بواسیر یا هموروئید رگ‌های متورمی هستند که در اطراف مقعد یا راست روده قرار دارند. وقتی این رگ‌ها به دلایلی مثل یبوست، افزایش وزن، بارداری و یا فشار بیش از حد وارد شده به روده متورم شوند، بواسیر ایجاد میشود که میتواند خارجی یا داخلی باشد.
بواسیر خارجی شایع‌ترین و دردسرسازترین نوع آن است که باعث مشکل در نشستن، خارش و درد میشود. در دوران میانسالی، بواسیر به یک عارضه شایع تبدیل شده و در حدود ۵۰ سالگی تقریبا نیمی از مردم به یک یا چند مورد از علائم متداول آن مثل درد رکتوم، خارش، خونریزی و یا افتادگی (بیرون زدگی از کانال مقعد) دچار هستند. اگر چه این بیماری به ندرت خطرناک است، اما میتواند یک مسئله مکرر و دردناک باشد. خوشبختانه درمانهای زیادی برای آن وجود دارد که در ادامه به آنها اشاره خواهیم کرد. البته اگر به بواسیر دچار شده اید میتوانید از بخش مشاوره آنلاین پزشکی با دکتر مورد نظرتان صحبت کنید و داروهای لازم را از او دریافت کنید.
بواسیر چیست؟
هموروئید رگ های خونی متورم و ملتهب واقع در رکتوم یا مقعد هستند. آنها می توانند به صورت داخلی، داخل راست روده یا بیرونی یعنی زیر پوست اطراف مقعد ایجاد شوند. این رگ های خونی به دلیل افزایش فشار بزرگ شده و باعث ناراحتی و درد می‌شوند. بواسیر می تواند در اثر عوامل مختلفی از جمله زور زدن در حین حرکات روده، یبوست مزمن یا اسهال، بارداری، چاقی، یا نشستن یا ایستادن طولانی مدت ایجاد شود. علائم هموروئید شامل خارش، درد، خونریزی، ناراحتی و توده در نزدیکی مقعد است. در حالی که هموروئید می تواند آزاردهنده باشد، اما معمولاً خطرناک نیستند و اغلب با تغییر سبک زندگی، درمان های خانگی یا درمان های پزشکی قابل کنترل هستند. همیشه توصیه می شود برای تشخیص دقیق و برنامه درمانی مناسب با یک متخصص مراقبت های بهداشتی مشورت کنید.
همورئید چیست؟
می‌توان گفت که همه افراد هموروئید دارند. آنها خوشه‌های بالش مانندی از سیاهرگ‌ها هستند که در زیر غشاهای مخاطی و در پایین‌ترین قسمت راست روده و مقعد قرار دارند. وظیفه آنها پرخون شدن در زمان دفع و کمک به عمل دفع است. هموروئید زمانی آزاردهنده میشود که در آن وریدها مانند رگ‌های واریسی پا متورم و منبسط شوند. این مسئله باعث ایجاد التهاب و درد در آن ناحیه میشود و دو نوع است: نوع داخلی که در قسمت پایین راست روده ایجاد شده و نوع خارجی که در زیر پوست اطراف مقعد مشاهده میشود.
علائم بواسیر
علائم هموروئید معمولا پس از تحریک آنها ایجاد میشود که ممکن است از خفیف تا بسیار شدید و غیر قابل تحمل، متغیر باشد. شایع‌ترین آنها عبارتند از:
- خارش مقعد
- تحریک و درد در داخل و یا اطراف مقعد
- توده خارش‌دار یا دردناک یا تورم در نزدیکی مقعد
- خونریزی
- مدفوع باریک
این عارضه اغلب تهدید کننده نبوده و خود به خود برطرف میشود. ولی در صورتی که مدت زیادی طول بکشد و با علائم دیگری مثل کم‌خونی همراه باشد، حتما باید توسط پزشک پیگیری و در صورت لزوم، درمان مناسب آغاز شود.
بواسیر یا هموروئید خوشه‌های بالشت مانندی هستند که در اثر فشار متورم می‌شوند
علت بواسیر
به طور معمول، بواسیر در اثر یبوست مزمن، کشیدگی هنگام حرکات روده و نشستن طولانی مدت به خصوص در توالت ایجاد میشود. همه این مواردی که نام برده شد، باعث تجمع جریان خون در آن ناحیه، جمع شدن عروق و بزرگ شدن بواسیر می‌شوند. داشتن سابقه خانوادگی هم در این زمینه بسیار موثر است. این عارضه ممکن است در دوران بارداری که رحم بزرگ شده روی وریدها فشار مضاعف ایجاد میکند هم ایجاد شود.
مطالعات جدیدتر نشان می‌دهد که بیماران مبتلا به این بیماری دارای فشار کانال مقعدی بیشتری هستند، یعنی این که فشار موجود بر عضله صاف مقعدی، حتی در حالت عادی (فشار نیاوردن) بیش از حد متوسط است. وقتی چنین فردی به یبوست دچار میشود، فشار ناشی از آن به این وضعیت اضافه کرده و افزایش فشار در هنگام دفع، باعث هدایت بالشتک‌ها به سمت عضله اسفنگتر میشود. در نتیجه بافت‌های پیوندی که از بواسیر پشتیبانی و حمایت می‌کنند، با افزایش سن یا آسیب ضعیف شده و باعث برآمدگی و گاهی خروج آن از مقعد می‌شوند. از دیگر عوامل ایجاد این مشکل می‌توان به عدم نوشیدن آب کافی در طول روز، کمبود فیبر و سبزیجات در برنامه غذایی، اضافه وزن زیاد و… اشاره کرد.
شما همینطور میتوانید راجع به خواص هندوانه و فواید آن مقاله مرتبط با آن را در حال بخوانید.
بواسیر داخلی
تجمع و تحریک رگ‌های خونی، منجر به تورم خوشه‌های آن در انتهای راست روده میشود. بواسیر داخلی گاهی بدون درد است، حتی زمانی که خونریزی هم ایجاد کند. در برخی مواقع افراد فقط از لکه خون روی دستمال کاغذی یا کاسه توالت متوجه آن می‌شوند، بدون این که هیچ علامت یا ناراحتی دیگری حس کنند. اما در مواردی هم با درد و سوزش زیاد و غیر قابل تحملی همراه است. گاهی این نوع بواسیر ممکن است برجسته شود و مقادیر کمی مخاط و ذرات ریز مدفوع را جمع‌آوری کند که در نهایت به تحریک و خارش داخلی منجر شود. تلاش برای رفع خارش میتواند با تحریک بیشتر، مشکل را بدتر کند.
بیرون زدگی‌های بادکنک مانند ناحیه مقعد را بواسیر بادی، دکمه‌ای یا ساچمه ای می‌نامند
هموروئید خارجی
وقتی رگ‌های خونی متورم در بیرون از مقعد و در اثر فشار یا تحریک به خارش و خونریزی دچار شده یا ترک بخورند، بواسیر یا هموروئید خارجی روی می‌دهد. این عارضه دردناک‌تر از نوع داخلی آن است، زیرا پوست روی آن دائما تحریک شده و فرسایش می‌یابد. گاهی در بواسیر خارجی یک لخته خون ایجاد میشود که درد آن میتواند ناگهانی و شدید باشد. این لخته معمولا حل میشود و پوست اضافی، باقی مانده و باعث خارش و تحریک خواهد شد. به طور کلی نوع خارجی این عارضه مشکلات بیشتری از قبیل اختلال در نشستن، خارش، تحریک پوست و… ایجاد میکند.
بواسیر خونی
زمانی که بواسیر دچار خونریزی شود، می‌گویند که فرد به بواسیر خونی دچار است. در چنین شرایطی فشار زیادی که به عروق متورم شده در ناحیه مقعد و رکتوم وارد میشود، باعث پاره شدن و خونریزی آنها میشود. این بیماری میتواند به دلیل خونریزی، عوارض زیادی برای بدن ایجاد کند و در دراز مدت باعث کم‌خونی و عوارض ناشی از آن مثل خستگی، رنگ‌پریدگی و… شود. بنابراین لازم است که نسبت به درمان به موقع این بیماری اقدام کرد.
بیشتر بدانید: غذاهای مضر برای فیبروم رحمی
علائم بواسیر در زنان
این عارضه فارغ از نوع آن (داخلی یا خارجی) در زنان شایع‌تر است. علت این مسئله میتواند مربوط به تغییرات هورمونی، ساختار بدنی، تجربه زایمان و بارداری، داشتن رابطه مقعدی و… باشد. از بارزترین علائم بواسیر در زنان می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- خونریزی در ناحیه مقعد
- احساس درد در حین دفع مدفوع و پس از آن
- التهاب و تورم در ناحیه مقعد
- لمس یا مشاهده بیرون‌زدگی در مقعد
برای گفتگو درباره بواسیر میتوانید با دکتر زنان آنلاین نیز گفتگو کنید و درمان را در خانه انجام دهید
بواسیر میتواند در داخل و خارج از مقعد ایجاد شود
بواسیر دکمه ای چیست
بواسیر دکمه ای که به عنوان هموروئید خارجی یا هموروئید خارجی ترومبوز شناخته می شود، به رگ های خونی متورم واقع در اطراف مقعد اشاره دارد. این بواسیرها به دلیل ظاهر گرد یا دکمه مانندشان «دکمه ای» نامیده می شوند.
بر خلاف هموروئید داخلی که در داخل راست روده ایجاد می شود، هموروئید دکمه ای خارج از مقعد رخ می دهد و می تواند به صورت توده یا برآمدگی در اطراف ناحیه مقعد احساس شود. آنها زمانی تشکیل می شوند که رگ های خونی در ناحیه ملتهب می شوند و ممکن است لخته های خون در بافت های متورم ایجاد شود و باعث ناراحتی و درد اضافی شود. هموروئید دکمه ای اغلب با علائمی مانند تورم، خارش، درد و حساسیت در ناحیه آسیب دیده همراه است. آنها می توانند ناشی از عوامل متعددی از جمله یبوست مزمن، زور زدن در حین حرکات روده، نشستن یا ایستادن طولانی مدت، چاقی و بارداری باشند.
درمان هموروئید دکمه ای معمولاً شامل تغییراتی در سبک زندگی می شود، مانند مصرف یک رژیم غذایی با فیبر بالا، هیدراته ماندن، و اجتناب از زور زدن بیش از حد در حین اجابت مزاج. کرم ها یا پمادهای بدون نسخه ممکن است علائم را تسکین دهند، و در برخی موارد، اقدامات پزشکی مانند بستن نوار لاستیکی یا برداشتن جراحی ممکن است برای موارد شدید یا مداوم ضروری باشد.
بواسیر بادکنکی چیست
بواسیر بادکنکی، که به نام هموروئید پرولاپس نیز شناخته می شود، وضعیتی است که با رگ های خونی متورم در ناحیه رکتوم مشخص می شود. بواسیر خود بخشی طبیعی از مجرای مقعدی است و در حفظ ادرار نقش دارد. با این حال، زمانی که این رگ‌های خونی متورم می‌شوند و به بیرون از مقعد بیرون می‌زنند، به آنها هموروئید بالونی گفته میشود.
اصطلاح “بادکنکی” برای توصیف ظاهر آنها استفاده می شود زیرا بواسیر متورم شبیه بادکنک های باد شده ای است که در خارج از راست روده آویزان شده اند. آنها می توانند از نظر اندازه و شدت درد متفاوت باشند، از هموروئیدهای کوچک داخلی که ممکن است نادیده گرفته شوند تا هموروئیدهای افتادگی بزرگتر که باعث ناراحتی و درد می شوند.
این هموروئید می تواند به دلیل عوامل مختلفی مانند زور زدن در حین حرکات روده، یبوست مزمن، بارداری، چاقی یا نشستن طولانی مدت رخ دهد. علائم آن نیز ممکن است شامل خارش، درد، خونریزی و احساس پری یا فشار در ناحیه رکتوم باشد.
اگر مشکوک به هموروئید بالونی یا هر بیماری دیگر هستید میتوانید با دکتر گوارش آنلاین صحبت کنید و برنامه درمانی مناسب خود را دریافت نمایید.
علت بواسیر در زنان چیست
در زنان یکی از شایع ترین علل بواسیر، بارداری است. در دوران بارداری، رحم در حال رشد به وریدهای لگن فشار وارد می کند و می تواند باعث تورم آنها شود. علاوه بر این، تغییرات هورمونی در دوران بارداری میتواند دیواره‌های سیاهرگ‌ها را ضعیف کرده و آنها را مستعد تورم کند.
سایر عواملی که می توانند در ایجاد هموروئید در زنان نقش داشته باشند عبارتند از یبوست مزمن یا اسهال، زایمان طبیعی، چاقی، سبک زندگی بی تحرک و زور زدن در هنگام اجابت مزاج. این عوامل همگی می توانند فشار روی وریدهای راست روده و مقعد را افزایش دهند و منجر به تورم و ناراحتی شوند.
در نهایت، تعیین علت دقیق هموروئید در هر زن ممکن است دشوار باشد، زیرا اغلب عوامل متعددی در بازی وجود دارد. با این حال، با شناسایی و پرداختن به عوامل خطر زمینه ای، زنان می توانند اقداماتی را برای کاهش خطر ابتلا به هموروئید و مدیریت هر گونه علائمی که ایجاد می شود انجام دهند. برای دریافت راهنمایی از پزشک، میتوانید با دکتر زنان آنلاین در خانه خود گفتگو کنید و مراحل درمان را طی کنید.
درمان بواسیر در خانه
بسیاری از افراد ممکن است به دلایل مختلفی مانند نشستن بیش از حد، تغییر سبک زندگی، تغییر رژیم غذایی و… دچار بواسیر شوند. گفتیم که بواسیر اگر به صورت مداوم روی ندهد، عارضه‌ای جدی تلقی نشده و به راحتی در خانه می‌توان آن را برطرف کرد. از جمله روش‌هایی که به رفع آن کمک میکند می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
حمام نشیمن با آب گرم
بعد از هر بار اجابت مزاج میتوانید در وان آب گرم (نه آب داغ) بنشینید تا درد آن تسکین پیدا کند. برای شست و شو هم از صابون‌های ملایم بدون بو استفاده کنید.
خشک کردن مقعد با باد خنک سشوار
قرار دادن باد ملایم و خنک سشوار باعث میشود که ناحیه خشک شده و در اثر رطوبت باقی مانده، مشکلاتی مثل عفونت ایجاد نشود. از سوی دیگر با این کار احساس آرامش و کاهش درد را هم تجربه خواهید کرد.
استفاده از کیسه یخ
در صورت درد شدید میتوانید یک کیسه کوچک یخ را به مدت ۱۵ دقیقه بر روی ناحیه دردناک قرار دهید تا تورم و درد برای مدتی کاهش پیدا کند.
مصرف مسکن
در صورتی که درد غیر قابل تحمل است، میتوانید از قرص مسکن، شیاف یا پماد برای تسکین سوزش و خارش هم استفاده کنید. انواعی از این داروها بدون نیاز به نسخه پزشک در داروخانه‌ها موجود هستند. البته توصیه میشود که بدون مشورت با پزشک، از هیچ دارویی استفاده نکنید.
راجع به قرص ناپروکسن و موارد مصرف آن بیشتر بخوانید.
استفاده از ترکیبات طبیعی
قرار دادن ژل آلوئه ورا، روغن نارگیل، بادام یا زیتون، پنبه آغشته به سرکه سیب یا عسل و… بر روی محل بواسیر میتواند درد و خارش آن را تسکین داده و به رفع آن کمک کند.
ژل آلوئه ورا یکی از بهترین درمانهای خانگی هموروئید است
راه های پیشگیری از بواسیر
یکی از مهم ترین راه های پیشگیری از بواسیر، حفظ یک رژیم غذایی سالم و سرشار از فیبر است. مصرف غذاهایی مانند میوه ها، سبزیجات و غلات کامل به نرم شدن مدفوع و کاهش یبوست که یکی از دلایل اصلی هموروئید است، کمک می کند.
راه دیگر برای جلوگیری از بواسیر، هیدراته ماندن است. نوشیدن مقدار زیادی آب در طول روز به هیدراته نگه داشتن بدن کمک می کند و تضمین می کند که مدفوع نرم باقی می ماند و دفع آن را در طول اجابت مزاج آسان تر می کند. همچنین حفظ یک سبک زندگی فعال با ورزش منظم بسیار مهم است. درگیر شدن در فعالیت های بدنی، مانند پیاده روی یا دویدن، به تحریک حرکات روده کمک می کند و خطر ابتلا به هموروئید را کاهش می دهد.
اجتناب از زور زدن بیش از حد در هنگام اجابت مزاج یکی دیگر از عوامل مهم در پیشگیری از بواسیر است. زور زدن بیش از حد در حین حرکات روده می تواند به وریدهای ناحیه رکتوم فشار وارد کند و منجر به تشکیل هموروئید شود.
در نهایت، رعایت بهداشت در پیشگیری از هموروئید ضروری است. تمیز کردن مناسب ناحیه مقعد پس از اجابت مزاج به جلوگیری از عفونت های باکتریایی که می تواند منجر به هموروئید شود کمک می کند. استفاده از حوله های مرطوب به جای دستمال توالت خشن نیز می تواند به جلوگیری از تحریک در ناحیه مقعد کمک کند.
درمان بواسیر
بواسیر در اثر تورم و التهاب در رگ‌های خونی انتهای رکتوم یا مقعد ایجاد میشود. افرادی که اضافه وزن خیلی زیادی دارند اغلب از این عارضه رنج می‌برند. پزشکان به این افراد توصیه می‌کنند که برای درمان هموروئید هر چه زودتر وزن خود را به کمک رژیم غذایی، ورزش یا سایر روش‌ها کاهش دهند. یکی از راه‌های کاهش وزن، استفاده از عمل جراحی است. هموروئید در صورت تداوم و بدتر شدن شرایط، حتما نیاز به مداخله پزشکی خواهد داشت. به طور کلی این درمان‌ها به دو بخش تقسیم می‌شوند:
درمانهای پزشکی
موارد خفیف آن را می‌توان به وسیله تجویز داروهای مسکن، شیاف و یا پماد موضعی برطرف کرد. پرکاربردترین پمادها برای این کار، هیدروکورتیزون، نیتروگلیسیرین، اپیروئید، لیدوکائین و آنتی هموروئید است. برای درمان موارد شدید بیماری ممکن است به عمل جراحی نیاز باشد. امروزه به کمک لیزر، عمل جراحی آن بسیار ساده‌تر و بدون خونریزی و نقاهت طولانی انجام میشود.
درمانهای خانگی
امکان درمان بواسیر در خانه هم وجود دارد؛ البته در موارد خفیف بیماری! حتما می‌دانید که عسل یک آنتی بیوتیک و ضد التهاب طبیعی است. برای درمان بواسیر با عسل می‌توان مقداری پنبه را به این ماده آغشته کرد و بر روی محل التهاب قرار داد. از این ماده برای درمان شقاق مقعد هم استفاده میشود. نوشیدن سرکه سیب و عسل هم برای درمان هموروئید داخلی مفید است. انجیر خیسانده شده و شربت آلوئه ورا و بسیاری از میوهها و سبزی‌های دیگر هم داروی گیاهی بواسیر هستند. همچنین میتوانید ژل آلوئه ورا، روغن نارگیل و یا سرکه سیب را هم برای درمان بواسیر به ویژه نوع خارجی آن، به وسیله پنبه بر روی مقعد بمالید.
عمل بواسیر
در صورتی که این بیماری با روشهای خانگی یا موضعی قابل درمان نباشد یا بالشتک‌ها بیرون زده و آزاردهنده باشند، هموروئیدکتومی یا عمل بواسیر انجام میشود. این شیوه درمانی به اشکال مختلفی قابل انجام است، از جمله:
جراحی با لیزر
لیزر در هنگام بریدن و برداشتن بالشتک‌ها، انتهای عصب را ترمیم میکند، در نتیجه زخمی باقی نمی‌ماند که درد شدید داشته یا باعث عفونت شود. همچنین عروق کوچک بریده شده در حین عمل هم توسط لیزر ترمیم می‌شوند تا خونریزی عمل به حداقل برسد. این روش در حـال حاضر بهترین و ایمن‌ترین راه برای رفع این عارضه است.
روش جراحی بسته
این روش بیشتر مناسب بواسیر داخلی است و آن را به وسیله یک ابزار جراحی برنده از بدن جدا می‌کنند. زخم ناحیه جدا شده را هم به وسیله نخ قابل جذب بخیه می‌زنند تا ترمیم شود. احتمال شکست یا آسیب در این روش بسیار کم است.
روش جراحی باز
در این روش، پس از خارج کردن بواسیر، محل برش بخیه زده نمی‌شود و باز باقی می‌ماند تا به تدریج ترمیم شود.
استفاده از رابربند یا بند لاستیکی
پزشک برای انجام آن، یک آنوسکوپ را در داخل مقعد قرار می‌دهد و حلقه یا کشی را در انتهای بالشتک می‌بندد. با این کار، جریان خون به آن قطع شده و پس از مدتی کوچک شده و می‌افتد.
انجام اسکلروتراپی
اسکلروتراپی هم روش دیگری برای این کار است. برای انجام آن که یک روش سرپایی است، پزشک ماده اسکلروزان را به رگ تزریق میکند که پس از آن رگ متورم شده و جریان خون به بواسیر کم شده و یا قطع میشود و از بین می‌رود.
بواسیر بیرون زده در بسیاری از موارد با انواع روشهای جراحی قابل درمان است
پماد هموروئید
انواع مختلفی از پمادها برای درمان بواسیر تجویز میشود که کاربرد آنها تقریبا مشابه هم است. بهترین نوع پماد برای درمان آن، آنتی هموروئید است. از این پماد برای درمان نوع خارجی آن، خارش، شقاق مقعد و دردناکی ناحیه مقعد استفاده میشود. به طور کلی این پماد میتواند در بهبود التهاب و تورم، رفع خونریزی، بهبود زخم و رفع علائم کلی بواسیر موثر باشد. توصیه میشود که از پماد آنتی هموروئید برای مدت زمان بیش از یک هفته استفاده نکنید.
بیشتر بدانید: تست کرونا در منزل
تفاوت شقاق و بواسیر
شقاق مقعد هم یک بیماری مربوط به ناحیه مقعد است. می‌توان گفت که شقاق، ترک یا ترک‌هایی در دیواره مقعد است که به دلیل درد، خونریزی، خارش و التهاب در آن ناحیه، در بسیاری از موارد با بواسیر اشتباه گرفته میشود. این دو عارضه تفاوت‌های اساسی دارند که در ادامه به آنها اشاره می‌کنیم. راجع به شقاق مقعدی بطور کامل در مقاله مرتبط با خودش بخوانید.
- شقاق ترک‌هایی در دیواره مقعد است که فقط با ابزار پزشکی قابل مشاهده است اما بواسیر با لمس پزشک یا خود بیمار هم قابل شناسایی است.
- درد بواسیر مداوم است و فرد مبتلا در تمام روز ممکن است درد بکشد در حالی که درد شقاق بیشتر در هنگام دفع حس میشود.
- شقاق مقعد معمولا با تغییر برنامه غذایی و نوشیدن آب زیاد و مراقبت‌های بهداشتی در طی چند روز درمان میشود در صورتی که بواسیر در صورت افتادگی، نیاز به درمانهای جدی دارد.
درصورت نیاز به مشاوره فوری آنلاین میتوانید از بخش دکتر گوارش آنلاین سامانه حال استفاده کنید.
کلام آخر
بواسیر یا هموروئید گرچه یک بیماری شایع است، اما در صورت تداوم میتواند بسیار آزاردهنده شود. به همین دلیل لازم است که در صورت استمرار این مسئله، در اولین فرصت با یک پزشک متخصص مشورت کنید. پزشک پس از بررسی وضعیت و فرم بواسیر تصمیم می‌گیرد که کدام شیوه درمانی برای شما مناسب‌تر است. بسیاری از افراد به دلیل خجالت، نمی‌توانند یا تمایل ندارند که در این زمینه با پزشک صحبت کنند. در صورتی که این یک مسئله عادی است که هر چه زودتر درمان شود، آسیب کمتری را متوجه شما خواهد کرد. اگر از صحبت رو در رو با پزشک خجالت می‌کشید، همین حالا به وب‌سایت یا اپلیکیشن حال مراجعه کنید و سوالات خود را به شیوه غیر حضوری از او بپرسید. توصیه پزشکان این است که درمان بواسیر را به تاخیر نیندازید، چون در دراز مدت ممکن است دچار کم‌خونی و… شوید. آیا شما تا کنون چنین تجربه‌ای داشته‌اید؟
