افسردگی موقعیتی (Situational depression) یک وضعیت روانی است که می‌تواند عمیقا بر زندگی افراد تاثیر بگذارد. اگرچه همه انسان‌ها در موقعیت‌هایی با احساس غم و اندوه مواجه می‌شوند، اما افسردگی به هر شکلی، فراتر از یک اندوه موقتی است. افسردگی موقعیتی یک اصطلاح برای توصیف حالتی است که به طور رسمی، به عنوان نوعی «اختلال سازگاری» تشخیص داده شود.
در واقع این بیماری، شکل کوتاه مدت افسردگی است که به دنبال یک رویداد آسیب‌زا یا تغییر در شرایط زندگی فرد ایجاد می‌شود. افسردگی موقعیتی را می‌توان یکی از شایع‌ترین مشکلاتی دانست که مردم جهان با گسترش بیماری کرونا و مسائل ناشی از آن (پساکرونا) تجربه کرده‌اند. مقاله پیش رو به معرفی این بیماری، علائم و راه‌های درمان آن می‌پردازد. اگر می‌خواهید در این زمینه با یک پزشک متخصص صحبت کنید، می‌توانید از مشاوره آنلاین روانشناسی حال کمک بگیرید.
افسردگی موقعیتی چیست
هنگامی که یک رویداد استرس‌زا باعث یک دوره افسردگی می‌شود، به آن افسردگی موقعیتی می‌گویند. درباره انواع افسردگی می‌توانید این مطلب را بخوانید. افسردگی موقعیتی یکی از انواع اختلالات روانی است و بسیاری از افراد در مقطعی از زندگی خود آن را تجربه میکنند. به طور معمول این نوع افسردگی در یک دوره ۹۰ روزه پس از رویداد استرس‌زا شروع می‌شود و اغلب علائم آن تا شش ماه پس از گذشت رویداد محرک کاهش می‌یابد.
داشتن مشکل در سازگاری با شرایط و رویدادهای زندگی مثل مرگ یا بیماری یکی از عزیزان، از دست دادن شغل، مشکلات مالی و… می‌تواند به افسردگی موقعیتی منجر شود. به طور کلی این افسردگی و علائم آن را می‌توان با استرس مرتبط دانست. برای کمک به درمان مبتلایان به این نوع افسردگی، لازم است در ابتدا تشخیص درستی در مورد آن انجام شود و سپس از راهکارهای موجود برای درمان استفاده کنند.
شاید برایتان جالب باشید درباره علائم افسردگی در کودکان نیز اطلاعاتی بدست آورید.
مواردی که در افسردگی موقعیتی نقش دارند
افسردگی موقعیتی پس از یک تروما یا تغییر عمده و اثرگذار در زندگی شروع می‌شود. البته افرادی که از یک اختلال روانی در حال حاضر رنج می‌برند، دارای سابقه خانوادگی افسردگی هستند، استرس و آسیب‌های دوران گذشته را با خود دارند یا چندین ضربه یا عوامل استرس‌زا را همزمان تجربه میکنند، بیش از دیگران در معرض ابتلا به افسردگی موقعیتی قرار می‌گیرند. مهم‌ترین مواردی که ممکن است در بروز آن نقش داشته باشند، عبارتند از:
- طلاق و تغییرات و چالش‌های پس از آن
- مشکلات در رابطه زناشویی
- بچه‌دار شدن
- مشکلات جهانی مثل همه گیری کووید-19 یا جنگ و…
- مرگ یکی از عزیزان یا حیوان خانگی
- جابه‌جایی محل کار یا زندگی
- تجربه یک جنایت مثل تجاوز یا سرقت
- از دست دادن شغل
- مشکلات مالی
- بروز بیماری در خود فرد یا اطرافیان او
- بازنشستگی
- وضعیت زندگی ناپایدار و متشنج
- بلایای طبیعی
- مسائل اجتماعی مرتبط با محل کار، تحصیل و…
- تصادفات و آسیب‌های شدید جسمی
درباره افسردگی فصلی بیشتر بدانید
تفاوت افسردگی موقعیتی و افسردگی بالینی
افسردگی موقعیتی و افسردگی بالینی دو نوع افسردگی هستند که در علل، علائم و درمان متفاوت هستند.
افسردگی موقعیتی، همچنین به عنوان افسردگی واکنشی یا اختلال سازگاری شناخته می شود، یک وضعیت کوتاه مدت است که در پاسخ به یک رویداد استرس زا در زندگی مانند قطع رابطه، از دست دادن شغل یا مرگ یکی از عزیزان رخ می دهد. علائم افسردگی موقعیتی شامل احساس غم و اندوه، ناامیدی و درماندگی، از دست دادن اشتها یا افزایش اشتها، اختلالات خواب و کاهش انرژی است.
افسردگی بالینی که به عنوان اختلال افسردگی اساسی (MDD) یا افسردگی تک قطبی نیز شناخته می شود، شکل شدیدتر و طولانی مدت افسردگی است. این یک وضعیت سلامت روان است که در اثر ترکیبی از عوامل ژنتیکی، بیولوژیکی، محیطی و روانی ایجاد می شود. علائم افسردگی بالینی عبارتند از احساس غم و اندوه مداوم، از دست دادن شدید علاقه به فعالیت هایی که زمانی از آنها لذت می بردید، مشکل در تمرکز یا تصمیم گیری، بی خوابی یا پرخوابی، احساس بی ارزشی یا گناه، و افکار صدمه زدن به خود یا خودکشی.
درمان افسردگی موقعیتی ممکن است شامل درمانهای گفتاری، تکنیک‌های کاهش استرس و تغییر سبک زندگی باشد. معمولاً داروهای ضد افسردگی توصیه نمی شود مگر اینکه علائم شدید باشند. از سوی دیگر، افسردگی بالینی معمولاً به ترکیبی از دارو و روان درمانی، همراه با تغییرات سبک زندگی مانند ورزش منظم، تغذیه سالم و بهبود الگوهای خواب نیاز دارد.
افسردگی مداوم وراه های درمان آن را بشناسید
علائم و نشانه های افسردگی موقعیتی
پس از یک رویداد دشوار در زندگی، استرس موقعیت می‌تواند باعث بروز علائمی مثل احساس درماندگی، غم یا عصبانیت شود. این مشکلات ممکن است بر عملکردهای عادی و روزمره افراد تاثیر منفی داشته باشند و زندگی طبیعی را مختل کند. به طور کلی، علائم افسردگی موقعیتی که با عنوان «اختلال سازگاری با خلق افسرده» هم تشخیص داده می‌شود، اغلب به خلق و خو مرتبط هستند. البته می‌توانید نشانه های افسردگی را در این مقاله نیز مطالعه کنید.
شناسایی علل ایجاد این علائم و بررسی تفاوت‌های آن با نشانه‌های سایر انواع افسردگی به ويژه افسردگی بالینی بر عهده پزشک معالج است. برخی از مهم‌ترین علائم افسردگی موقعیتی عبارتند از:
- اشک ریختن مداوم و حملات مکرر گریه
- احساس ناامیدی
- کاهش تمرکز
- احساس غمگینی و بدخلقی
- کاهش انگیزه
- از دست دادن لذت
- بی‌علاقه شدن به فعالیت‌های اجتماعی
- تنهایی و انزوا
- داشتن افکار خودکشی
درباره علائم افسردگی در جوانان بیشتر بدانید.
تفاوت افسردگی موقعیتی با افسردگی بالینی
افسردگی بالینی و موقعیتی مشابه هستند؛ اما یکسان نیستند. شناخت تفاوت بین این دو را می‌توان اولین قدم برای درمان این افسردگی‌ها دانست. هیچ نوع افسردگی جدی‌تر و واقعی‌تر از دیگری نیست و هر دوی این‌ها میتوانند چالش‌ها و تهدیدهای جدی برای سلامت افراد ایجاد کنند. با این حال، دانستن این که کدام نوع افسردگی، ریشه خلق و خوی منفی بیماران است، می‌تواند به بهبود و انتخاب روشهای درمانی مناسب کمک کند.
از نظر پزشکی، افسردگی موقعیتی یک اختلال سازگاری با خلق افسرده است که اغلب با گذشت زمان بهبود می‌یابد. کمک گرفتن از مشاور روانشناس و گفت‌و‌گو می‌تواند فرایند درمان این بیماران را تسهیل کند. در حالی که افسردگی بالینی از نظر پزشکی به عنوان «اختلال افسردگی اساسی» شناخته می‌شود. عدم درمان این اختلال در مواردی ممکن است به تشدید بیماری یا یک وضعیت روانی جدی منجر شود.
افسردگی موقعیتی اغلب در اثر یک ضربه خاص ایجاد می‌شود و برای مدت کوتاه‌تری تداوم دارد. این اختلال معمولا بعد از گذشت زمان کافی و پشت سر گذاشتن رویداد استرس‌زا، خوبه‌خود با به کمک مشاور رفع می‌شود. اما افسردگی بالینی برای مدت طولانی‌تری زندگی فرد را تحت تاثیر قرار می‌دهد و در عادات غذایی، خواب، شیوه زندگی و کار او اختلال ایجاد کند. به نظر می‌رسد اگر افسردگی موقعیتی برای مدت طولانی ادامه داشته باشد و درمان‌نشده باقی بماند، ممکن است به افسردگی بالینی تبدیل شود.
افسردگی شیدایی را بیشتر بشناسید
راه های درمان افسردگی موقعیتی
افسردگی موقعیتی نوعی افسردگی است که در اثر یک رویداد یا موقعیت خاص ایجاد می شود. در حالی که مقابله با آن می تواند یک وضعیت چالش برانگیز باشد، راه های مختلفی برای درمان افسردگی موقعیتی وجود دارد. در اینجا چند گزینه وجود دارد:
1. درمان: صحبت با یک متخصص سلامت روان می تواند در درمان افسردگی موقعیتی مفید باشد. یک درمانگر می تواند به شما کمک کند تا احساسات خود را شناسایی کرده و از طریق آنها کار کنید، راهبردهای مقابله ای را توسعه دهید و حمایت کنید.
2. دارو درمانی: داروهای ضد افسردگی می توانند درمان موثری برای افسردگی موقعیتی باشند. مهم است که با یک پزشک یا روانپزشک صحبت کنید تا مشخص شود که آیا دارو گزینه مناسبی برای شما است یا خیر.
3. ورزش: فعالیت بدنی می تواند به کاهش استرس و اضطراب، که عوامل مؤثر در افسردگی موقعیتی هستند، کمک کند. حتی دوره های کوتاه ورزش، مانند پیاده روی سریع، می تواند مفید باشد.
4. ذهن آگاهی: تمرین ذهن آگاهی، مانند مدیتیشن یا تنفس عمیق، می تواند به شما کمک کند در لحظه حال بمانید و احساس غم و نگرانی را کاهش دهید.
5. شبکه پشتیبانی: احاطه کردن خود با دوستان و اعضای خانواده حامی می تواند به شما کمک کند کمتر احساس انزوا کنید و بهتر می توانید با موقعیت خود کنار بیایید.
6. مراقبت از خود: مراقبت از خود به لحاظ جسمی و عاطفی نیز می تواند به کاهش افسردگی موقعیتی کمک کند. این می تواند شامل خواب کافی، خوردن یک رژیم غذایی سالم و تقویت روابطی باشد که برای شما شادی ایجاد می کند.
اگر افسردگی موقعیتی را تجربه می کنید، برای اطمینان از دریافت درمان و حمایت مناسب، مهم است که به دنبال کمک حرفه ای باشید.
سایر راه های درمان افسردگی را نیز در این مطلب مطالعه کنید
داروهای درمان افسردگی موقعیتی
درمان افسردگی موقعیتی به مجموعه‌ای از روش‌ها مثل تغییر در سبک زندگی، ورزش، تمرینات تمرکز، مدیتیشن و… وابسته است. گاهی پزشکان برای درمان بیماران مبتلا به افسردگی شدید، مصرف دارو را تجویز میکنند. مصرف داروهای ضدافسردگی و ضداضطراب از جمله روشهای درمانی است که برای مقابله با تغییرات شیمیایی مغزی منجر به این نوع افسردگی به کار می‌رود.
از مهم‌ترین داورهایی که برای درمان این نوع افسردگی تجویز می‌شوند، می‌توان به سرترالین، سروتونین و سیتالوپرام اشاره کرد. مصرف این داروها و تغییر دوز آنها باید حتما با تجویز پزشک و تحت نظر او انجام شود. به محض این که پزشک متوجه بهبود وضعیت و کاهش علائم افسردگی در بیمار شود، روند کاهشی دارو و قطع آن را آغاز می‌کند.
درباره روان پریشی و درمان آن بیشتر بدانید
بهترین پزشک برای درمان افسردگی موقعیتی
افسردگی یکی از رایج‌ترین اختلالات روانی بشر امروز است که به انواع مختلفی تقسیم می‌شود. زمانی که افراد در مواجهه به یک موقعیت استرس‌زا با علائمی مانند غم و ناامیدی درگیر شوند، افسردگی موقعیتی را تجربه میکنند. این عارضه اگرچه ممکن است در برخی افراد بسیار خفیف باشد، اما نیازمند پیگیری است. تداوم و پیشرفت علائم آن در گروهی از بیماران ممکن است منجر به مشکلات جدی شود.
اگر به دنبال یک راهکار سریع و آسان برای دسترسی به روانشناس هستید، از مشاوره افسردگی آنلاین حال کمک بگیرید. در این نوع مشاوره، نیازی به خروج از منزل نیست و شما می‌توانید به راحتی در هر زمان که به گفت‌و‌گو نیاز پیدا کردید، با مشاور خود صحبت کنید.
منابع
https://health.umms.org/2021/08/31/situational-depression/
