آلرژی چیست / بررسی انواع حساسیت و راه های درمان آن

آلرژی یک بیماری شایع است که می تواند افراد را در هر سنی تحت تاثیر قرار دهد. آنها می توانند طیف وسیعی از علائم را از خفیف تا شدید ایجاد کنند. در این پست وبلاگ، بررسی خواهیم کرد که آلرژی چیست، چه چیزی باعث آن می شود و چگونه آن را درمان کنیم.

ترکیب عطسه، آبریزش بینی و خارش می‌تواند هرکسی را یاد آلرژی بیاندازد. هرکسی که حتی یک‌بار در زندگی این علائم را تجربه کرده باشد، می‌داند که آلرژی چه اندازه می‌تواند کلافه کننده باشد. البته که نه فقط علائم آلرژی به این موارد محدود می‌شود و نه همیشه به سادگی می‌شود آن را کنار زد.

گاهی فردی که به آلرژی مبتلا است، با شناسایی آلرژن‌ها یا محرک‌های محیطی و دوری از آن می‌تواند زندگی بهتری داشته باشد و گاهی نیاز به درمان پیچیده‌تری وجود دارد.

گاهی آلرژی در یک دوره خاص از سال اتفاق می‌افتد و بعد از شر آن راحت می‌شویم. گوناگونی و تفاوت بروز آلرژی از هر فرد به فرد دیگر به‌حدی متفاوت است که نمی‌توانیم به‌طور کلی در مورد آلرژی صحبت کنیم. اما آلرژی در واقع چیست و چگونه ایجاد می‌شود؟ در این مطلب می‌خواهیم تعریف و علائمی از آلرژی را ارائه بدهیم که بر اساس آن بتوانید این بیماری را شناسایی کنید و اقدامات لازم را انجام دهید. در ابتدا اگر نیاز به صحبت آنلاین با پزشک را دارید می‌توانید از بخش مشاوره آنلاین پزشکی، متخصص مورد نظر را انتخاب و با او مشورت کنید.

آلرژی چیست

آلرژی واکنش بیش از حد سیستم ایمنی بدن به یک ماده معمولی بی ضرر مانند گرده، گرد و غبار یا شوره حیوانات است. هنگامی که یک آلرژن وارد بدن می شود، سیستم ایمنی آنتی بادی برای مبارزه با آن تولید می کند. متأسفانه، این آنتی‌بادی‌ها همچنین می‌توانند طیفی از علائم مانند عطسه، خارش، آبریزش چشم و مشکل در تنفس را ایجاد کنند.

در یک جمله می‌توان گفت آلرژی پاسخ‌های ایمنی اغراق‌آمیز سیستم ایمنی بدن به آلرژن است. اما این یعنی چه؟ آلرژی بسیار رایج است پس ما هم سعی می‌کنیم آن را برای همه توضیح دهیم.زمانی که می‌گوییم فردی دچار آلرژی شده است، یعنی سیستم ایمنی بدن او به یک ماده خارجی واکنش نشان می‌دهد. این ماده خارجی یا محرک محیطی را آلرژن می‌نامند. اما چرا فرد دچار آلرژی با دیگران تفاوت دارد؟ چون بدن اکثر افراد نسبت به آن آلرژن‌ها واکنش خاصی نشان نمی‌دهد. آلرژن می‌تواند گرده گل، نیش زنبور، آلرژی به لاتکس، پروتئین و پرز بدن حیوانات و یا غذا باشد.

آلرژی یا حساسیت واکنش بیش از حد سیستم ایمنی بدن به برخی چیزها است.

سیستم ایمنی بدن شما می‌تواند موادی به نام آنتی بادی تولید کند. زمانی که می‌گویید دچار آلرژی شده‌اید، همان زمانی است که سیستم ایمنی بدن شما تشخیص می‌دهد یک ماده خارجی خطرناک وارد بدن شده است. در واکنش به این ماده خارجی یا آلرژن، بدن شما آنتی بادی‌ تولید می‌کند. اما همیشه هم تشخیص سیستم ایمنی بدن درست نیست. گاهی دچار اشتباه می‌شود و یک ماده بی‌خطر مانند خوراکی لذیذی را خطرناک تلقی می‌کند.

آن‌چه که آلرژی را کمی پیچیده می‌کند، اثرگذاری متفاوت آن در بدن‌های مختلف است. ممکن است این بیماری در فردی تنها موجب یک تحریک جزئی شود. در حالی که می‌تواند اثرات خطرناک‌تر و یا حتی کشنده‌ای نیز برجا بگذارد.

علائم بیماری آلرژی

علائم آلرژی می تواند از فردی به فرد دیگر متفاوت باشد. علائم شایع عبارتند از عطسه، خارش، آبریزش چشم و مشکل در تنفس. علائم دیگر ممکن است شامل آبریزش بینی، سرفه، کهیر و تورم باشد.

نحوه تشخیص آلرژی

آلرژی را می توان از طریق آزمایش های مختلف تشخیص داد. آزمایش پوستی، که شامل قرار دادن مقدار کمی از یک آلرژن بر روی پوست و مشاهده واکنش است، رایج ترین نوع آزمایش است. همچنین می توان از آزمایش خون برای تشخیص آلرژی استفاده کرد. برای این کار می‌توانید از سرویس آزمایش در منزل «حال» استفاده کنید.

عواملی که در ابتلا به آلرژی موثرند

آلرژی در اثر ترکیبی از عوامل ژنتیکی و محیطی ایجاد می شود. افرادی که سابقه خانوادگی آلرژی دارند بیشتر در معرض ابتلا به آلرژی هستند. علاوه بر این، قرار گرفتن در معرض برخی محرک های محیطی مانند گرده، گرد و غبار و شوره حیوانات می تواند باعث واکنش آلرژیک شود.

هر چیزی که با آن در تماس باشید و بدن شما آن را «مهاجم مضر» بداند، می تواند علت آلرژی باشد. مواد به طور معمول بی‌ضرر که از علل شایع آلرژی هستند عبارتند از: گرده، شوره حیوانات، کپک، گرد و غبار، غذاها، زهر حشرات و لاتکس.
آلرژی را نمی‌توان نتیجه بدشانسی دانست. مطمئن باشید که یک توضیح پزشکی برای این اتفاق وجود دارد.

مطالعات متعدد نشان داده‌اند که آلرژی‌ها ارثی هستند و از طریق ژن از والدین به فرزندانشان منتقل می‌شوند. آلرژی می‌تواند در هر مرحله از زندگی شما ظاهر شود. یکی از عواملی که احتمال ابتلا به آلرژی را افزایش می‌دهد، سابقه خانوادگی شماست. اگر یکی از والدین آلرژیک باشد، 30 تا 50 درصد احتمال دارد که فرزندانشان به آلرژی مبتلا شود و اگر هر دو والدین حساسیت داشته باشند، این میزان به 60 تا 80 درصد می‌رسد.

در بسیاری از موارد، آلرژی برای اولین بار در اوایل زندگی، در دوران شیرخوارگی یا سال‌های اولیه زندگی بروز پیدا می‌کند. اما امکان ایجاد آلرژی در بزرگسالی نیز وجود دارد. آلرژی در سن بالا می‌تواند به‌دلیل قرار گرفتن در معرض آلرژن‌های جدید در محیط، سابقه خانوادگی و تغییرات در سیستم ایمنی رخ دهد. شایع‌ترین آلرژی‌های غذایی در بزرگسالان شامل ماهی، صدف‌ها، میگو، خرچنگ و مغزهایی مانند بادام زمینی، بادام درختی، گردو و بادام هندی است.

ایمونوتراپی روش درمان آلرژی است که علاوه بر کنترل علائم سیستم ایمنی بدن را تغییر می‌دهد.

انواع راه های درمان آلرژی

درمان آلرژی به شدت علائم بستگی دارد. علائم خفیف را اغلب می توان با داروهای بدون نسخه مانند آنتی هیستامین ها و ضد احتقان ها کنترل کرد. علائم شدید ممکن است نیاز به داروهای تجویزی مانند کورتیکواستروئیدها یا ایمونوتراپی داشته باشد.

در بیشتر مواقع درمان انواع مختلفی از آلرژی با آنتی هیستامین‌های تجویزی یا بدون نسخه (OTC) انجام می‌شود. این آنتی هیستامین‌ها علائم آلرژی را درمان می‌کنند. برای درمان واکنش‌های آلرژیک شدید نیز از اپی نفرین استفاده می‌شود. آمپول بتامتازون نیز یکی از آمپول‌های رایج برای برای حساسیت‌ یا آلرژی فصلی است.

داروهای مناسب برای درمان آلرژی

رایج ترین داروهایی که برای درمان آلرژی استفاده می شود، آنتی هیستامین ها و ضد احتقان ها هستند. آنتی هیستامین ها با مسدود کردن عملکرد هیستامین ها، که مواد شیمیایی آزاد شده توسط بدن در پاسخ به یک آلرژن هستند، عمل می‌کنند. داروهای ضد احتقان با تنگ کردن رگ های خونی در بینی عمل می کنند که به کاهش التهاب و احتقان کمک می کند مانند قرص تلفست.

البته قرص‌های ضد حساسیت مانند قرص فستوور یا قرص تلفست هم وجود دارد که هرکدام در زمان‌های خاصی، در بازار بیشتر موجود هستند. البته اینکه کدامیک به شما می‌سازد نیاز به امتحان کردن توسط شما دارد. اما به طور کلی پیشنهاد می‌شود که حتما قبل از استفاده از یک پزشک متخصص در مشاوره آنلاین پزشکی کمک بگیرید تا بهترین تجویز را با توجه به نوع آلرژی یا حسایت، به شما بدهد.

آلرژی به حدی رایج است که حتی درمان‌های خانگی نیز برای آن وجود دارد. برای مثال؛ خوردن ادویه‌جات و غذاهایی که طبع گرمی دارند موجب تشدید این بیماری خواهد شد. با وجود آن‌که گیاهان دارویی نیز همیشه و برای همه بی‌ضرر نیستند اما استفاده از آن‌ها نسبت به داروهای شیمیایی گاهی اوقات بهتر است. برای مثال چای سبز به دلیل دارا بودن ویتامین C بدن را در مقابل آلرژی تا حدی ایمن می‌کند. پرتقال و عسل نیز همین کار را می‌کنند و گیاه بابونه علاوه بر فوایدی که برای سیستم گوارشی دارد در درمان آلرژی نیز موثر است. واکسن‌های آلرژی و قطره‌های آلرژی تنها روش‌های درمانی موجود هستند که به جای درمان علائم آلرژی، حساسیت به خود ماده آلرژن را کاهش می‌دهند.

می‌توانید درباره پماد کلوبتازول برای اگزما نیز این مطلب را بخوانید.

آلرژی تنفسی اگر به موقع درمان نشود می‌تواند حاد شده و منجر به آسم شود.

درمان های خانگی برای آلرژی

تعدادی درمان خانگی وجود دارد که می تواند به کاهش علائم آلرژی کمک کند. این موارد شامل استفاده از اسپری بینی نمکی برای از بین بردن آلرژن ها، گرفتن دوش آب گرم برای کاهش احتقان و استفاده از یک مرطوب کننده برای افزایش رطوبت هوا است. علاوه بر این، تمیز نگه داشتن خانه و عاری از گرد و غبار و شوره حیوانات خانگی بسیار مهم است.

انواع آلرژی و علائم و نشانه های آن

آلرژی‌ها همیشه یک‌جور نیستند. در ادامه انواع آلرژی را با هم بیشتر بررسی می‌کنیم:

• آلرژی فصلی: این آلرژی همان‌طور که از نامش پیداست، در فصل‌های مشخصی از سال اتفاق می‌افتد. عطسه، آبریزش بینی و تورم چشم‌ها از مشخص‌ترین علائم آلرژی فصلی است. به‌دلیل رایج بودن این آلرژی در ادامه بیشتر به آن می‌پردازیم.
• آلرژی پوستی: التهاب و خارش پوست که ناخوشایند و آزادهنده نیز هستند، نشان از آلرژی پوستی دارند. این آلرژی با بثورات پوستی همراه است و به آن درماتیت نیز گفته می‌شود.
• آلرژی تنفسی: اگر دستگاه تنفسی و ریه‌ها در مقابل آلرژن واکنش نشان دهند، آلرژی تنفسی اتفاق افتاده است. تنگی نفس یکی از علائم آلرژی تنفسی است. در مورد این آلرژی باید خیلی سریع با دکتر انلاین گوش وحلق و بینی تماس بگیرید.
• آلرژی غذایی: علائم آلرژی غذایی می‌‌تواند نواحی مختلف بدن را به‌طور هم‌زمان تحت تاثیر قرار دهد. برخی از علائم رایج عبارتند از: احساس خارش در گوش، داخل دهان یا گلو. بثورات قرمز خارش دار برجسته یا کهیر و تورم صورت در اطراف چشم، لب، زبان و سقف دهان. (درباره درمان کهیر پوستی در این مطلب اطلاعات بیشتری بدست آورید)

مقایسه آلرژی و کرونا

با وجود واکسیناسیون در برابر کرونا، نگرانی از آن هنوز هم ما را رها نکرده است. برای بسیاری از افراد ممکن است علائمی را نشان دهند که نگرانی آنان را افزایش دهد. برای شما هم پیش آمده که از خود بپرسید آیا فقط آلرژی است یا کرونا؟

بسیاری از افراد مبتلا به آلرژی فصلی هستند.

در حالی که آلرژی و کووید علائم مشترکی دارند، برخی از علائم، تفاوت آن‌ها را به‌خوبی نشان می‌دهد.
علائم مشخصه کرونا که اغلب در آلرژی دیده نمی‌شوند:

• تب
• از دست دادن حس چشایی
• دردهای عضلانی

علائم آلرژی که با کرونا مرتبط نیستند:

• خارش یا آبریزش چشم
• عطسه

درمان آلرژی فصلی

بهار که می‌شود، شکوفه‌ها باز می‌شوند و بسیاری از گیاهان گرده‌افشانی می‌کنند. طبیعت زیبا و نو می‌شود اما هم‌زمان، عده‌ای به آلرژی فصلی مبتلا می‌شوند! این نوع از آلرژی معمولا به دلیل ورود هاگ‌های گیاهان به داخل بدن اتفاق می‌افتد. سیستم ایمنی به ورود این مواد به داخل بدن از طریق عطسه، آبریزش بینی و خارش چشم و غیره واکنش نشان می‌دهد.

اولین و ساده‌ترین راه برای کنترل علائم حاصل از آلرژی دوری از مواد آلرژی‌زاست. پس اگر به آلرژی فصلی مبتلا هستید در وهله اول، برای مدتی قید رفتن به پارک و جنگل را بزنید، پنجره‌های خانه را ببیند و از دستگاه تصفیه هوا استفاده کنید! اما این کار همیشه عملی نیست. شما می‌توانید برای کنترل علائم از دارو استفاده کنید. اگر آلرژی شما خفیف باشد می‌توانید حتی از داروهای بدون نسخه استفاده کنید.

آنتی‌هیستامین‌های خوراکی یکی از رایج‌ترین راه‌های درمان آلرژی فصلی هستند و می‌توانند علائمی مانند عطسه، خارش، گرفتگی یا آبریزش بینی و آبریزش چشم را کنترل کنند. سیتریزین یکی از آنتی‌هیستامین‌های مشهور است. هم‌چنین شما می‌توانید از اسپری‌های بینی و ضداحتقان‌ها استفاده کنید.

می‌توانید مطلب مربوط به شربت زادیتن و موارد استفاده آن را نیز برای درمان آلرژی مطالعه کنید.

عوامل موثر در ایجاد و افزایش آلرژی

هما‌ن‌طور که پیش‌تر هم گفتیم آلرژی زمانی آغاز می‌شود که سیستم ایمنی بدن شما یک ماده معمولی بی‌ضرر را با یک مهاجم خطرناک اشتباه بگیرد! سیستم ایمنی در این وضعیت آنتی‌بادی‌هایی تولید می‌کند که با آزاد کردن مواد شیمیایی مانند هیستامین‌ها باعث علائم آلرژی می‌شوند.

رایج‌ترین محرک‌های آلرژی شامل آلرژن‌های موجود در هوا مانند گرده، شوره حیوانات، کنه‌های گرد و غبار و برخی غذاها مانند بادام‌زمینی، گندم، سویا، ماهی، صدف، تخم‌مرغ یا شیر هستند. هم‌چنین ممکن است برخی از افراد به نیش حشراتی مانند زنبور و برخی داروها مانند پنی‌سیلین حساسیت داشته باشند. موادی مانند لاتکس هم می‌توانند باعث واکنش‌های آلرژیک پوستی شوند.

برخی از عوامل خطر مانند داشتن سابقه خانوادگی آسم یا آلرژی، تب یونجه، کهیر یا اگزما نیز می‌توانند خطر ابتلا به آلرژی را افزایش دهند. افراد مبتلا به آسم و دیگر بیماری‌های آلرژیک و هم‌چنین کودکان بیشتر در معرض آلرژی قرار دارند.

آنافیلاکسی می‌تواند بسیار خطرناک باشد.

آلرژی شدید چگونه اتفاق می‌افتد؟

آنافیلاکسی یک واکنش آلرژیک شدید و خطرناک است. این اتفاق می‌تواند در عرض چند ثانیه و یا چند دقیقه پس از قرار گرفتن در معرض چیزی که به آن حساسیت دارید(مانند بادام‌زمینی یا نیش زنبور)، رخ دهد.

آنافیلاکسی باعث می‌شود که سیستم ایمنی بدن سیلی از مواد شیمیایی را آزاد کند که می‌توانند باعث شوک شما شوند. ممکن است فشار خون به طور ناگهانی کاهش پیدا کند،‌ مجاری تنفسی باریک شوند و راه تنفسی مسدود شود. مهم‌ترین علائم آنافیلاکسی شامل نبض سریع و ضعیف، حالت تهوع و استفراغ است. رایج‌ترین محرک‌های ایجاد آنافیلاکسی شامل غذاهای خاص، برخی داروها، سم حشرات و لاتکس می‌شود.

آنافیلاکسی حتما نیاز به تزریق اپی ‌نفرین و مراجعه به اورژانس دارد. اگر مبتلا به آلرژی شدید هستید و در خانه اپی نفرین ندارید بلافاصله به اورژانس مراجعه کنید. فراموش نکنید که اگر آنافیلاکسی فورا درمان نشود، می‌تواند حتی کشنده باشد.

کودکان از گروه‌هایی هستند که زیاد در معرض حساسیت قرار می‌گیرند.

آلرژی های شایع کودکان

کودکان یکی از گروه‌هایی هستند که بیش از دیگران در معرض آلرژی قرار می‌گیرند. ما در این بخش به شما آلرژی‌های شایع کودکان را معرفی می‌کنیم.

تب یونجه

تب یونجه یکی از شایع‌ترین بیماری‌های دوران کودکی است که در اثر آلرژی ایجاد می‌شود. علائم آن عبارتند از آبریزش و خارش بینی، عطسه، احتقان بینی(انسداد). کودک مبتلا به آلرژی ممکن است دچار خارش،‌ آبریزش، قرمز شدن چشم و مشکلات مزمن گوش شود. البته بد نیست بدانید که بیماری «تب یونجه» ارتباطی به یونجه ندارد و باعث تب نمی‌شود!

گرفتگی بینی

آلرژی شایع‌ترین علت احتقان مزمن بینی(گرفتگی بینی) در کودکان است. گاهی اوقات بینی کودک به گونه‌ای مسدود می‌شود که تنفس صرفا از طریق دهان صورت می‌گیرد. این اتفاق در زمان خواب بیشتر رخ می‌دهد که می‌تواند منجر به اختلالات خواب شود. اگر گرفتگی بینی و تنفس دهانی درمان نشود می‌تواند بر رشد دندان‌ها و استخوان‌های صورت تاثیر منفی داشته باشد.

عفونت گوش

آلرژی منجر به التهاب در گوش می‌شود و ممکن است باعث تجمع مایعی شود که عفونت گوش و کاهش شنوایی را در پی دارد. این اتفاق می‌تواند کودکی را که در حال یادگیری صحبت کردن است دچار مشکل کند. اگر علائمی مانند گوش‌درد یا خارش در ناحیه گوش کودک احساس کردید حتما باید برای آزمایش و درمان احتمالی با دکتر انلاین گوش و حلق و بینی مشورت کنید.

حساسیت غذایی

بسیاری از کودکان حساسیت غذایی دارند. نوزادان شیرخوار ممکن است به غذاهایی که مادرشان می‌خورند واکنش‌های آلرژیک نشان دهند. انجام آزمایش و یا حذف غذاهای آلرژی‌زا از رژیم غذایی مادر ممکن است حساسیت غذایی کودک را درمان کند. بسیاری از کودکان به بادام زمینی و شیر آلرژی نشان می‌دهند.

کودکان می‌توانند مبتلا به حساسیت پوستی شوند.

علت حساسیت پوستی کودکان

آلرژی فقط باعث عطسه و خس‌خس‌ کردن کودکان شما نمی‌شود. این بیماری ممکن است بر پوست کودک شما به صورت‌هایی مختلفی مانند اگزما ظاهر شود. مهم‌ترین علت حساسیت پوستی کودکان لمس مواد آلرژی‌زاست که می‌تواند منجر به علائمی مانند خارش شدید در پوست، قرمزی، لکه‌های ضخیم و غیره شود.
موادی مانند نیکل‌ها، فلزهای موجودر در برخی از گوشواره‌ها، گیره‌ها و دکمه‌ها، پیچک سمی، بلوط و سماق، مواد موجود در دهانشویه و خمیر دندان، مواد شیمیایی و رنگ در کفش، لوازم آرایشی و برخی داروهای پوستی نیز می‌توانند از عوامل و محرک‌های حساسیت پوستی در کودکان باشند.

منابع:
https://www.medicinenet.com
https://www.mayoclinic.org
https://www.webmd.com
https://www.healthline.com

سوالات متداول