دانستنی های مفید درباره واکسن آنفولانزا و مزایا و معایب آن

آنفولانزا نوعی بیماری ویروسی حاد تنفسی است که در اثر ویروس آنفولانزا اتفاق می‌افتد. این بیماری می‌تواند عوارض متنوعی، از خیلی خفیف یا خیلی شدید ایجاد کند و حتی به مرگ منجر شود. به همین دلیل، سازمان بهداشت جهانی هر ساله به همه مردم و به ویژه کودکان و سالمندان و بیماران خاص توصیه می‌کند که واکسن آنفولانزا دریافت کنند. در حـال حاضر دو نوع واکسن برای این بیماری در دسترس است: نوع غیر فعال (IIV) و نوع ضعیف شده زنده (LAIV). صرف نظر از نوع یا ترکیب واکسن، باید واکسیناسیون سالانه انجام شود تا از افراد در برابر عفونت ناشی از ویروس به طور بهینه محافظت به عمل آید. اما چرا این واکسن مانند بسیاری از واکسن‌های دیگر برای همیشه یا برای مدت طولانی ایمنی ایجاد نمی‌کند؟شما همینطور می‌توانید راجع به واکسن کرونا و انواع آن، مقاله مرتبط با آن رابخوانید.

بیشتر بدانید: تست کرونا در منزل

پاسخ این سوال به ماهیت ویروس آنفولانزا مرتبط است. این ویروس به طور مداوم در حـال تغییر و جهش یافتن است و تاثیر واکسن بر آن، با گذشت زمان از بین می‌رود. بنابراین نمی‌توان با یک بار تزریق واکسن، انتظار ایمنی طولانی مدت چند ساله را داشته باشید. با این که اثر بخشی این واکسن هر ساله تغییر می‌کند، اما پزشکان از همه به ویژه بیماران خاص، مبتلایان به دیابت یا ضعف سیستم ایمنی، مشکلات قلبی، کلیوی، دیابت و افراد تحت درمان با استروئید یا شیمی درمانی می‌خواهند که واکسن آن را دریافت کنند. شما همینطور می‌توانید درباره تقویت سیستم ایمنی بدن ، مقاله‌ای را در حال بخوانید.

این کار باعث می‌شود که شما در صورت ابتلا به این بیماری، نوع خفیف آن را تجربه کنید و امکان انتقال بیماری از شما به افراد دیگر کاهش یابد. افراد از دو هفته پس از تزریق در برابر ویروس آنفولانزا ایمن خواهند بود. بهترین زمان تزریق آن در کشور ما، اواخر مهر و اوایل آبان ماه است اما دریافت واکسن در هر زمانی از بازه اواسط پاییز تا بهار، بهتر از عدم تزریق آن است.

قیمت واکسن آنفولانزا

تزریق این واکسن در بسیاری از کشورها برای افرادی که در گروه خطر این بیماری قرار دارند رایگان است. این گروه شامل سالمندان، افراد دارای بیماری‌های زمینه‌ای و زنان باردار هستند. در کشور ما هم این واکسیناسیون در خانه‌های بهداشت و مراکز مشخص شده وزارت بهداشت به این شکل انجام می‌شود. اما افرادی که در گروه پر خطر این بیماری قرار ندارند، می‌توانند این واکسن را از داروخانه‌های منتخب سراسر کشور و به مبلغ ۱۹۲هزارتومان (مطابق نرخی که در آذر ماه ۱۳۹۹ اعلام شد)، با ارائه کارت ملی دریافت کنند. آیا شما توانسته‌اید این واکسن را با قیمت مصوب تهیه کنید؟

نوع استنشاقی واکسن آنفولانزا فقط به افراد سالم بین ۲ تا ۴۹ سال توصیه می‌شود

نحوه تزریق واکسن آنفولانزا

تزریق این واکسن به صورت عضلانی یا استنشاقی و در مراکز بهداشتی و درمانی که برای این کار مجاز هستند، انجام می‌شود. پیشتر گفته شد که دو نوع واکسن آنفولانزا برای تزریق در دسترس است که هر یک شرایط ویژه‌ای دارد:

نوع غیر فعال (IIV)

این واکسن برای استفاده در افراد بالای شش ماهه، زنان باردار  و افرادی که دارای شرایط پزشکی مزمن هستند مجاز است. یک نوبت تزریق به ران یا عضله دلتوئید توصیه می‌شود. کودکان شش ماهه تا ۸ ساله که واکسن آنفولانزای قبلی را در فصل گذشته دریافت نکرده‌اند، باید دو دوز تجویز شده با فاصله حداقل ۴ هفته دریافت کنند. ویروس‌های موجود در این نوع واکسن‌ها غیر فعال هستند، بنابراین آنفولانزا ایجاد نمی‌کنند. اگر چه ممکن است عوارض جزئی مثل واکنش‌هایی در محل تزریق، تب گذرا یا درد عضلانی در افرادی که قبلا آن را دریافت نکرده‌اند، ایجاد کنند.

شما همینطور می‌توانید مطلبی درباره موارد مصرف آمپول نوروبیون در حال بخوانید.

نوع ضعیف شده زنده (LAIV)

دریافت این واکسن فقط به افراد ۲ تا ۴۹ ساله که شرایط پزشکی زمینه‌ای خاصی ندارند مجاز است. واکسن LAIV به صورت اسپری بینی و فقط در یک دوز تجویز می‌شود. اما در کودکان ۲ تا ۸ ساله که قبلا آن را دریافت نکرده‌اند، در دو نوبت با فاصله یک ماه انجام می‌گیرد. این نوع واکسن از ویروس ضعیف شده ساخته شده که توانایی ایجاد بیماری را ندارند اما ممکن است علائم خفیفی از آنفولانزا مثل گرفتگی بینی یا گلو درد ایجاد کنند. شدت این علائم بسیار خفیف و زودگذر بوده و اصلا قابل مقایسه با شدت آن‌ها در اثر ابتلا به بیماری آنفولانزا نیست. تزریق این واکسن در کودکان کمتر از دو سال، زنان باردار، افراد دارای سیستم ایمنی ضعیف، افرادی که آسپرین روزانه مصرف می‌کنند و مبتلایان به آسم شدید و دریافت کنندگان استروئید (در یک هفته پیش از تزریق واکسن) مجاز نیست.

بیشتر بدانید: غذاهای مضر برای فیبروم رحمی

واکسن آنفولانزا در بارداری

واکسیناسیون در مقابل آنفولانزا یکی از عناصر اساسی در مراقبت‌های قبل از بارداری و قبل و بعد از زایمان است. زیرا ویروس آنفولانزا می‌تواند منجر به مشکلات حاد ریوی به ویژه در دوران قبل و بعد از زایمان شود. پزشکان توصیه می‌کنند که همه زنانی که در فصول شیوع آنفولانزا باردار هستند یا به تازگی باردار شده‌اند، به محض آگاهی از آن اقدام به دریافت واکسن غیر فعال کنند. اثر واکسیناسیون آنفولانزا در زنان باردار تاثیری مشابه تزریق آن در جمعیت بزرگسال دارد. اگرچه این واکسن ممکن است نسبت به واکسیناسیون سایر بیماری‌ها اثرگذاری کمتری داشته باشد، اما هنوز محافظت قابل توجهی در مقابل بیماری ارائه می‌کند و می‌تواند از شدت عفونت بیماری در صورت وقوع آن بکاهد. شما می‌توانید برای کسب اطلاعات بیشتر از متخصص زنان و زایمان در حال مشاوره بگیرید.

آنتی بادی‌های تولید شده در بدن مادر از طریق جفت یا شیر به نوزاد منتقل می‌شود

یک تحقیق که در طول فصل آنفولانزای ۱۳-۲۰۱۲ انجام شد نشان داد زنان بارداری که این واکسن را دریافت کرده‌اند به طور قابل توجهی کمتر از سایرین در بیمارستان بستری شده‌اند. از سوی دیگر این کار بر جنین نیز تاثیر مثبت دارد. با این که گفته می‌شود این واکسن بر کودکان زیر شش ماه اثر ندارد، اما در حـال حاضر، ایمن سازی غیر فعال جنین از طریق آنتی بادی‌های منتقل شده از طریق جفت، بهترین استراتژی برای پیشگیری از بیماری در نوزادان است. پس توصیه می‌شود که همه زنان باردار و زنانی که قصد بارداری دارند، در مقابل آنفولانزا واکسینه شوند، چون در این صورت هم خودشان و هم نوزادشان نسبت به ابتلا به آنفولانزا ایمن خواهد بود. واکسیناسیون آنفولانزا برای زنان شیرده هم بی خطر است و آنتی بادی‌های تولید شده از طریق شیر مادر به نوزاد منتقل شده و او را ایمن خواهد کرد. پزشکان توصیه می‌کنند افرادی که از روش‌های پیشگیری از بارداری نامطمئن استفاده می‌کنند یا دوره عادت ماهانه نامنظمی دارند و امکان بارداری ناخواسته در آن‌ها زیاد است، در مورد تزریق واکسن آنفولانزا تعلل نکنند. برای مطالعه بیشتر درباره پیشگیری از بارداری می‌توانید به مقاله راه های جلوگیری از بارداری را از وب‌سایت حال مراجعه کنید.

کسانی که نباید واکسن آنفولانزا بزنند

بیشتر بزرگسالان می‌توانند این واکسن را دریافت کنند. اما اگر در گذشته  واکنش آلرژیک جدی نسبت به آن را تجربه کرده‌اید یا جزو افرادی هستید که به تخم مرغ حساسیت دارند، باید از دریافت این واکسن اجتناب کنید. برخی از افراد در اثر مصرف تخم مرغ دچار کهیر یا واکنش‌های شدیدتر خواهند شد. پس لازم است که میزان حساسیت خود را بدانید و آن را به پزشک اطلاع دهید. اگر در حـال حاضر تب دارید، احتمالا به شما توصیه می‌شود که برای دریافت واکسن تا رفع آن صبر کنید و سپس برای تزریق اقدام کنید.

7 روش کاربردی پایین آوردن تب را حتما بخوانید.

تزریق این واکسن به نوزادان زیر شش ماه توصیه نمی‌شود. البته این به معنی مضر بودن واکسن برای آنان نیست. در واقع می‌توان گفت که واکسیناسیون نوزادان زیر ۶ ماه علیه ویروس آنفولانزا بی‌اثر است. بدن نوزادانی که مادران آن‌ها در دوره بارداری این واکسن را دریافت کرده‌اند، احتمالا دارای آنتی بادی‌های آن است و نسبت به این بیماری ایمن هستند. بهتر است به کودکان واکسن‌های فاقد ماده تیمروسال تزریق شود. راجع به واکسن‌های کودکان و جدول واکسیناسیون آن‌ها، مقاله مرتبط با آن را در حال بخوانید.

ممکن است افراد در نخستین روزهای دریافت واکسن دردهای عضلانی را تجربه کنند

بیشتر بدانید: عوارض بارداری با چسبندگی رحم

عوارض واکسن آنفلولانزا

واکسن‌ها نیز مانند هر محصول پزشکی دیگر، عوارض جانبی خاص خود را دارند. عوارض این واکسن به شدت خفیف است و طی چند روز خود به خود از بین می‌رود. از جمله شایع‌ترین این عوارض عبارتند از:

• درد، قرمزی و تورم در ناحیه تزریق
• سردرد
• تب خفیف
• حالت تهوع
• دردهای عضلانی

راجع به انواع سردرد ، مقاله مرتبط با آن را در حال بخوانید.

واکنش‌های آلرژیک تهدید کننده زندگی پس از تزریق واکسیناسیون نادر است. علائم شدید‌ آن که شامل تب شدید، افزایش ضربان قلب، رنگ پریدگی، گرفتگی صدا یا خس خس سینه، سرگیجه و از حـال رفتن است، احتمالا در چند ساعت اولیه پس از تزریق روی می‌دهند که به مداخله پزشکی نیاز دارند.

کلام آخر

بیماری آنفولانزا یک بیماری ویروسی تنفسی جدی است که در موارد خیلی شدید ممکن است حتی به مرگ بیمار منجر شود. این ویروس قابلیت تغییر دارد و در هر فصل نسبت به فصل قبل تغییر می‌کند. این بیماری سالانه هزاران نفر را در سراسر جهان درگیر کرده و تعدادی از آن‌ها را به کام مرگ می‌کشاند. در حـال حاضر انجام واکسیناسیون علیه ویروس آنفولانزا بهترین و مطمئن‌ترین راه برای جلوگیری از آن است. دو نوع واکسن برای این کار موجود است که افراد می‌توانند با توجه به سن، وضعیت بدن و سلامتی یکی از آن‌ها را دریافت و در طول فصل شیوع این بیماری، در مقابل آن ایمن باشند. چنان‌چه نیاز به مشاوره درباره این واکسن دارید، می‌توانید همین حالا با پزشکان عمومی و یا متخصصان حال از تخصص‌های گوناگون صحبت کرده و راهنمایی بگیرید. واکسن آنفولانزا با حداقل عوارض در دسترس است تا احتمال ابتلا به این ویروس را کاهش دهد و یا در صورت ابتلا با نوع خفیف آن مواجه شود. تجربه شما از تزریق واکسن آنفولانزا چگونه بوده است؟

پرسش‌های متداول