دیابت بارداری زمانی اتفاق می‌افتد که در دوران بارداری سطح قند خون شما بالا می‌رود و بدن نمی‌تواند انسولین کافی تولید کرده تا نیازهای اضافی شما را در بارداری تأمین کند.اگر می‌خواهید بدانید انسولین چیست ، این مطلب را بخوانید. معمولا این مشکل پس از زایمان برطرف میشود. اگرچه دیابت بارداری می‌تواند در هر مرحله از بارداری اتفاق بیفتد، اما در سه ماهه دوم و سوم بیشتر مشاهده میشود. دیابت بارداری می‌تواند در طول بارداری و بعد از زایمان، برای شما و کودکتان ایجاد مشکل کند، اما اگر به موقع تشخیص و به خوبی مدیریت شود، می‌توان خطرات آن را کاهش داد. به همین دلیل آزمایش دیابت بارداری از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.
این بیماری سالانه تا ۱۰٪ از زنان باردار در ایالات متحده را درگیر می‌کند و زنانی را که در گذشته سابقه دیابت نداشته‌اند، در دوران بارداری تحت تأثیر قرار می‌دهد. دو نوع دیابت بارداری وجود دارد. زنان مبتلا به نوع A1 می‌توانند آن را از طریق رژیم غذایی برای دیابت و ورزش کنترل کنند. کسانی که به نوع A2 مبتلا هستند، نیاز به مصرف انسولین یا داروهای دیگر دارند. در زنان مبتلا به دیابت بارداری، قند خون معمولا پس از زایمان به حالت طبیعی برمی‌گردد، اما دیابت بارداری هم می‌تواند بر سلامت کودک شما تأثیر بگذارد و هم خطر ابتلا به دیابت نوع ۲ را در خود شما بالا ببرد. پس نباید از انجام به‌موقع آزمایش دیابت بارداری غافل شوید. شما همینطور میتوانید درباره داروی جدید درمان قطعی دیابت مطلب مشخص شده را مطالعه نمایید.
درصورت داشتن هرگونه سوال در زمینه زنان و زایمان میتوانید از خدمات مشاوره متخصص زنان آنلاین حال بهرمند شوید.
آزمایش دیابت بارداری در هفته چندم انجام می شود؟
آزمایش قند خون بارداری معمولا بین هفته‌های ۲۴ تا ۲۸ بارداری انجام میشود. در صورت افزایش احتمال ابتلا به دیابت بارداری، پزشک شما ممکن است در اولین ویزیت پس از بارداری آزمایش دیابت بارداری را تجویز کند. در حدود هفته ۸ تا ۱۲ بارداری، پزشک از شما سؤالاتی می‌پرسد تا تعیین کند که آیا در معرض خطر دیابت حاملگی هستید یا خیر، اگر یک یا چند عامل خطر برای دیابت بارداری داشته باشید، آزمایش غربالگری به شما پیشنهاد میشود و در صورت نیاز آزمایش تحمل گلوکز انجام خواهد شد.
درباره دیابت استرسی بیشتر بدانید
شرایط آزمایش قند بارداری
مانند سایر انواع دیابت، دیابت بارداری بر نحوه استفاده سلول‌های شما از قند تأثیر می‌گذارد. همین امر تست گلوکز بارداری را حائز اهمیت می‌کند. گلوکز یک قند ساده است که به عنوان منبع اصلی انرژی برای بدن عمل می‌کند. کربوهیدرات‌هایی که می‌خوریم به گلوکز (و چند قند ساده دیگر) تجزیه میشوند، توسط روده کوچک جذب شده و در بدن پخش میشوند. بیشتر سلول‌های بدن برای تولید انرژی به گلوکز نیاز دارند.
سلول‌های مغز و سیستم عصبی برای تأمین انرژی به گلوکز وابسته هستند و تنها زمانی می‌توانند به وظایف خود عمل کنند که سطح گلوکز در خون، در حد مشخصی باقی بماند. استفاده از گلوکز در بدن به وجود انسولین، هورمونی که توسط لوزالمعده تولید میشود، بستگی دارد. انسولین انتقال گلوکز به سلول‌های بدن را کنترل می‌کند تا به عنوان انرژی مورد استفاده قرار گیرد. علاوه بر این، انسولین گلوکز اضافی را برای ذخیره کوتاه مدت انرژی به عنوان گلیکوژن در کبد هدایت می‌کند و باعث ایجاد سنتز چربی‌ها میشود.
برای آشنایی با مواردی که برای تغذیه در دوران بارداری مناسب است این مطلب را بخوانید.
ما نمی‌دانیم که چه عواملی باعث دیابت حاملگی میشوند. این مشکل برای میلیون‌ها زن باردار اتفاق می‌افتد. بعضی اوقات، هورمون‌ها مانع از تأثیر انسولین بر بدن میشوند و مشکلی به نام مقاومت به انسولین را در بدن ایجاد می‌کنند.
مقاومت به انسولین، استفاده از انسولین را برای بدن مادر سخت می‌کند و این بدان معناست که بدن ممکن است برای جبران، به سه برابر میزان معمول، انسولین نیاز داشته باشد. دیابت بارداری همچنین می‌تواند به این دلیل شروع شود که بدن مادر قادر به ساخت و استفاده از انسولین مورد نیاز بدن در دوران بارداری نباشد. بدون انسولین کافی، گلوکز نمی‌تواند از خون خارج شده و به انرژی تبدیل شود. برای تشخیص و درمان این شرایط آزمایش قند بارداری الزامی است. ممکن است به تست چالش گلوکز خوراکی، آزمایش تحمل گلوکز و یا به هر دو نیاز داشته باشید. این آزمایش‌ها نشان می‌دهند که بدن شما چقدر از گلوکز استفاده می‌کند.
تست چالش گلوکز، پاسخ بدن شما به قند (گلوکز) را اندازه‌گیری می‌کند.آزمایش چالش گلوکز در دوران بارداری برای غربالگری دیابت بارداری انجام میشود. مرحله اول آزمایش دیابت بارداری، یعنی آزمایش غربالگری، شرایط خاصی ندارد و بدون هیچ پرهیز غذایی در دو مرحله انجام میشود. نتایج آزمایش چالش گلوکز نشان می‌دهد که آیا احتمال ابتلا به دیابت بارداری در شما وجود دارد یا خیر.
این آزمایش بهطور معمول بین هفته‌های ۲۴ تا ۲۸ بارداری انجام میشود. با این وجود، اگر به دلیل چاقی و اضافه وزن، سابقه دیابت حاملگی در بارداری‌های پیشین، سابقه خانوادگی دیابت یا عوامل دیگر، در معرض خطر ابتلا به دیابت بارداری باشید، ممکن است پزشک شما در همان اولین ویزیت‌های پس از بارداری آزمایش چالش گلوکز را انجام دهد. نتایج غیرطبیعی در این آزمایش در اوایل دوران بارداری، ممکن است به‌دلیل ابتلا به دیابت نوع ۲ باشد که پیش‌تر تشخیص داده نشده است.
درباره تست اعتیاد ازدواج و موارد تشکیل دهنده آن این مطلب را بخوانید
برای تشخیص قطعی علت بالا بودن سطح قند خون در آزمایش چالش گلوکز، مرحله دوم آزمایش دیابت بارداری، یعنی آزمایش تحمل گلوکز خوراکی که OGTT (Oral Glucose Tolerance Test) نامیده میشود، انجام میشود. برای این آزمایش باید به مدت ۸ تا ۱۴ ساعت از خوردن و نوشیدن هرچیزی به‌جز آب پرهیز کنید و به اصطلاح، ناشتا باشید. این آزمایش ۳ ساعت زمان می‌برد. در روزهای منتهی به آزمایش قند خون بارداری، خوردن و آشامیدن شما باید عادی باشد؛ مصرف قند بیشتر یا کم‌تر از حد معمول، می‌تواند نتایج آزمایش را دستخوش تغییرات کند و یه انجام مجدد آزمایش نیاز پیدا کنید.
درباره آزمایش قند خون و انجام آن در منزل این مطلب را بخوانید
آزمایش دیابت بارداری شامل دو آزمایش غربالگری و تحمل گلوکز است. برای آزمایش غربالگری یا چالش قند خون نیازی به ناشتا بودن نیست، اما برای آزمایش تحمل گلوکز باید ناشتا باشید و در ۸ تا ۱۴ ساعت پیش از آزمایش به‌جز آب چیزی نخورده باشید
انجام آزمایش دیابت بارداری
همان‌طور که پیش‌تر به آن اشاره کردیم، آزمایش قند خون بارداری یا همان آزمایش دیابت بارداری، شامل دو آزمایش است: آزمایش غربالگری یا چالش قند خون و آزمایش تحمل قند خون.
ابتدا آزمایش چالش گلوکز انجام میشود که دو مرحله دارد. در مرحله اول، بدون هیچ پرهیز غذایی، یک محلول قندی می‌نوشید و در مرحله دوم یک ساعت بعد از نوشیدن محلول، از شما برای اندازه‌گیری سطح قند خون، نمونه خون گرفته میشود. اگر سطح گلوکز خون شما در آزمایش خونی که در مرحله دوم انجام شده، بالا باشد، باید برای آزمایش تحمل گلوکز آماده شوید. در آزمایش ۳ ساعته تحمل گلوکز، بعد از آن‌که ۸ تا ۱۴ ساعت را بدون خوردن یا نوشیدن چیزی سپری کردید، یک نمونه خون از شما گرفته میشود. در مرحله بعد یک محلول حاوی ۱۰۰ گرم گلوکز را می‌نوشید و بعد از نوشیدن آن، ۳ بار دیگر و هر ۶۰ دقیقه یک بار، یک نمونه خون گرفته میشود تا سطح گلوکز در خون شما بررسی شود.
اگر در نتایج این آزمایش هم سطح گلوکز در خون شما بالا بود، شما به بیماری قند بارداری مبتلا هستید.
ممکن است پزشک شما از روش دیگری برای آزمایش قند خون بارداری استفاده کند. همان‌طور که توضیح دادیم، در روش اول، آزمایش غربالگری انجام میشود و بعد با توجه به نتایج آزمایش، در صورت نیاز آزمایش تحمل گلوکز خوراکی تجویز میشود.
روش دوم، آزمایش دیابت بارداری را در یک مرحله خلاصه می‌کند. بدین معنا که برای آزمایش دیابت بارداری، تنها آزمایش تحمل گلوکز خوراکی را انجام می‌دهند. تست تحمل گلوکز خوراکی یک مرحله‌ای، به جای ۳ ساعت، ۲ ساعت زمان می‌برد. پس از اندازه‌گیری سطح گلوکز ناشتا، یک دوز ۷۵ گرمی گلوکز نوشیده میشود و سطح گلوکز، ۱ ساعت و ۲ ساعت پس از مصرف گلوکز، اندازه‌گیری میشود. برای تشخیص دیابت فقط یکی از مقادیر (از جمله سطح گلوکز ناشتا) باید بیش از حد انتظار باشد.
در حال راجع به آزمایش خون بارداری بخوانید.
در شرایط عادی، آزمایش دیابت بارداری در ماه‌های ۲۴ تا ۲۸ بارداری تجویز میشود، مگر این‌که شخص سابقه دیابت یا اضافه وزن یا عوامل دیگری که منجر به بالا رفتن احتمال ابتلا به دیابت بارداری میشوند را داشته باشد
تفسیر آزمایش دیابت بارداری
نتایج آزمایش دیابت بارداری به میلی‌گرم در دسی‌لیتر یا میلی‌مول در لیتر ارائه میشود. سطح قند خون زیر ۱۹۰ میلی‌گرم در دسی‌لیتر (۷.۸ میلی‌مول در لیتر) طبیعی تلقی میشود. سطح قند خون ۱۹۰ میلی‌گرم در دسی‌لیتر (۷.۸ میلی‌مول در لیتر) یا بالاتر ممکن است به‌دلیل دیابت بارداری باشد. این اعداد ممکن است در آزمایشگاه‌ها و کلینیک‌های مختلف متفاوت باشد. قند خون پایین‌تر از ۱۴۰ میلی‌گرم در دسی‌لیتر (۷.۸ میلی‌مول در لیتر) معمولا در آزمایش چالش گلوکز طبیعی تلقی میشود. نتایج آزمایش تحمل گلوکز هم بازه‌ای مشابه آزمایش چالش گلوکز دارد؛ به‌جز این‌که محلول قندی، گلوکز بیش‌تری خواهد داشت و قند خون شما هر ۶۰ دقیقه یک بار و به مدت سه ساعت بررسی میشود. اگر حداقل در دو مورد از آزمایش‌ها قند خون بیش از حد انتظار باشد، شما به دیابت بارداری مبتلا هستید.
درباره تفسیر آزمایش خون و انواع آن می‌ـوانید این مطلب را مطالعه کنید
آزمایش دیابت بارداری برای اندازه‌گیری سطح گلوکز یا همان قند در خون انجام میشود. هم برای آزمایش غربالگری و هم برای آزمایش تحمل گلوکز، شما باید محلول قندی حاوی میزان مشخصی گلوکز را بنوشید. میزان این گلوکز در این آزمایش‌ها متفاوت است
عدد قند خون ناشتا نرمال در بارداری
بهطور کلی، یک رژیم غذایی سالم با کنترل و توزیع مناسب کربوهیدرات‌ها (قندها)، به‌همراه یک سبک زندگی سالم (مدیریت استرس، خواب کافی و فعالیت بدنی)، برای کنترل دیابت بارداری کافی است. اگر سطح گلوکز خون بیش از حد بالا بماند، پزشک تزریق انسولین یا در بعضی موارد داروهای ضد دیابت خوراکی را تجویز می‌کند. سطح طبیعی قند خون به شرح زیر است:
- ناشتا: کم‌تر از ۹۵ میلی‌گرم در دسی‌لیتر (۵.۳ میلی‌مول در لیتر)
- یک ساعت بعد از وعده غذایی: کم‌تر از ۱۴۰ میلی‌گرم در دسی‌لیتر (۷.۸ میلی‌مول در لیتر)
- دو ساعت بعد از وعده غذایی: کم‌تر از ۱۲۰ میلی‌گرم در دسی‌لیتر (۶.۷ میلی‌مول در لیتر)
حرف آخر
آزمایش دیابت بارداری برای بررسی و کنترل قند خون در دوران بارداری انجام میشود. آزمایشهای چالش گلوکز خون برای غربالگری و درصورت نیاز آزمایش تحمل گلوکز، آزمایش دیابت بارداری را تشکیل می‌دهند. اگر شما سابقه ابتلا به دیابت، اضافه وزن، سابقه دیابت بارداری در بارداری‌های قبلی یا عوامل دیگری که احتمال ابتلا به دیابت را در دوران بارداری بالا می‌برند، نداشته باشید، در هفته ۲۴ تا ۲۸ بارداری، این آزمایش برایتان تجویز میشود. در مرحله اول، آزمایش غربالگری انجام میشود. اگر نتایج این آزمایش غیرطبیعی باشد، در مرحله بعدی برای تشخیص قطعی، آزمایش تحمل گلوکز انجام میشود. دیابت بارداری معمولا بعد از زایمان از بین می‌رود اما انجام آزمایش این آزمایش برای تشخیص به‌موقع و درمان آن ضروری است، چرا که سطح بالای قند خون مادر هم سلامت جنین را تهدید می‌کند و هم احتمال ابتلا به دیابت نوع ۲ را در مادر افزایش می‌دهد.
سؤالات متداول
آزمایش دیابت بارداری در هفته چندم انجام می شود؟
بهطور معمول، اگر شخص اضافه وزن، سابقه دیابت بارداری در حاملگیهای قبلی یا فاکتورهای دیگر افزایش ریسک دیابت بارداری نداشته باشد، در هفته ۲۴ تا ۲۸ بارداری آزمایش دیابت بارداری انجام میشود. در غیر این صورت بنا به تشخیص پزشک در هر زمانی ممکن است انجام این نوع آزمایش توصیه شود.
آزمایش دیابت بارداری چگونه است؟
برای تشخیص دیابت بارداری، اول آزمایش غربالگری یا چالش گلوکز انجام میشود؛ درصورتی که نتایج آزمایش غربالگری غیرطبیعی باشد، در مرحله بعدی آزمایش تحمل گلوکز تجویز میشود. این آزمایش ۳ ساعت طول می‌کشد. اول یک آزمایش خون ناشتا انجام میشود، سپس یک محلول حاوی گلوکز می‌نوشید و بعد از آن ۳ بار دیگر با فاصله یک ساعت، از شما نمونه خون گرفته میشود.
آیا برای انجام آزمایش قند بارداری باید ناشتا بود؟
برای انجام آزمایش غربالگری یا همان چالش گلوکز نیازی به ناشتا بودن نیست، اما اگر آزمایش تحمل قند خون را که یک آزمایش سه ساعته است، انجام می‌دهید، باید به مدت ۸ تا ۱۴ ساعت به‌جز آب چیز دیگری نخورید و ننوشید.
آیا آزمایش چالش گلوکز همان آزمایش دیابت بارداری است؟
آزمایشهای چالش گلوکز و تحمل گلوکز در دوران بارداری برای آزمایش دیابت بارداری انجام میشود. این آزمایشات اغلب با هم انجام میشوند، اما گاهی اوقات فقط چالش گلوکز لازم است.
منابع
