپتیلین استفاده کنید.

سردردهای ثانویه

علت ایجاد سردردهای ثانویه چیز دیگری در بدن است که می‌تواند شامل بیماری، آلرژی و… باشد. در صورت عدم درمان، آن‌ها می‌توانند مزمن شوند. این نوع سر درد با رفع علت اصلی آن برطرف خواهد شد. انواع سردردهای ثانویه عبارتند از:

سردرد ناشی از آلرژی یا سردرد سینوسی

این نوع سردردها که ناشی از یک واکنش آلرژیک هستند، اغلب در جلوی سر و ناحیه سینوس رخ می‌دهند. سردردهای میگرنی جزو این دسته نیستند. افراد مبتلا به آلرژی فصلی مزمن یا سینوزیت بیش از دیگران مستعد ابتلا به آن هستند. اسپری‌های استروئیدی بینی، ضد احتقان‌ها یا آنتی هیستامین‎‌ها مانند سیتریزین در رفع این نوع سر درد موثر هستند. مزمن شدن این نوع سر درد می‌تواند از علائم عفونت سینوسی باشد که برای بررسی و درمان آن لازم است با یک پزشک متخصص مشورت کنید.

سردردهای هورمونی

زنان معمولا سردردهایی را تجربه می‌کنند که با نوسانات هورمونی همراه است. قاعدگی، سندروم پیش از قاعدگی، مصرف قرص‌های ضد بارداری و فرآیند بارداری عواملی هستند که می‌توانند بر میزان استروژن بدن تاثیر گذاشته و باعث سردرد شوند. آن سردردهایی که به طور خاص با چرخه قاعدگی مرتبط هستند به عنوان میگرن قاعدگی شناخته می‌شوند. آن‌ها می‌توانند قبل، حین یا بلافاصله پس از قاعدگی و یا در طول تخمک گذاری روی دهند. مسکن‌هایی مانند ناپروکسن یا داروهای تجویزی مثل فرواتریپان می‌توانند چنین دردهایی را کنترل کنند.

تخمین زده شده است که حدود ۶۰ درصد زنان چنین دردهایی را تجربه می‌کنند. علاوه بر مصرف دارو برای رفع این سردردها، به کار گفتن تکنیک‌های آرام سازی، تمرینات یوگا، طب سوزنی و داشتن یک رژیم غذایی مناسب می‌تواند به جلوگیری از این سردردها کمک کند.

تغییرات هورمونی ناشی از بارداری از عوامل ایجاد سر درد در زنان هستند

سردردهای ناشی از کافئین

کافئین بر جریان خون مغز اثر می‌گذارد. میزان غیر عادی این ماده می‌تواند به سردرد منجر شود. افراد مبتلا به میگرنی که به طور مکرر از کافئین زیاد مثل چای سبز یا سیاه و قهوه استفاده می‌کنند، بیشتر در معرض این نوع سردرد قرار می‌گیرند. علاوه بر این شما می‌توانید خواص چای سبز را در وبلاگ بخوانید. کافئین نوعی محرک است و عادت به مصرف آن باعث می‌شود که در صورت ترک کافئین به سر درد دچار شوید. این مسئله ممکن است به این دلیل باشد که کافئین باعث ایجاد تغییر در ساختار شیمیایی مغز شده و ترک آن به سردرد منجر می‌شود. برای رفع این مشکل بهتر است که میزان کافئین مصرفی خود را در یک سطح ثابت و معقول نگه داشته و یا آن را به تدریج ترک کنید تا دچار چنین سر دردهایی نشوید.

سردردهای حرکتی

چنین سردردهایی پس از دوره‌های فعالیت‌های شدید بدنی یا ورزش سنگین اتفاق می‌افتند. علاوه بر ورزش، بالا رفتن وزن، دویدن و رابطه جنسی هم از عوامل ایجاد سردردهای تحت فشار هستند. به نظر می‌رسد که این فعالیت‌ها باعث افزایش جریان خون در جمجمه شده که می‌تواند منجر به سردرد ضربان‌دار در هر دو طرف سر شود. این نوع سر دردها معمولا کوتاه مدت بوده و طی چند دقیقه تا چند ساعت بر طرف می‌شوند. مسکن‌هایی مثل آسپرین و ایبوپروفن می‌تواند درد ناشی از آن را تسکین دهند. سر دردهای ناشی از فعالیت بدنی سنگین نیاز به پیگیری پزشکی دارد؛ چون ممکن است نشانه‌ای از یک مشکل جدی باشد.

سردرد ناشی از فشار خون بالا

فشار خون بالا می‌تواند باعث بروز سردرد شود. چنین دردهایی معمولا نشانه یک وضعیت اضطراری هستند؛ چون زمانی اتفاق می‌افتند که فشار خون به طرز خطرناکی بالا می‌رود. سردرد ناشی از فشار خون بالا در دو طرف سر ایجاد می‌شود و معمولا با هر فعالیتی تشدید خواهد شد. گاهی هم تغییراتی در بینایی ایجاد می‌کند و یا باعث بی‌حسی یا سوزن سوزن شدن، خون دماغ شدن، درد قفسه سینه و یا تنگی نفس می‌شود. این نوع سردردها پس از کاهش فشار خون به سرعت بر طرف شده و تا زمانی که فشار خون شما تحت کنترل است نباید تکرار شوند.

سردردهای برگشتی

این نوع سر دردها که به دلیل استفاده بیش از حد داروها ایجاد می‌شوند ممکن است مانند سردردهای تنشی کسل کننده بوده و یا مثل میگرن با درد شدیدی همراه باشند. اگر مرتبا از داروهای مسکن بدون نسخه استفاده می‌کنید، مستعد ابتلا به این نوع از دردها هستید. ممکن است در صورت استفاده از این داروها سردرد شما کاهش پیدا نکرده و گاهی تشدید شود. سردردهای برگشتی احتمالا زمانی که داروهایی مثل استامینوفن، ایبوپروفن یا ناپروکسن را بیش از ۱۵ روز از یک ماه مصرف کنید روی می‌دهند. داروهای حاوی کافئین هم در ایجاد یا تشدید آن نقش دارند. تنها راه درمان آن، تغییر دارویی است که برای کنترل درد خود استفاده می‌کنید. در ابتدا ممکن است سر درد بدتر شود، اما بعد از گذشت چند روز برطرف خواهند شد.

سردردهای پس از سانحه

چنین سردردهایی پس از هر نوع آسیب به سر و جمجمه ایجاد شده و می‌توانند دردی مشابه سردردهای تنشی یا میگرن داشته باشند. این نوع سر دردها معمولا بین شش تا ۱۲ ماه بعد از آسیب ادامه خواهند داشته و حتی ممکن است به نوعی سر درد مزمن تبدیل شده و زندگی عادی فرد را دچار اختلال کنند. تریپتان، سوماتریپتان، بتابلاکر و آمی تریپتیلین از رایج‌ترین داروهایی هستند که برای کنترل درد ناشی از این سر دردها تجویز و مصرف می‌شوند.

سردرد و کرونا

کووید-۱۹ یک بیماری تنفسی است که می‌تواند ریه‌های فرد را تحت تاثیر شدید قرار دهد. این بیماری در اثر ویروس کرونا روی می‌دهد که در اصطلاح بالینی آن را SARS-CoV-2 می‌نامند. این بیماری علائم متنوعی دارد که یکی از شایع‌ترین آن‌ها سردرد است. تا امروز موارد متعددی از آن چه در مراحل ابتدایی ابتلا و چه در مرحله تشدید عفونت گزارش شده است. افراد مبتلا به میگرن در صورت ابتلا به کووید-۱۹ نوع شدیدی از این سردرد را تجربه می‌کنند. البته علاوه بر سر درد ، تب و سرفه هم از دیگر نشانه‌های این بیماری هستند. هنوز آمار دقیق و مشخصی درباره میزان شیوع سر درد در مبتلایان به این بیماری وجود ندارد. اما تحقیقات پراکنده بر افراد بستری شده در بیمارستان‌ها نشان داده که بین ۱۱ تا ۳۴ درصد این افراد به همراه علائم دیگر، سر درد هم دارند.

گزارش WHO که بیش از ۵۵ هزار مورد تایید شده کووید-۱۹ را بررسی کرده نشان داده است که در ۶/۱۳ درصد موارد، سردرد وجود دارد. گزارش CDC هم از افراد بستری شده در بیمارستان‌ها هم مشخص کرده است که سردرد در بین ۶/۹ تا ۳/۲۱ درصد افراد رواج دارد که این مسئله به سن آن‌ها مرتبط است. بر اساس یافته‌های این تحقیق مشخص شد که سردرد یکی از شایع‌ترین نشانه‌های ابتلا به کرونا در افراد زیر ۶۵ سال است.

سوالات پزشکی خود را میتوانید از بخش سوال پزشکی از هوش مصنوعی آنلاین حال بپرسید.

سازمان بهداشت جهانی اعلام کرده که بیش از ۱۳ درصد مبتلایان به کرونا که در بیمارستان‌ها بستری شده‌اند، به سردرد دچار هستند

سردرد خطرناک

سر یکی از مهم‌ترین بخش‌های بدن است که به دلیل قرار گرفتن مغز در آن، هدایت و کنترل بسیاری از اندام‌های بدن به آن مرتبط است. اغلب دردهایی که در این ناحیه ایجاد می‌شوند خوش‌خیم هستند؛ مثل سردردهای میگرنی یا تنشی. اما در صورتی که علت بروز آن‌ها مشخص نبوده یا شرایط خاصی را به همراه داشته باشند، ممکن است خطرناک بوده و نیاز به پیگیری جدی داشته باشد. در صورت مشاهده چنین دردهایی به ویژه انواع ناگهانی آن بلافاصله با مرکز فوریت‌های پزشکی تماس گرفته و درخواست کمک یا راهنمایی کنید. سردردهایی با ویژگی‌های زیر نیاز به بررسی پزشکی دارند:

• سردردهایی که در سنین بالای ۵۰ سال آغاز می‌شوند.
• سردردهایی که گیجی، کاهش سطح هوشیاری، بی‌حسی اندام و اختلال در بینایی و گفتار همراه هستند.
• سردردهای ناشی از فشار خون بالا
• همراه بودن گرفتگی و سفتی گردن، تهوع و تب با سردرد
• دردهای شدیدی که فرد را از خواب بیدار کند یا با استفراغ صبحگاهی همراه باشد.
• سر دردهای انفجاری ناگهانی با درد شدید
• سر دردهای میگرنی یا تنشی که علیرغم به کار گرفتن روش‎‌های درمانی، بهبود پیدا نمی‌کند یا بدتر می‌شود.
• سردردهای پس از بروز ضربه به سر
• سردردهای جدید در افراد مبتلا به بیماری‌های اختلال سیستم ایمنی یا مبتلایان به انواع سرطان

علت سردرد مداوم

انواع مختلف سردرد می‌توانند به صورت مداوم روی داده و به یک سردرد مزمن تکرار شونده تبدیل شوند. سردردهای تنشی بیشترین شانس تبدیل شدن به سردرد مزمن را دارند. افراد مبتلا به این نوع سردرد معمولا نیمی از یک ماه را با درد در ناحیه سر می‌گذرانند. به نظر می‌رسد حدود چهار درصد بزرگسالان جوامع چنین شرایطی را تجربه می‌کنند. پزشکان معتقدند که عوامل زیر می‌تواند ابتلا به سردرد مداوم را تشدید کند:

• استرس و اضطراب روزانه
• افسردگی
• مشکلات ناشی از خواب مانند کم‌خوابی یا خواب زیاد
• داشتن اضافه وزن
• مصرف کافئین بیش از حد
• استفاده مداوم از مسکن‌ها برای رفع سردرد

به نظر می‌رسد برای رهایی از سردردهای مداوم لازم است که در ابتدا به دنبال علت اصلی آن بوده و تلاش کنید آن را برطرف کنید. علاوه بر آن می‌توان به کمک استراحت، داشتن یک برنامه غذایی و خواب مناسب، نوشیدن آب کافی در طول روز، دوری از تحریکات عصبی و استرس شدید و کاهش مصرف کافئین و دارو آن را کنترل کرد.

حرف آخر

سر درد یکی از شایع‌ترین بیماری‌ها در جوامع است که همه افراد، از کودکان و نوجوانان تا سالمندان جوامع را درگیر می‌کند. آمارها نشان می‌دهد که تقریبا هفتاد درصد مردم حداقل یک سردرد را در سال تجربه می‌کنند. این سردردها در بیشتر مواقع خفیف است و با استراحت یا مسکن‌های سبک برطرف می‌شوند. اما در برخی از مواقع نشانه‌ای از یک مشکل جدی پزشکی بوده و نیاز به درمان فوری دارد. در صورتی که در این زمینه نیاز به راهنمایی پزشکی دارید، می‌توانید از پزشکان سامانه مشاوره آنلاین حال کمک بگیرید. انواع سر درد متفاوت است و هر یک نیاز به روش درمانی خاص خود دارد. پس بهتر است برای رفع آن خود درمانی نکنید. آیا شما به نوعی از سردرد دچار هستید؟ راهکار شما برای رفع آن چیست؟

منابع

سوالات متداول