علائم اوتیسم در کودکان از فردی به فرد دیگر متفاوت است و به همین دلیل، به این بیماری اختلال طیف اوتیسم یا ASD گفته میشود. کودکان مبتلا به آن معمولا دچار ارتباطات و تعامل اجتماعی غیرمعمول و برخی رفتارهای تکراری یا محدودکننده هستند. در سالهای اخیر تحقیقات گستردهای برای شناخت بهتر این بیماری انجام شده است.
امروز ما تا حد زیادی علائم اوتیسم در کودکان را میشناسیم و میدانیم که از هر صد کودک، احتمالا یک نفر به آن دچار میشود. این بیماری، پسران را چهار برابر بیش از دختران درگیر میکند و برای تشخیص و درمان آن، بهتر است اقدامات درمانی قبل از سه سالگی شروع شود. اگر میخواهید با علائم اوتیسم در کودکان و نوزادان و درمانهای دارویی آن آشنا شوید، مطالعه این مقاله میتواند به شما کمک کند.
بیماری اوتیسم چیست؟
اوتیسم (Autism) نوعی اختلال نورولوژیکی یا عصبی است. کودکان مبتلا به این بیماری احتمالا در برقراری و حفظ ارتباط با دیگران دچار مشکل میشوند و درک متفاوتی از اشیا و موقعیتها دارند. اگرچه پزشکان، بسیاری از موارد ابتلا به اوتیسم را مرتبط با عوامل ژنتیکی میدانند، اما امروزه گفته میشود که عوامل محیطی هم در بروز آن نقش جدی دارند. این بیماری مختص کودکان نیست و بزرگسالان هم ممکن است به آن دچار باشند؛ البته علائم آن در کودکان و بزرگسالان متفاوت است.
بیشتر بدانید: نشانه های سندروم ایکس شکننده
شناخت علائم اوتیسم در کودکان
علائم اوتیسم در کودکان را میتوان به دو دسته کلی چالشهای ارتباطی و اجتماعی و رفتارهای محدود تکراری تقسیم کرد. این علائم ویژگیهای خاصی دارند: از اوایل کودکی شروع میشوند، پایدار و ماندگار هستند و در زندگی روزمره کودک تداخل ایجاد میکند. برای درک بهتر علائم اوتیسم در کودکان، رفتارهای طیف اوتیسم را در گروههای زیر مورد ارزیابی قرار میدهند:
چالشهای ارتباطی و اجتماعی
این کودکان معمولا در برقراری ارتباط کلامی و غیر کلامی مشکل دارند. مثلا:
- تماس چشمی برقرار نمیکنند یا آن را ادامه نمیدهند
- حالت چهره آنها در وضعیتهای مختلف تغییر نمیکند
- ترجیح میدهند به تنهایی بازی کنند
- با اطرافیان ارتباط برقرار نمیکنند
- افکار و احساسات دیگران را به خوبی درک نمیکنند
کودکان مبتلا به اوتیسم ترجیح میدهند به تنهایی و طبق الگوهای تکراری بازی کنند
رفتارها یا علایق محدود و تکراری
- روی نوک انگشتان پا راه میروند
- کلمات یا عبارات را بارها و بارها تکرار میکنند
- نسبت به مزه، بو، صدا و… حساسیت زیادی دارند و واکنشهای غیرعادی نشان میدهند
- از تغییرات جزئی ناراحت میشوند
- اشیا و اسباببازیها را در یک ردیف میچینند و نحوه بازیکردن آنها تکراری است
- دستها را تکان میدهند یا به دور خود میچرخند
- روی برخی از ویژگیهای اشیا مثل چرخیدن متمرکز هستند
- علایق وسواسی دارند
اختلال کم توجهی در کودکان را بیشتر بشناسید
علائم اوتیسم در کودکان بسیار گسترده است و در هر سنی میتواند متفاوت باشد. گاهی این علائم تا بزرگسالی هم ادامه پیدا میکنند. به نظر میرسد کودکان مبتلا به اوتیسم ویژگیهای مرتبط دیگری هم دارند؛ مثلا در بیشتر آنها مهارتهای کلامی و حرکتی با تاخیر آغاز میشود، عادات غذایی غیرمعمول دارند، به مشکلات گوارشی مثل یبوست در کودکان دچار میشوند، دچار اضطراب، فقدان ترس یا ترس بیش از حد هستند و گاهی رفتارهای بیش فعالی یا بیتوجهی از خود نشان میدهند.
برخی از کودکان مبتلا به اوتیسم به اختلالات دیگری مانند صرع، بیشفعالی و… دچار هستند
علائم اوتیسم در نوزادان
هرچه اوتیسم در کودکان زودتر شناسایی شود، فضای لازم برای پرورش آنان نیز زودتر مهیا میشود. به همین دلیل لازم است علائمی که کودکان مبتلا به اوتیسم از خود نشان میدهند را بشناسیم و در صورت مشاهده آنها، هرچه زودتر به متخصص مراجعه کنیم:
- واکنش نشان ندادن به اسم خودشان
- پرهیز از برقراری تماس چشمی
- نداشتن واکنش در مقابل لبخند زدن
- اگر طعم یا صدای خاصی را دوست نداشته باشند، حساسیت بیش از حدی از خود نشان میدهند
- حرکات تکراری مانند ضربه زدن با دست، تکان دادن انگشتان یا تکان دادن بدن
- کمحرفی نسبت به دیگر کودکان
- تکرار عبارات واحد
در کودکان بزرگتر علائم میتواند متفاوت باشد. پیدا کردن احساسات آنان دشوار است و ممکن است نسبت به کودکان اوتیسمی یا همسالان غیر اوتیسمی خود واکنشهای شدیدتری نشان بدهند.
انواع مختلف اوتیسم را بشناسید
گزارشها نشان میدهند که ۸۰ تا ۹۰ درصد والدین تا قبل از دو سالگی، متوجه وضعیت غیرعادی کودک خود میشوند. البته بعضی از کودکان مبتلا به اوتیسم در ابتدا کاملا طبیعی هستند و رفتارهای “پسرونده” به تدریج و از حدود دو سالگی در آنها ظاهر میشود. برای تشخیص این بیماری در مراحل ابتدایی، لازم است که علائم آن در نوزادان را بشناسید. معمولا یک نوزاد مبتلا به اوتیسم:
- نمیتواند ارتباط چشمی با اطرافیان برقرار کند
- “توجه مشترک” یا دنبالکردن نگاه دیگران توسط نوزاد وجود ندارد
- در اشارهکردن که اولین شکل ارتباطی نوزاد است ناتوان است
- دیرتر از دیگر نوزادان شروع به چهار دست و پا رفتن میکند
- به صداهای بلند حساس است اما به شنیدن نام خود واکنش نشان نمیدهد
- احساسات کمی را از طریق حالات چهره نشان میدهد و بیتفاوت است؛ یعنی لبخند نمیزند و به صداهای بلند پاسخ نمیدهد
- جیغ نمیزند، غرغر نمیکند و در تولید و بیان صداها ناتوان است
برای آشنایی با علائم افسردگی در کودکان و درمان آن این مطلب را بخوانید
نخندیدن و عدم واکنش به شنیدن نام خود از مهمترین ویژگیهای یک نوزاد مبتلا به اوتیسم است
علائم اوتیسم در نوزادان
تشخیص علائم اوتیسم در نوزادان بسیار دشوار است و تا قبل از ۲۴ ماهگی نمیتوان بهدرستی کودکان مبتلا به اوتیسم را شناسایی کرد. اما اگر در نوزادی تا حدی نشانههای اوتیسم شناسایی شوند، درمان میتواند خیلی بهتر و موثرتر انجام گیرد.
عدم واکنش به صدا و ناتوانی در جلب توجه به آن میتواند علائم اولیه تشخیص این بیماری در نوزادان باشد. تا ۶ ماهگی کودکان اوتیسم نسبت به عبارات شادیبخش واکنش نشان نداده و لبخند نمیزنند. تا ۹ ماهگی نیز کودک شما نسبت به لبخند شما و صدایتان واکنشی نشان نخواهد داد. معمولا این نوزادان تا ۱۲ ماهگی به شنیدن نام خود واکنش نشان نمیدهند و درمقابلِ نشان دادنِ چیزهای جذاب مثل اسباببازی، بیتفاوت خواهند بود.
بیشتر بدانید: سندرم ساوانت چیست
علائم اوتیسم در کودک دو ساله
کودکان مبتلا به اوتیسم معمولا رفتارهای غیرطبیعی از خود نشان نمیدهند اما رفتارهای طبیعی یک کودک غیراوتیسمی را هم نخواهند داشت. بنابراین تشخیص علائم آن در کودک دو ساله بسیار دشوار است. در برخی موارد، اولین علائم اوتیسم حتی به عنوان نشانههایی از «کودک خوب» سوء تعبیر میشود، زیرا کودک ممکن است ساکت و مستقل به نظر برسد. کودک دو سالهای که به اوتیسم مبتلا نیست، ممکن است یک نقاشی برای مادر خود بکشد و با خوشحالی آن را به دیگران نشان دهد اما کودکان مبتلا، این کار را نمیکنند. یک کودک دو ساله اوتیسمی، ممکن است یک عبارت دو کلمهای بیمعنی را مدام تکرار کند. اینها نشانههایی است که باید شما را حساس کند.
نحوه برخورد با کودک پزخاشگر را در اینجا بخوانید
داروهای مناسب برای درمان اوتیسم
با توجه به این که علائم اوتیسم در کودکان در طیف بسیار خفیف تا شدید بروز میکند، درمان آن در هر یک میتواند متفاوت باشد. تشخیص این بیماری کار آسانی نیست و لازم است پزشک، با توجه به وضعیت کودک و بررسی همه ویژگیهای فردی و خانوادگی او، در مورد ابتلا به بیماری تصمیمگیری کند. اگرچه برای درمان بسیاری از این کودکان میتوان از رواندرمانی، کاردرمانی، گفتار درمانی و موارد مشابه استفاده کرد، اما گاهی دارودرمانی هم برای بهبود وضعیت کودک ضروری است.
داروهای مورد استفاده برای درمان اوتیسم به شرایط کودک، سن او و وضعیتهای مرتبط با اوتیسم بستگی دارد. داروهای آنتی سایکوتیک نسل دوم مثل آرپیپیرازول و قرص ریسپریدون، اولانزاپین، هالوپیریدول و… از مهمترین داروهایی هستند که برای این بیماران تجویز میشود.
درمان اوتیسم در کودکان شامل مجموعهای از روشها از جمله رفتاردرمانی، کاردرمانی، مصرف دارو و… است
مصرف دارو یک روش موثر در کاهش علائم اوتیسم در کودکان و بهبود وضعیت آنها است. البته این داروها نباید به هیچ وجه به صورت خودسرانه مصرف یا قطع شوند. اقدامات درمانی در هر کودک مبتلا به اوتیسم باید پس از تشخیص دقیق بیماری از طریق متخصص اطفال، متخصص مغز و اعصاب و روانشناسان کودک، آزمایشهای تخصصی و ارزیابیهای مغزی انجام شود و مصرف هر نوع دارویی، مستقیما با تجویز پزشک و در دوز مجاز ادامه پیدا کند.
کلام پایانی
اوتیسم یک اختلال نورولوژیکی است که باعث ایجاد تفاوتهای رشدی به ویژه اختلال در مهارتهای اجتماعی و زبانی میشود. معمولا به والدین توصیه میشود که به غریزه خود اعتماد کنند و هر نوع رفتار و حرکات غیرعادی کودک را زیر نظر بگیرند؛ چون تشخیص زودهنگام این بیماری نقش بسیار مهمی در درمان و کنترل علائم اوتیسم در کودکان دارد. اگر با توجه به علائم گفتهشده در این مقاله احساس میکنید که ممکن است فرزندتان به اوتیسم دچار باشد، میتوانید با دکتر اطفال آنلاین در حال مشورت کرده و راهنمایی دریافت کنید.
سوالات متداول
[sc_fs_multi_faq headline-0=”h2″ question-0=”ایا اوتیسم درمان میشود؟” answer-0=”اگرچه هنوز هیچ درمان قطعی برای اوتیسم پیدا نشده است، اما تشخیص زودهنگام آن میتواند نقش بسیار مهمی در کنترل بیماری داشته باشد. استفاده از راهکارهای آموزشی و درمانی مثل گفتاردرمانی، کاردرمانی و… که در بعضی مواقع با درمانهای دارویی همراه است، به کودکان مبتلا به اوتیسم کمک میکند زندگی بهتری داشته باشند و به شکل یک فرد عادی در جامعه زندگی کنند.” image-0=”” headline-1=”h2″ question-1=”علائم اوتیسم خفیف در کودکان چیست؟” answer-1=”پزشکان علائم اوتیسم را به چند سطح تقسیم میکنند و به علائم سطح یک آن، اوتیسم خفیف میگویند. یک کودک مبتلا به اوتیسم خفیف احتمالا در گفتوگو و برقراری ارتباط با دیگران مشکل دارد، برخی از حرکات و فعالیتها را به شکل کلیشهای تکرار میکند و دچار علایق و رفتار وسواسی است. این نشانهها با توجه به سن کودک میتواند متفاوت باشد.” image-1=”” count=”2″ html=”true” css_class=””]
منابع
