۶ علت خواب زیاد در زنان و مردان و راهکارهای آن

آیا تا به حال از زیاد خوابیدن کلافه شده‌اید، و به دنبال دلیل خواب زیاد خودتان بود‌ه‌اید؟ دربارۀ زیان‌های کم‌خوابی خیلی شنیده‌ایم، اما آیا پرخوابی هم ممکن است مضر باشد؟ شاید به نظرتان برسد که پرخوابی جز اینکه شما را از کارهایتان عقب بیندازد، ضرر دیگری ندارد؛ اما این طور نیست. پرخوابی هم می‌تواند سلامتی شما را به خطر بیندازد.

بنابراین اگر فکر می‌کنید دچار پرخوابی ناگهانی شده اید، این مطلب را در حال بخوانید که هم بدانید که:

• آیا واقعا دچار خواب زیاد هستید یا نه؟
• علت خواب زیاد خودتان را پیدا کنید
• علت خواب زیاد در زنان چیست؟
• علت خواب زیاد در مردان چیست؟
• با راهکارهای کنترل و درمانش آشنا شوید

خواب زیاد و نشانه‌‌های خواب زیاد

قبل از آنکه علت خواب زیاد را بررسی کنیم، بیایید ببینیم که اصلاً خواب زیاد چیست؟ و از کجا می‌توانید بفهمید که خوابتان زیاد است یا نه؟

طبق معیارهای پزشکی، می‌گویند که اگر یک فرد بزرگسال در شرایط عادی بیش از ۹ ساعت در شبانه‌‌‌‌روز بخوابد، و در طول روز هم احساس خواب آلودگی کند، پرخواب است. اما این معیار را نمی‌‌توانیم مطلق در نظر بگیریم؛ افراد بر اساس سن، نوع فعالیت و سبک زندگی، یا حتی بر اثر عواملی مثل بارداری نیازهای متفاوتی به خواب دارند.

اگر مشکل خواب زیاد را تجربه می‌کنید برای درمان آن از بخش مشاوره آنلاین روانشناسی کمک بگیرید

به خواب زیاد و طولانی، پر­خوابی یا هایپرسومنیا می‌‌‌‌‌‌‌گویند. احتمالا ۲ درصد افراد در جهان به چنین عارضه‌ای دچار هستند. بیماران مبتلا به پر‌خوابی، ممکن است به حدود ۱۰ تا ۱۲ ساعت خواب نیاز داشته باشند. اما از آن‌جا که مشغله زندگی روزمره اجازه چنین استراحت طولانی مدتی را به آن‌ها نمی‌دهد، اغلب در طول روز احساس خستگی شدیدی دارند و  برای جبران آن روزهای آخر هفته بیشتر می‌خوابند.

افراد مبتلا به پر‌خوابی ممکن است در طول روز و در مکان‌های نامناسبی مثل محل کار، پشت فرمان خودرو و… به خواب روند. از دیگر نشانه‌‌‌های اختلال خواب زیاد این موارد است: 

• خواب آلودگی شدید در طول روز
• خوابیدن بیشتر از حد متوسط (10 ساعت یا بیشتر) در حالیکه همچنان در طول روز خیلی خواب‌آلود هستید
• مشکل در صبح بیدار شدن
• چٌرت های روزانه ای که باعث از بین رفتن حس خسنگی نمی شوند
• اضطراب و تحریک پذیری
• کاهش انرژی
• احساس بی قراری
• کندی در گفتار، ناتوانی در تمرکز و مشکلات حافظه
• سردرد
• از دست دادن اشتها

بیشتر بدانید: علت حرف زدن در خواب

علت خواب زیاد چیست؟

شایع‌ترین دلیل خواب زیاد نداشتن خواب کافی و یا خواب بی‌‎کیفیت است. عوامل متعدد دیگری هم ممکن است علت خواب زیاد باشند؛ مثل بعضی بیماری‌ها، کمبود مواد معدنی و ویتامین، مصرف بعضی داروها و غیره. موارد زیر شاید بتواند به ما بگوید که دلیل خواب زیاد چیست یا چه می‌تواند باشد:

• بیماری قلبی
• آپنه خواب یا وقفه تنفسی در خواب (مشکلی که در آن تنفس مدام قطع شده و دوباره ادامه پیدا می‌کند و یکی از نشانه‌های آن خروپف بلند است)
• پرکاری تیروئید یا کم کاری تیروئید
• نارکولپسی (حملات ناگهانی در خواب که ممکن است در طول هر نوع فعالیت و در هر زمان از روز و شب رخ دهد)
• افسردگی
• مصرف داروهای خاص مانند داروهایی برای درمان افسردگی، آنتی هیستامین‌ها، داروهای صرع و…

خواب زیاد عوارض زیادی دارد که مهم‌ترین آن‌ها اضطراب، انرژی کم و مشکلات حافظه هستند. با استفاده از روش‌هایی برای کاهش استرس می‌توانید مشکلات خوابیدنتان را بهبود دهید. به نظر شما خواب زیاد ممکن است چه مشکلات دیگری برای فرد ایجاد کند؟ درباره داروی ضد استرس و انواع آن در حال بخوانید.

خستگی دائم بدن و راه های درمان آن را بشناسید.

علت خواب زیاد در زنان

داشتن خواب خوب و با کیفیت نیاز اساسی همه انسان‌هاست، اما یافته‌‌‌‌‌‌های علمی نشان می‌دهد که زنان بیش از مردان در خوابیدن و خواب ماندن مشکل دارند. شرایط جسمی زنان مانند چرخه قاعدگی، بارداری و عوارض یائسگی ممکن است علت خواب آلودگی زیاد در زنان باشد. در واقع علت خواب زیاد در زنان تغییرات هورمونی (استروژن و پروژسترون) است که یک زن در طول زندگی خود تجربه می‌کند.

اگر در زمینه آزمایش یائسگی و سایر مسایل زنان نیازمند مشاوره پزشکی بودید میتوانید از خدمات متخصص زنان آنلاین سامانه حال استفاده کنید.

علت خواب زیاد در مردان

اختلالات خواب مانند آپنه خواب و نارکولپسی مقصر اصلی هستند. آپنه خواب باعث وقفه های مکرر تنفس در طول خواب می شود که منجر به کیفیت خواب ضعیف و خواب آلودگی بیش از حد در طول روز می شود نخوابیدن کافی در شب نیز یکی از شایع ترین دلایل خواب آلودگی بیش از حد در طول روز است.

برخی داروها، از جمله آرام بخش ها، داروهای ضد افسردگی و آنتی هیستامین ها، نیز از علت های خواب زیاد در مردان هستند.

مشکلات زمینه‌ای مانند داشتن علائم افسردگی، اضطراب، بیماری قلبی و انواع اختلالات روانی نیز می‌توانند به خواب آلودگی بیش از حد کمک کنند.

چقدر به خواب نیاز داریم؟ خواب کافی برای بدن چند ساعت است؟

همانطور که گفتیم، معمولا خواب بیش از 9 ساعت در شبانه‌روز، پرخوابی نام دارد. اما در ضمن اشاره کردیم که افراد با شرایط متفاوت سنی و جسمی نیازهای متفاوتی به خواب دارند.

برای مثال اگر بخواهید بر اساس سنتان مترو معیاری داشته باشید که میزان خواب شبانه‌‌‌روزی نرمال چقدر است، به جدول زیر توجه کنید. بنیاد ملی خواب آمریکا  میزان طبیعی خواب مورد نیاز افراد را بر اساس گروه سنیشان در این جدول طبقه‌بندی کرده است:

اما پزشکان از ابزارهای دیگری برای تشخیص پرخوابی استفاده می‌کنند. اگر شما تصور می‌کنید که پرخواب هستید و دلیل خواب زیاد خود را نمی‌دانید، شاید بهتر است به یک پزشک مراجعه کنید.

او احتمالا در مورد برنامه خواب، عادت‌های روزانه، داروهای مصرفی و سابقه بیماری‌های احتمالی شما سوالاتی خواهد پرسید تا علت خواب زیاد شما را پیدا کند. علاوه بر این ممکن است پزشک یک معاینه بدنی یا آزمایش را لازم بداند و یا حتی از شما بخواهد که یک مطالعه خواب انجام دهید.

مطالعه خواب چیست؟

مطالعه خواب معمولا در مواردی ضرورت دارد که پزشک نتواند علت خواب زیاد را به سایر شرایط پزشکی نسبت دهد. این مطالعه شامل موارد زیر است:

•  مقیاس خواب اپورث (Epworth): این مقیاس در واقع یک پرسشنامه است که باید به آن پاسخ دهید. پزشک با استفاده از نتایج پرسشنامه متوجه می‌شود که خواب زیاد چگونه بر زندگی روزمره شما تاثیر می‌گذارد.
• دفتر خاطرات خواب: پزشک از شما می‌خواهد که عادات خوابتان را در یک دفتر یادداشت کنید؛ برای مثال ساعات خوابیدن و بیدار شدن و تعداد دفعاتی که در طول شب از خواب بیدار می‌شوید. به این ترتیب پزشک می‌تواند به دنبال مقدار و الگوی خواب شما باشد. شاید اصلا بهتر باشد که یک هفته قبل از مراجعه به پزشک، خواب خود را پیگیری و یادداشت کنید.
• تست خواب چندگانه یا پلی‌سومنوگرافی انجام دهید. این آزمایش به این صورت است که شما یک شب در یک کلینیک خواب، به یک مانیتور متصل خواهید بود تا فعالیت مغز، حرکات چشم و پاها، ضربان قلب و سایر موارد توسط دستگاه‌های موجود اندازه‌گیری شوند.
• آزمون تاخیر خواب چندگانه (MSLT) انجام دهید. این آزمایش به طور معمول در روز بعد از پلی‌سومنوگرافی انجام می­شود که میزان خواب فرد در طول روز را اندازه‌گیری می‌کند.

عوارض خواب زیاد

پس از پاسخ دادن ب این سوال که دلیل خواب زیاد چیست، وقت آن رسیده که دربارۀ عوارض خواب زیاد صحبت کنیم. همان‌طور که گفتیم، برخلاف تصور بسیاری از مردم، خواب زیاد بدون عوارض نیست. خواب زیاد در بلند مدت ممکن است پیامدهای زیر را داشته باشد:

• سیستم ایمنی بدن را ضعیف می‌کند
• باعث چاقی می‌شود
• احتمال بیماری قلبی و عروقی را بالا می‌برد
• احتمال سکته را افزایش می‌دهد
• احتمال ابتلا به دیابت را افزایش می‌دهد
• می‌تواند موجب آشفتگی روانی شود

بنابراین اگر کسی در بلندمدت دچار خواب زیاد شد، بهتر است به دنبال پیدا کردن علت خواب زیاد خود و درمان آن باشد.

روش‌های درمان خواب زیاد

وقتی به درستی بدانیم که اصلی‌ترین دلیل زیاد خوابیدن چیست، می‌توانیم درمان مناسب را آغاز کنیم. درمان خواب زیاد معمولا با تغییر در برنامه خواب، عادات و برنامه‌های روزمره، مدیریت استرس و مدیریت خواب انجام می‌شود. در صورتی که این روش‌ها نتیجه‌بخش نباشد، ممکن است پزشک از داروهایی مثل مدافینیل استفاده کند.

به طور کلی، 5 نکته اساسی برای درمان خواب زیاد وجود دارد، که در ادامه به آن اشاره می‌کنیم:

1. داشتن یک برنامه خوب

بی‌برنام بودن خودش یک علت خوابیدن زیاد است. خوابیدن و بیدار شدن در یک ساعت مشخص، حتی در آخر هفته‌ها باعث نظم بخشیدن به خواب شما می‌شود. وقتی هر روز در یک ساعت مشخص به رختخواب می‌روید، بدن خود را شرطی می‌کنید که در آن زمان مشخص بخوابد. ممکن است در نهایت به ریتمی دست پیدا کنید که خوابیدن را برای شما راحت‌­تر می­‌کند. گاهی نداشتن برنامه می‌تواند علت خواب زیاد باشد.

2. ساختن یک محیط خواب ایده‌آل

هر چه بدن در وضعیت راحت­‌تری باشد، بهتر می‌خوابید. اطمینان حاصل کنید که اتاق شما خنک، تاریک و ساکت است. تعداد حیوانات خانگی یا فرزندانی را که در رختخواب شما می‌خوابند محدود کنید. از خوابیدن با تلویزیون روشن خودداری کنید. اگر در هنگام استفاده از تشک یا بالشت خود احساس راحتی ندارید، آن‌ها را عوض کنید. مناسب نبودن محیط خواب می‌تواند علت خواب زیاد باشد.

3. دوری از دستگاه‌های الکترونیکی

اگر موبایلتان را با خودتان به رختخواب می‌برید، پس باید حدس بزنید که در زندگی روزمره شما دلیل زیاد خوابیدن چیست؟ صفحه‌های تلفن همراه، لپ تاپ و سایر ابزارهای الکترونیکی، از خود نور آبی ساطع می‌کنند. تابیدن این نور در شب می‌تواند ریتم شبانه روزی بدن را مختل کند. توصیه می‌شود که تلفن همراه و رایانه خود را به اتاق خواب وارد نکنید. بهتر است از دو یا سه ساعت قبل از خواب در معرض نور آبی ساطع شده از آن‌ها قرار نگیرید.

4. تغییر عادت‌های زندگی

عادت‌های بد زندگی می‌تواند علت خواب زیاد باشد. به خوراکی‌های مصرف شده در طول روز و پیش از خواب فکر کنید. کافئین، در صورتی که در زمانی نزدیک به خواب مصرف شود، می‌تواند خواب شما را مختل کند. الکل ممکن است شما را خواب‌آلود کرده اما کیفیت خواب را کاهش دهد. مصرف چای‌های گیاهی یا شیر گرم، جایگزین بهتری برای این نوشیدنی‌ها پیش از خواب هستند. گرچه ورزش برای بدن مفید است، اما داشتن فعالیت بدنی پیش از خواب هم ممکن است خواب شما را مختل کند.

5. داشتن یک دفتر خاطرات خواب

همه چیز را در مورد عادت‌ها و کارهایی که پیش از خواب و در حین آن انجام می‌دهید یادداشت کنید. مدت زمان خواب شبانه و چرت روزانه خود را ثبت کنید تا بتوانید در صورت لزوم آن را به پزشک خود نشان دهید.

آیا شما می­‌توانید راهکار دیگری به این موارد اضافه کنید؟

حرف آخر

اگر علت خوابیدن زیاد شما یک مسئله اساسی جسمی یا روانی مانند آپنه خواب و یا افسردگی باشد، درمان آن می‌تواند تا حد زیادی به رفع مشکلات خواب شما کمک کند. ایجاد تغییراتی هر چند کوچک در سبک زندگی و رفع عادات نامناسب هم ممکن است به بهبود برنامه خواب منجر شود.

در صورتی که با این تغییرات نتوانستید خواب زیاد را برطرف کنید، میتوانید با یک پزشک مشاوره کنید و در مورد سایر روش‌های درمانی و یا مصرف دارو با او مشورت کنید. پزشکان متخصص سامانه خدمات آنلاین پزشکی- سلامت حال آماده هستند تا در تمامی ساعات شبانه روز، پاسخگوی سوالات شما باشند. برای دریافت خدمات مشاوره‌ای برای یافتن علت خواب زیاد خودتان و درمانش کافی است به وب­سایت و یا اپلیکیشن حال مراجعه و با پرداخت کمترین هزینه بهترین خدمات مشاوره آنلاین روانشناسی را دریافت کنید.

خواب زیاد ممکن است مهم به نظر نرسد؛ اما در صورتی ک ادامه پیدا کند، می‌تواند روند طبیعی زندگی فرد را مختل کند و به مشکلات تحصیلی، کاری و… منجر شود. بنابراین مانند هر مشکل روانی و جسمی نیاز به پیگیری و رسیدگی دارد. علاوه بر این شما می‌توانید راجع به خوب خوابیدن در حال بخوانید.

منابع

healthline.com

sleepfoundation.org

sleepfoundation.org

سوالات متداول