آزمایش عفونت خون یکی از آزمایش‌های بسیار مهم است که با بررسی میزان عفونت خون اطلاعات بسیار دقیقی را از وضعیت سلامتی بدن در اختیار ما قرار می‌دهد. اینکه آزمایش عفونت خون چیست و چگونه انجام می‌پذیرد، موضوعی است که ما قصد داریم در این مطلب به بررسی آن بپردازیم. از شما دعوت می‌کنیم برای آشنایی بیشتر با دلایل ایجادکننده عفونت در خون و راه‌های تشخیص آن تا پایان این نوشتار همراه ما باشید.
برای هر آزمایشی از جمله آزمایش عفونت خون می‌توانید از بخش آزمایش در منزل استفاده کرده و نمونه گیری را در منزل خودتان و توسط متخصصین انجام دهید.
عفونت خون چیست و چگونه تشخیص داده می‌شود؟
عفونت خون را غالبا با نام علمی آن یعنی سپسیس یا مسمویت خونی می‌شناسند. سپسیس یا همان مسمویت خونی اشاره به یک وضعیت اورژانسی خطرناک دارد که اگر از سوی افراد مورد غفلت قرار گیرد، می‌تواند به قیمت به‌خطرافتادن سلامتی و جان‌ها تمام شود. جالب است بدانید که عفونت خون یا سپیس سومین علت مرگ بعد از عفونت ریه و بیماری ایدز شناخته شده است.
در عفونت خون باکتری‌ها و ویروس‌های ایجادکننده عفونت از نواحی مختلف بدن وارد رگ‌های خونی می‌شوند. مکانیزم دفاعی بدن در برابر عفونت، آزدسازی مواد شیمیایی مختلف در جریان خون است. عفونت خون یا سپسیس زمانی اتفاق می‌افتد که سیستم ایمنی بدن در برابر عفونت واکنشی بسیار شدید از خود نشان می‌دهد و در نهایت منجر به بروز التهاب در سایر بخش‌های مهم بدن می‌شود. التهاب شکل‌گرفته در اثر عفونت، ضمن مختل‌کردن فرآیند خونرسانی به بخش‌های مختلف منجر به بروز مشکلات متعددی همچون شوک سپتیک یا کاهش چشمگیر فشار خون می‌شود.
عفونت خون اشکال مختلفی دارد که سپیس معروف‌ترین و شناخته‌شده‌ترین نوع آن است. از اشکال دیگر عفونت خون می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
عفونت MRSA
باکتری ایجادکننده این نوع عفونت در خون، استافیلوکوک است که با نام اختصاری MRSA شناخته می‌شود. منبع انتشار این باکتری در خون عوامل متعددی نظیر زخم‌های جراحی، مصرف بی‌رویه آنتی‌بیوتیک‌ها، زخم بستر یا سوند ادراری است. این نوع باکتری اثرات بسیار نامطلوبی روی ریه‌ها، مفاصل و استخوان‌ها، قلب و فرآیند گردش خون در بدن دارد.
هپاتیت A ، B و C
با ویروس هپاتیت قطعا آشنایی مختصری دارید یا حداق نام آن را بارها از منابع علمی مختلف شنیده‌اید. این ویروس همچون سایر ویروس‌ها و باکتری‌ها عفونت را وارد خون می‌کند و باعث بروز مشکلات متعددی می‌شود. عمده‌ترین روش‌های انتقال این ویروس به افراد سرنگ مشترک، رابطه جنسی، خون یا فرآورده‌های خونی و انتقال از طریق مادر به جنین است.
با آزمایش هپاتیت بیشتر آشنا شوید.
ایدز AIDS/HIV
نوع دیگری از عفونت خون در اثر ورود ویروس نقص ایمنی به بدن که همه ما آن را با نام ایدز می‌شناسیم اتفاق می‌افتد. این ویروس با حمله به سیستم ایمنی بدن موجب بروز اختلال درعملکرد این ارگان می‌شود.
تب دنگی Dengue Fever
تب دنگی آخرین نوع ویروسی است که موجب عفونت خون می‌شود. این نوع ویروس که اغلب پشه آئدس ناقل آن است، باعث بروز اختلال در ساختار رگ‌های خونی می‌شود و با کاهش سلول‌های پلاکت خون، جریان خونرسانی به بخش‌های مختلف بدن را قطع می‌کند.
بیشتر بدانید: آزمایش Anti TPO
چه کسانی عفونت خون میگیرند؟
هر فردی، صرف نظر از سن یا جنسیت، ممکن است به عفونت خون مبتلا شود. عفونت خون، زمانی رخ می‌دهد که باکتری‌های مضر یا سایر میکروب‌ها به جریان خون نفوذ کرده و باعث ایجاد پاسخ ایمنی شدید در بدن می‌شوند. چه نوزاد، چه نوجوان، چه بزرگسال یا مسن، ممکن است مستعد ابتلا به این بیماری باشید.
با این حال، گروه های خاصی ممکن است با افزایش خطر مواجه باشند. نوزادان و کودکان، با سیستم ایمنی در حال رشد خود، ممکن است در برابر عفونت ها و سپسیس آسیب پذیرتر باشند. به همین ترتیب، افراد مسن یا افراد با سیستم ایمنی ضعیف، به دلیل بیماری‌های مزمن یا داروها، ممکن است خود را مستعد ابتلا به عفونت‌های خونی ببینند.
عواملی مانند بهداشت نامناسب، زخم های درمان نشده، سیستم ایمنی ضعیف، یا اقامت طولانی مدت در بیمارستان هم خطر ابتلا به عفونت خون را افزایش می‌دهند.
به همین جهت همه افراد باید به عوامل هشدار دهنده مانند مانند تب، ضربان قلب سریع، مشکلات تنفسی، خستگی شدید یا گیجی توجه داشته باشند و در صورت نیاز حتما با پزشک آنلاین مشورت کنند.
عواملی که باعث ایجاد عفونت در خون می‌شوند
طبق مطالعاتی که در موسسه ملی بهداشت ایالات متحده امریکا صورت گرفته است، عفونت خون، بیماری شایع در میان نوزادان و افراد مسن است. ضمن اینکه افرادی با سیستم ایمنی ضعیف، معتادان، اشخاص دیابتی یا کسانی که در محیطی آلوده مشغول به‌کار هستند، بیش از سایر افراد ممکن است در معرض ابتلا به عفونت باشند.
راه‌های مختلفی برای ابتلا به عفونت خون وجود دارد که ساده‌ترین آن شاید نیش حشرات و پیچیده‌ترینش عفونت‌های پوستی یا کلیوی باشد. به‌طور کلی عوامل زیر می‌توانند منجر به عفونت خون شوند:
- عفونت‌های گوارشی
- نیش حشرات آلوده
- سینه پهلو
- استفاده از کاتتر دیالیز یا کاتتر شیمی‌درمانی
- عفونت‌های دندان یا کشیدن دندان در دندانپزشکی آلوده
- عدم توجه به تعویض مرتب پانسمان‌ها به ویژه بعد از عمل جراحی
- قرار گرفتن زخم باز در معرض هرگونه آلودگی محیطی
- مقاوم شدن باکتری‌ها در برابر دارو
- عفونت کلیه یا مجاری ادراری
- عفونت‌های ریوی نظیر ذات‌الریه یا پنومونی
- عفونت پوستی
انواع آزمایش عفونت خون
تشخیص عفونت خون در بدن کاری به‌مراتب دشوار و سخت است. دلیل این سختی و پیچیدگی هم، مشترک‌بودن علائم عفونت خون با سایر بیماری‌های دیگر است. به همین جهت هم توصیه می‌کنیم برای تشخیص این نوع عارضه در اسرع وقت به پزشک مراجعه کنید. آزمایش عفونت خون به اشکال مختلفی قابل انجام است که مهم‌ترین آن‌ها عبارتند از:
- آزمایش کشت خون
- آزمایش کشت ادرار
- آزمایش سطح اکسیژن خون
- آزمایش انعقاد خون
- آزمایش پنل متابولیک
- آزمایش CBC
- آزمایش‌های مختلف تصویربرداری (سونوگرافی، سی‌تی‌اسکن، ام‌آر‌آی و تصویربرداری با اشعه ایکس)
تفسیر جواب آزمایش عفونت خون
همان‌طور که ملاحظه کردید، آزمایش‌های متعددی برای سنجش عفونت خون وجود دارد. هدف نهایی از انجام تمام روش‌های آزمایش عفونت خون، بررسی نوع و میزان عفونت، سنجش عملکرد کلیه، ارزیابی مقدار اکسیژن موجود در خون و مشکلات مرتبط با لخته‌شدن خون است. در ادامه همراه ما باشید تا شیوه انجام روش‌های آزمایش عفونت خون و تفسیر هر یک از آن‌ها را با شما به‌اشتراک بگذاریم. البته در جریان باشید که کار تفسیر آزمایش خون باید توسط پزشک انجام شود تا در صورت نیاز داروهای مناسب تجویز شود.
آزمایش کشت خون
آزمایش کشت خون معروف آزمایش عفونت خون است که با نام اختصاری B/C&S شناخته می‌شود. برای انجام این نوع آزمایش ابتدا نمونه خونی از بازوی فرد گرفته شده و به مدت 2 تا 3 روز در یک ظرف مخصوص نگهداری می‌شود. از آنجایی خون در حالت طبیعی فاقد هرگونه باکتری و یوروس است، نتیجه مثبت این آزمایش نشان‌دهنده عدم عفونت خون خواهد بود. در مقابل اگر بعد از گذشت 2 تا 3 روز باکتری یا ویروس در خون رشد کند، نتیجه این آزمایش منفی خواهد بود.
آزمایش کشت ادرار
کشت ادرار نیز که نوعی دیگری از آزمایش عفونت خون است، به بررسی وجود باکتری در ادرار می‌پردازد. در این آزمایش باکتری‌هایی که از طریق مجاری ادرار وارد دستگاه ادراری شده‌اند، شناسایی می‌شوند. در تفسیر آزمایش کشت ادرار اگر وجود باکتری رد ادرار منفی اعلام شود، یعنی هیچ‌گونه باکتری در ادرار پیدا نشده است. در مقابل نتیجه مثبت آزمایش به ما می‌گوید یک یا چند نوع باکتری در ادرار وجود دارد.
آزمایش سطح اکسیژن خون
آزمایش سطح اکسیژن خون که نام علمی آن آزمایش پالس اکسیمتری (ABG) است به کمک وسیله‌ای دستگاهی تحت عنوان پالس اکسیمتر انجام می‌پذیرد. این آزمایش که در فهرست اشکال مختلف آزمایش عفونت خون جا خوش کرده است، به بررسی درصد اکسیژن خون در بدن می‌پردازد.
برای انجام این آزمایش، پالس اکسیمتر را که وسیله‌ای بسیار کوچک است به لاله گوش، نوک انگشت درست یا انگشت پا متصل می‌کنند تا از طریق اطلاعات خروجی آن از میزان درصد اکسیژن خون مطلع شوند. میزان نرمال اکسیژن خون در بدن 7.35 تا 7.45 است.
آزمایش شمارش خون
یکی از اشکال رایج و مهم آزمایش عفونت خون که در تشخیص بسیاری از بیماری‌ها به پزشکان کمک می‌کند، آزمایش شمارش خون است. در این آزمایش تعداد سلول‌های خون به ویژه گلبول‌های سفید برحسب سن و جنسیت مورد ارزیابی قرار می‌گیرد. میزان نرمال گلبول‌های سفید خون ۴۰۰۰ تا ۱۱۰۰۰ در میکرولیتر است که مقدار بیشتر آن نشانه‌دهنده عفونت خون خواهد بود.
آزمایش انعقاد خون
در آزمایش انعقاد خون توانایی لخته‌شدن خون و مدت زمان آن مورد ارزیابی و سنجش قرار می‌گیرد. همان‌طور که می‌دانید در حالت طبیعی، خون نباید لخته شود. این آزمایش اطلاعات تشخیصی مفیدی را در رابطه با لخته‌های خونی یا خطر خونریزی بیش‌از حد و ابتلا به سپسیس به ما می‌دهد. مقدار نرمال این ژآمایش به صورت زیر گزارش می‌شود:
- لخته شدن خون در زمان ۱۱ تا ۱۳.۵ ثانیه
- نسبت INR از ۰.۸ تا ۱.۱
طبیعتا میزان بیش‌از حد یا کمتر این آزمایش سرنخ مهمی برای تشخیص عفونت خون خواهد بود. مقدار زیاد نتیجه این آزمایش نشان‌دهنده عدن توانایی خون در لخته‌شدن و مقدار کم آن به معنی تشکیل لخته‌های غیرقابل مشاهده در سراسر بدن است.
آزمایش پنل متابولیک
آزمایش پنل متابولیک نیز یکی دیگر از اقسام آزمایش عفونت خون است که نتیجه آن اطلاعات دقیقی از عملکرد کلیه، تعادل الکترولیت و میزان گلوکز بدن در اختیار ما قرار می‌دهد. این ژآنمایش حاوی 14 آزمایش مختلف است که نتیجه هر کدام اطلاعات تشخیصی مفیدی را در زمینه ابتلا به عفونت خون در اختیار افراد قرار می‌دهد.
آزمایش‌های مختلف تصویربرداری
در صورتی که عفونت با سایر اشکال مختلف آزمایش عفونت خون که در بالا ذکر شد، تشخیص داده نشود، سراغ آزمایشات تصویربرداری مختلف خواهیم رفت. این آزمایش‌ها با اهداف زیر انجام می‌گیرد:
- تصویربرداری با اشعه ایکس: تشخیص عفونت در ریه
- سونوگرافی: تشخیص عفونت در کیسه صفرا و کلیه
- سی‌تی‌اسکن: تشخیص عفونت در کبد و عفونت‌های شکمی
- ام‌آر‌آی: تشخیص عفونت در استخوان و بافت‌های نرم
آزمایش عفونت خون در کودکان
برای آزمایش عفونت خون در کودکان، یک متخصص به آرامی سطح پوست را تمیز می کند، معمولاً روی رگ بازو یا دست. سپس یک سوزن کوچک را وارد سیاهرگ می‌کند و مقدار کمی خون را با دقت در لوله‌های کشت خون جمع‌آوری می‌کند.
نمونه خون جمع آوری شده سپس به آزمایشگاه فرستاده می شود، جایی که تکنسین ها لوله ها را در دستگاهی به نام انکوباتور قرار می دهند. این دستگاه باعث می‌شود هر گونه باکتری یا قارچ درصورت وجود، رشد کند. سپس الگوی رشد و ویژگی های باکتری ها یا قارچ ها را برای شناسایی عفونت خاص ایجاد کننده میکروارگانیسم بررسی می‌شود.
در حالی که انجام آزمایش عفونت خون برای کودکان کمی ناراحت کننده است اما برای جلوگیری از عود کردن و افزایش عفونت باید به درستی انجام شده و عفونت شناسایی شود.
درباره عفونت ادراری در کودکان بیشتر بدانید.
انجام آزمایش عفونت خون در منزل
همان‌طور که گفته شد، عفونت خون یک وضعیت اورژانسی خطرناک است که به محض دیدن علائم بایستی سریعا به پزشک مراجعه کرد. غالبا اولین گام درمانی که توسط پزشک معالج شما انجام می‌شود، انجام آزمایش عفونت خون است.
شما با استفاده از خدمات آزمایش در منزل «حال» می‌توانید پروسه‌ای آسان‌تر و کم‌هزینه‌تر را سپری کنید. در این روش دیگر هیچ نیازی به مراجعه حضوری به آزمایشگاه و ماندن در صف‌های طویل نوبت‌دهی نخواهد بود. ضمن اینکه این قسم از آزمایشات را می‌توانید با کمک حال با بیشترین دقت در منزل انجام دهید. شایان ذکر است که آزمایش‌های انجام‌شده در حال مشمول بیمه‌های تکمیلی نیز می‌شوند.
